روزنامه جوان
1402/05/02
برخی وزارتخانه‌ها در نوسازی بافت فرسوده همکاری نمی‌کنند
در ادوار مختلف مدیریت شهری، مسئولان زیادی روی صندلی شهرداری و شورای شهر نشستند و در رابطه با نوسازی بافت فرسوده، وعده‌های خوش آب و رنگ دادند، اما همچنان خانه‌های قدیمی با قوت باقی مانده و تغییری در نوسازی آن‌ها ایجاد نشده‌است. در این دوره از مدیریت شهری نیز قرار شده نوسازی بافت قدیمی تهران سرعت بگیرد، اما مشکلات متعددی بر سر راه قرار گرفته و مانع از اجرایی‌شدن این برنامه شده‌است. مثلاً شبکه بانکی در چند ماه اخیر به تکالیف خود برای پرداخت تسهیلات نوسازی عمل نکرده‌است و موارد متعدد دیگری که نگذاشته نوسازی بافت فرسوده آنطور که باید انجام شود. وجود ۱۵۶ هزار پلاک فرسوده و ۱۲۹ ساختمان ناایمن در تهران طبق آمار اخیر در شهر تهران در مجموع حدود ۲۷۸هزار پلاک فرسوده وجود داشته که تا به امروز ۱۲۲هزار پلاک از این تعداد نوسازی شده‌است، همچنین ۱۳هزار و ۵۰۰ پلاک در نوار یکصد متری همجوار حریم خطوط راه‌آهن، ۱۲هزار و ۵۰۰ پلاک در محدوده بافت تاریخی و ۳هزار و ۸۰۰ پلاک در حریم خطوط برق قرار گرفته اند. مدیران شهری معتقدند که برای این دسته از پلاک‌ها که معادل ۴۵درصد از کل پلاک‌های فرسوده است، مدیریت شهری عملاً نمی‌تواند اقدامی در راستای نوسازی انجام دهد و این موضوع مستلزم تعیین‌تکلیف شرایط خاص ساختمان‌های مذکور است. آنطور که اعلام‌شده مناطق۱۰، ۱۲ و ۱۱ تهران، رتبه یکم تا سوم بافت فرسوده را دارند که جمعیت ۸۰۰ هزار نفری را شامل میشود. پس از آن از رتبه چهارم تا ۲۲ مناطق ۱۷، ۱۴، ۷، ۸، ۱۶، ۱۵، ۹، ۲۰، ۱۳، ۱۸، ۱، ۱۹، ۳، ۲، ۶، ۴، ۲۱، ۵ و ۲۲ هستند. این در حالی است که در منطقه ۲۲ تهران فقط ۲۱۸ نفر در بافت فرسوده سکونت دارند و این عدد در منطقه ۱۰ تهران، ۱۸۶ هزار نفر است. با این حال باید گفت که معضل فرسودگی این قدرت را دارد که یک‌شبه پایتخت را به چالش بکشاند و مشکلات زیادی را به وجود آورد. مثلاً اگر زلزله‌ای در تهران بیاید، وجود بافت فرسوده می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را در این کلانشهر ایجاد کند. هر چند شهرداری در احیا و بازسازی بافت فرسوده شخصی دخالت و وظیفه‌ای ندارد، اما می‌تواند با فراهم آوردن تسهیلات مثلاً صدور و مجوز پروانه ساخت و مواردی مشابه بازسازی مناطقی با بافت فرسوده کمک کند. قطعاً تلاش دولت و شهرداری تهران در این مدت قابل‌انکار نیست، اما آیا در چنین موقعیتی تلاش‌ها برای شهری به وسعت تهران و موقعیتی ملی کافی بوده‌است؟! از سوی دیگر، اما مسئله ناایمنی بسیاری از ساختمان‌ها و مراکز تجاری در تهران از مشکلاتی است که جدیت شهرداری تهران را می‌طلبد. هنوز از یاد‌ها نرفته‌است که خرداد ماه امسال، معاونت حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور لیست ۱۲۹ ساختمان ناایمن تهران را منتشر کرد. ساختمان‌هایی که شبیه به بمب ساعتی هر لحظه امکان و احتمال فروریختن‌شان بر سر شهروندان و تکرار تجربه تلخ پلاسکو یا متروپل وجود دارد. بنابراین آمار ساختمان‌های ناایمن در شهر در کنار بافت فرسوده که نوسازی آن سرعت لاک‌پشتی دارد، می‌تواند فاجعه بزرگی را در تهران رقم بزند. بدقولی بانک‌ها بلای جان فرسودگی خانه‌ها بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات بافت فرسوده به قول خود عمل نکردند و این موضوع گلایه‌های زیادی را همواره از سوی شهروندان داشته‌است. در این رابطه سیدمهدی هدایت، مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران به «جوان» می‌گوید: «نوسازی بافت‌های فرسوده یک موضوع چند وجهی است. هر چند که در وزارت راه و شهرسازی شاهد تغییر نگرش و سیاست درست در خصوص بافت فرسوده بوده و هستیم، اما سایر وزارتخانه‌هایی که طبق قانون در