گروه صنعت و تجارت: مسئول شعبه لبنان سازمان توسعه تجارت ایران برآورد کرده که ظرفیت صادرات ایران به لبنان می‌تواند از 300 میلیون دلار به بیش از یک میلیارد و 600 میلیون دلار در سال برسد. به گزارش «تجارت»، لبنان با دسترسی به دریای مدیترانه با بیش از ۲۰ کشور مرز آبی دارد و می تواند مسیر صادرات ایران باشد اما ایران اگرچه ظرفیت تولید خوبی دارد اما نتوانسته در راستای بازاریابی محصولات به درستی عمل کند. از طرف دیگر بر اساس گزارش‌هایی که وجود دارد کالاهای ایرانی در لبنان طرفدار دارند چرا که 70 درصد مردم این کشور مسلمان هستند. از طرف دیگر لبنان موافقت نامه تجارت آزاد با چهل کشور دارد و تعرفه ای بابت صادرات پرداخت نمی کند و به همین دلیل این کشور به دلایل مختلفی از فرهنگی گرفته تا اقتصادی می‌تواند یک مقصد خوب برای کالاهای صادراتی ایران چه در بحث مقصد نهایی و چه در بحث واسطه باشد.

آمار تجارت ایران و لبنان
صادرات ایران به لبنان در سال ۲۰۲۲ با دستیابی به حدود ۱۱۲ میلیون دلار به بالاترین رقم طی این سال‌ها رسیده و نسبت به سال ۲۰۲۱ که حدود ۴۴ میلیون دلار بوده افزایش ۲,۵ برابری را نشان می‌دهد. صادرات ایران به لبنان طی ۲۰ سال گذشته به‌طور متوسط کمتر از ۲۴ میلیون دلار بوده و در سال ۲۰۲۲ با دستیابی به حدود ۱۱۲ میلیون دلار به بالاترین رقم در طی این سال‌ها رسیده و نسبت به سال ۲۰۲۱ که حدود ۴۴ میلیون دلار بوده افزایش ۲,۵ برابری را نشان می‌دهد. این افزایش باعث شده است سهم بازار کشورمان به دو برابر افزایش یابد و ایران در جدول شرکای تجاری لبنان از ۴۸ به ۳۲ ارتقا یابد. طی سال‌های گذشته بالاترین رقم صادرات ایران به لبنان متعلق به سال ۲۰۱۷ با رقمی معادل ۶۲ میلیون دلار بوده است. ابراهیم محمدرضا‌زاده رایزن بازرگانی ایران در لبنان با ارایه آماری عنوان کرد: مطابق اظهار تجار لبنانی، واردات کالا از ایران از سایر کشورها مانند عراق، امارات و ترکیه به میزان دو برابر آمار درج شده در گمرکات لبنان بوده و دلیل عمده آن تغییر منشأ در کشورهای ثالث و تسهیل‌گری تجار سایر کشورها در خرید کالاهای ایرانی است. وی افزود: در حال حاضر محصولات ایرانی بدلیل درخواست پیش پرداخت ۱۰۰ درصدی وجه از طرف تولید‌کنندگان به صورت غیرمستقیم به صورت پرداخت ۱۰ درصد پیش پرداخت و ۹۰ درصد هنگام تحویل به تجار لبنانی توسط تجار سایر کشورها خریداری و به تجار لبنانی تحویل می‌شود یا به دلیل محدودیت‌های تحریم، با انجام کراس استاف و تغییر منشأ توسط تجار سایر کشورها از مبدا کشورهای ثالث به لبنان وارد می‌شود. این رایزن بازرگانی تنها در زمینه واردات میلگرد ایرانی به لبنان آمار تقریبی سالانه ۱۵۰ میلیون دلار اعلام شده است. با این توضیحات آمار تقریبی صادرات کالای ایرانی به لبنان بیش از ۳۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ تخمین زده می‌شود.