این رابطه تکالیفی دارند باید در کنار شهرداری و وزارت راه و شهرسازی قرار بگیرند و به نوسازی بافت فرسوده سرعت ببخشند.» او ادامه می‌دهد: «در مجموع بازآفرینی و احیای بافت فرسوده هم «کالبد» و هم «خدمات و زیرساخت» را داریم. مثلاً وقتی در بافت فرسوده، خدمات کمتری ارائه میشود و سرانه استاندارد «آموزش» و «درمان» پایین است باید برای آن فکری شود. در این رابطه وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت باید ورود کنند. یا مثلاً وقتی مناطقی مثل نفرآباد بازآفرینی میشود، نیاز است تا شبکه فاضلابی این منطقه به شبکه فاضلاب اصلی وصل شود که تحقق آن نیاز به بودجه ۲۸ میلیارد تومانی دارد. بنابراین دولت باید در نگاه جامع به موضوع بازآفرینی بافت فرسوده ورود کند.» هدایت با بیان اینکه برخی از دستگاه‌ها و سازمان‌ها تعهداتی دارند که باید به آن عمل کنند، می‌گوید: «سازمان نظام مهندسی به یکی از موانع نوسازی تبدیل شده‌است. در حالی که گفته میشود حق‌الزحمه خدمات نظام مهندسی شامل ۵۰درصد تخفیف میشود، اما مهندسان حاضر نیستند این نقشه‌ها را امضا کنند، چون این مناطق پرخطر هستند. در این رابطه ما پیشنهاد دادیم مردم در بافت فرسوده اجازه این را داشته باشند که مهندس را خودشان انتخاب کنند.» او اظهار می‌دارد: «نمی‌شود همه مسائل مربوط به بافت فرسوده را با تراکم حل کرد تا مشوقی برای سرمایه‌گذاری در این مناطق باشد. اگر «تراکم» از یک حد معقول و فنی عبور کند، آسیب دیگری را در بافت فرسوده ایجاد خواهد کرد. باید تسهیلات بانکی برای تشویق مردم به نوسازی خانه‌هایشان تزریق شود؛ تسهیلاتی که سقف آن تحریک‌کننده باشد و طوری تعیین شود که حتی آن‌هایی که نمی‌خواهند مشارکت در این زمینه داشته باشند هم وارد کار شوند. به طور حتم اگر تسهیلات مناسب تعیین شود عمده افراد خانه‌شان را نوسازی خواهند کرد.» بیان موانع نوسازی از زبان مردم هدایت با بیان اینکه ۴۰ هزار پلاک در تهران، مشکل سند دارد، می‌گوید: «برای حل مشکل پلاک خانه‌ها در پایتخت پیگیر هستیم. این موضوع نیاز به یک اقدام جهادی از سوی قوه قضائیه دارد تا تحولی در آن ایجاد شود. همچنین بخشی از بافت فرسوده در مناطق برق فشار قوی یا حریم راه آهن قرار گرفته‌است که همه این‌ها باید تعیین‌تکلیف شود.» او با تأکید بر اینکه نوسازی بافت فرسوده یک مسئله‌ای است که باید با کمک مردم، شهرداری و دولت حل شود، تصریح می‌کند: «در حال حاضر «پویش امن» را آغاز کرده‌ایم و طی فراخوانی ۴۰۰ نفر علاقه‌مندان در حوزه شهرسازی و مسائل اجتماعی را جذب کردیم تا ظرف مدت دو ماه با ۱۲۶ هزار خانوار در مناطق فرسوده ملاقات کنند و مشوق‌های نوسازی را توضیح دهند و برای آن‌ها بگویند اگر زلزله رخ بدهد چه اتفاقی برای این مناطق خواهد افتاد. همچنین پرسشنامه‌های فنی و تخصصی در این رابطه آماده شده تا برای اولین‌بار موانع نوسازی از زبان مردم شنیده شود. ممکن است موانعی را که آن‌ها می‌گویند تا الان مورد توجه قرار نگرفته‌باشد. پس از آن، اساتید مطرح دانشگاه، پرسشنامه‌ها را تحلیل می‌کنند تا راهکار مناسبی در رابطه با آن‌ها ارائه دهند.» پرواضح است بسیاری از وعده‌های دوره‌های گذشته در رابطه با نوسازی بافت فرسوده به نتیجه نرسیده و فرصت‌های زیادی نیز از دست رفته‌است، چراکه هنوز بافت فرسوده یک تهدید جدی برای مناطق مختلف پایتخت به شمار می‌رود و باید هر چه سریع‌تر برای آن کاری انجام شود. بدون شک مسئله‌ای مهم‌تر از سلامت مردم و تهدید جان آن‌ها وجود ندارد. حالا باید دید برنامه‌های اعلامی از سوی سازمان نوسازی شهر تهران تا چه میزان می‌تواند مؤثر واقع شود و آیا وزارتخانه‌های دیگر که در رابطه با نوسازی بافت فرسوده تکالیفی دارند، به طور جدی و ویژه پای کار خواهند آمد؟
سایر اخبار این روزنامه