ظرفیت یک میلیارد و 600 میلیون دلاری صادرات ایران به لبنان
رایزن بازرگانی ایران در لبنان اما آمار قابل توجهی از ظرفیت صادرات ایران به لبنان ارائه می‌دهد. رضازاده می‌گوید: «ظرفیت سنجی کردیم که یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار صادرات به لبنان داشته باشیم که ۸۰۳ میلیون دلار مربوط به پتروشیمی، ۳۸ میلیون دلار به صنعت، ۴۶۷ میلیون دلار به بخش کشاورزی و غذایی و مابقی مربوط به دیگر محصولات است». وی با اشاره به تحلیل ها از بازار لبنان گفت: بالارفتن حدود ۱۰۰ برابری قیمت ارز از یک‌هزار و ۵۰۰ لیر به ۱۰۰ هزار لیر طی سه سال گذشته، قدرت خرید مردم را به شدت کاهش داده و دولتی ها به شدت مشکل مالی دارند. وی عنوان کرد: این موضوع فرصتی است که کالای ایرانی را با رغبت بخرند و می دانند کالای ایرانی در کیفیت، تغییر چندانی با دیگر کشورهای اروپایی ندارد و اگر استانداردها را رعایت کنیم فرصتی است که جای خود را باز کنیم و ماندگار شویم. مسئول شعبه سازمان توسعه تجارت ایران ادامه داد: کالای ایرانی در لبنان نفوذ پیدا کرده و با حذف واسطه ها می تواند جای بیشتری باز کند. محمدرضازاده با بیان اینکه برای حضور در بازار هدف برنامه ویژه داریم گفت: لبنان دو همسایه زمینی یعنی فلسطین و سوریه دارد اما در حوزه دریایی با ۲۲ کشور جهان همسایه است که موقعیت جغرافیایی این کشور فرصتی برای ترانزیت کالاهای ایرانی به شمار می‌رود. وی ادامه می‌دهد: روند صادراتی لبنان رو به رشد ارزیابی می شود وضعیت کرونا وقفه ای در این حوزه انداخت اما این کشور در ۱۰ سال گذشته حدود ۲۰ میلیارد دلار واردات داشته که آمار زیادی بنظر می رسد و همه کشورها زیر ۱۰ درصد از بازار لبنان سهم دارند، کشورهای زیادی ازجمله چین، آمریکا، ایتالیا، فرانسه و آلمان بیشترین سهم را به خود اختصاص دادند. رایزن بازرگانی ایران در لبنان با بیان اینکه ۲۵ درصد واردات کشور عراق از چین و ۱۰ درصد از ایران است اما در لبنان وضع متفاوت است و عمده واردات لبنان سوخت و مواد معدنی برای تامین مازوت و نفت و بنزین، مواد شیمیایی، جواهرات است.

ضعف‌های تجارت ایران و لبنان
رضازاده همچنین به بررسی موانع تجارت ایران و لبنان نیز می‌پردازد و تصریح می‌کند: یکی از مسائل ما تغییر منشا است، تولیدگنندگان لبنانی درخواست پیش پرداخت ۱۰۰ درصدی به ویژه در فولاد و پتروشیمی دارند که محصولات پس از دریافت پیش پرداخت، تولید و ارسال می شوند. وی یادآور شد: بانک مرکزی پول های بانک‌ها را به عنوان اوراق قرضه گرفته و پس نداده، نقدینگی کافی ندارند و دولت این کشور ورشکسته است و برای واردات به تاجران تورک مراجعه می کنند که نقدینگی دارد و کالاها را تغییر منشأ می دهد و ۱۰ درصد از تاجر لبنانی می گیرد و مابقی را موقع تحویل می گیرد. مسئول شعبه سازمان توسعه تجارت ایران افزود: برای اولین بار واردات موز لبنان را در سال گذشته از لبنان شروع کردیم در حالی که تمامی آنها به اسم ترکیه ثبت شده و ترکیه اصلا موز ندارد. یکی دیگر از ضعف‌ها و موانع تجارت ایران با لبنان مربوط به مسئله حمل و نقل است. رضازاده با اشاره به هزینه حمل بالای کالای ایرانی در مسیر ترکیه و انتقال با کشتی تا لبنان خاطرنشان کرد: کالای چینی نصف قیمت ایرانی به لبنان می رسد که این موضوع رقابت پذیری را کم می کند. وی افزود: فقط ۲ شرکت مدیریت صادرات داریم که یکی در زمینه خشکبار و دیگری در موضوعات عام فعالیت می کند اما جای خالی آنها به شدت حس می شود. رایزن بازرگانی ایران در لبننان با اشاره به تبلیغات ناکافی در بازار لبنان و بی توجهی به اصول بازاریابی گفت: ما سومین صادرکننده خرمای جهان هستیم اما تبلیغات نکردیم و لبنانی ها حتی نمی دانند که ما خرما داریم. وی با بیان اینکه کالای تقلبی ضعف ما است گفت: با احداث یک شرکت مدیریت صادرات و استقرار در آنجا، باید شبکه سازی و پایگاه‌سازی کنیم. رضازاده با اشاره به اینکه ایجاد مرکز تجاری و شرکت مدیریت صادرات و ایجاد کنسرسیوم صادراتی می‌تواند در لبنان شکل گیرد عنوان کرد: یک برند در کشور لبنان ثبت کنید که توان پیدا می کند بازاریابی و شبکه بزرگی ایجاد کند، ضمن آنکه اولین نمایشگاه اختصاصی را در لبنان داریم.