روزنامه خراسان

موج بیابان‌زایی

بهاره موفقی/ موج بیابان زایی در سکوتی محض مثل سرطانی رو به گسترش رو به جلو حرکت می کند و نفس های شهر را به شماره انداخته است. هجوم ریزگردها طی روزهای اخیر، آژیر خطر را برای استان به صدا درآورده و آمارها نگران کننده است؛ فقط طی چهار سال، بین سال های 1397 تا 1401 کانون های گرد و غبار در استان افزایش دو برابری داشته و تعداد آن به 30 مورد رسیده است. این وضعیت بحرانی به همین جا ختم نمی شود؛ تقریبا نیمی از مساحت استان دارای اقلیم بیابانی است که حدود نیمی از این مساحت نیز تحت فرسایش بادی قرار گرفته است. طبیعت نیز یاری نمی دهد و میزان بارش در مشهد در سال های گذشته که به طور میانگین 200 میلی متر بوده، در سال آبی جاری به رقم بی سابقه 85 میلی متر رسیده است! از سوی دیگر، کمبود اعتبارات منجر شده است که 4 میلیون هکتار از اقلیم بیابانی استان تحت کنترل قرار نگیرد! همه این ها در کنار تبعات ناشی از تغییر اقلیم موجب شده که هوای مشهد و سایر شهرهای استان بیشتر از هر زمان دیگری مهمان ناخوانده ای به نام ریزگردها را به خود ببیند! مساحت کانون های گرد و غبار استان؛1.2 میلیون هکتار محسن فنودی، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در پاسخ به این سوال که چه تعداد کانون گرد و غبار فعال در استان داریم، به «خراسان رضوی» می گوید: مساحت استان 11.6 میلیون هکتار است که 8 میلیون هکتار آن اراضی ملی است. 5.5 میلیون هکتار استان دارای اقلیم بیابانی است که 2.5 میلیون هکتار آن تحت فرسایش بادی است. از این میزان، مساحت کانون های گرد و غبار 1.2 میلیون هکتار است. وی می افزاید: در واقع، در 23 شهرستان استان 30 کانون فرسایش بادی به وسعت 1.2 میلیون هکتار داریم، متاسفانه روند افزایشی داشتیم، در سال 1397 تعداد 15 کانون در 20 شهرستان به مساحت 768 هزار هکتار داشتیم، اما متاسفانه در پایان سال 1401 این رقم به 30 کانون در 23 شهرستان به مساحت 1.2 میلیون هکتار رسیده است. وی در پاسخ به این سوال که بیشترین کانون ها در کدام شهرستان ها وجود دارد؟ می گوید: دو شهر خواف و سرخس بحرانی اند. به جز شهرستان های کلات، قوچان، چناران، طرقبه شاندیز، فریمان، باخرز، زاوه و کوهسرخ، بقیه شهرستان های استان همگی بیابانی هستند. در همین دوسال اخیر شهرستان های مشهد، درگز، زبرخان و ششتمد هم بیابانی شدند، در مشهد سمت جاده سرخس یعنی بخش رضویه بیابانی شده است. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان درباره دلایل افزایش کانون های گرد وغبار استان نیز اظهار می کند: هرچند تغییر اقلیم و کمبود بارش وجود دارد، اما از دلایل عمده این مسئله رعایت نکردن دامداران و چرای بیش از اندازه و مفرط دام، برداشت بی رویه آب و قطع تاغ زارها توسط افراد سودجوست. چرا ریزگردها طی سال های اخیر بیشتر شده است؟ فنودی در پاسخ به این سوال که چرا شدت ریزگردها در هوای مشهد و سایر شهرهای استان در سال های اخیر افزایش یافته است، می گوید: در سال های گذشته شما کجا سراغ داشته اید که بارندگی سالانه مشهد از اول سال آبی 80 میلی متر باشد؟ میانگین دوره آماری بارش مشهد در سال های گذشته 200 میلی متر بوده اما در سال آبی جاری به 85 میلی متر رسیده است! مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان درباره اقدامات انجام شده برای کنترل کانون های گرد و غبار می گوید: یکی از طرح های ما مقابله با بیابان زایی است که اعتبارات ویژه ای به آن اختصاص می دهیم. در سفر رئیس جمهور که سال گذشته انجام شد، 100 میلیارد اعتبار مصوب شد تا طی سه سال تخصیص یابد اما با پیگیری ها 50 درصد آن در سال 1401 تخصیص یافت. همچنین در سال 1401 میزان 57 میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته داشتیم که 50 میلیاردتومان اعتبار آن از محل مصوبات سفر بود، به موجب این اعتبار  26 هزار هکتار عملیات اجرایی داریم که مهم ترین آن ها نهال کاری، مدیریت هرزآب و کنترل روان آب، احداث تله های رسوب گیر، ایجاد بادشکن زنده و غیرزنده و... است. وی می افزاید: سال مالی ما از مهرماه شروع می شود، بقیه اعتبار این سفر، در سال 1402 برای ما پیش بینی شده است. فنودی تصریح می کند: اعتبار تخصیص یافته ما در سال 1400 به میزان 24 میلیارد تومان بوده است، در سال های قبل سالانه 15 هکتار کار می کردیم اما با توجه ویژه ای که می شود در سال مالی 1400 به میزان 21 هزار هکتار و در سال 1401 به میزان 26 هزار هکتار فقط عملیات اجرایی داشته ایم. در کنار این ها اقدامات مدیریتی را نیز انجام می دهیم، همچنین طی پیگیری های صورت گرفته مبلغ 3 میلیارد تومان برای شهرستان سرخس در سال 1401 اعتبار مصوب شده و 210 هزار هکتار مطالعه درحال انجام است که از اول مهر با اعتبارات اجرایی، عملیات اجرایی مقابله با بیابان زایی در شهرستان سرخس انجام خواهد شد. 4 میلیون هکتار از اقلیم بیابانی هنوز بدون کنترل! وی در پاسخ به این سوال که چه میزان از اقلیم بیابانی کنترل و مدیریت شده است؟ می گوید: از 5.5 میلیون هکتار اقلیم بیابانی حدود 1.5 میلیون هکتار را توانسته ایم کنترل و مدیریت کنیم. این مسئله همت و تلاش بیشتر مسئولان را برای تامین اعتبار و همچنین همراهی دستگاه های اجرایی را می طلبد، از همه مهم تر خود مردم باید همکاری کنند. در شهرستان هایی مثل گناباد و بردسکن خود مردم پای کار آمده اند و قطع تاغ نداریم اما در شهرستان سرخس و خواف قطع تاغ انجام شده است از این رو مردم باید در حفظ و حراست از این تاغ ها کوشا باشند. وی ادامه می دهد: کار مهمی که سازمان مرکزی انجام داده این است که طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت را مصوب کرده که توسط ریاست جمهور ابلاغ شده و مورد تاکید مقام معظم رهبری است. ما 8 نهالستان در استان داریم، از اعتبارات متمرکز و به صورت امانی خودمان حدود 18 میلیون اصله نهال داخل نهالستان ها تولید کردیم که 11 میلیون آن نهال بیابانی است، هم اکنون این نهال ها تولید شده و از مهرماه برای کاشت می رود، فقط با اعتباراتی که داریم تمام این 11 میلیون اصله نهال بیابانی کاشته نمی شود، تفاهم نامه هایی با دستگاه های اجرایی مختلف استان از جمله سازمان صنعت و معدن منعقد کردیم که امیدواریم معادن که بیشترین تخریب را دارند، پای کار بیایند. همچنین تفاهم نامه ای با آستان قدس در شهرستان سرخس نوشتیم و شرکت نفت و گاز سرخس نیز پای کار آمده اند. از ابتدای مهرماه امیدوارم همگی پای کار بیایند چرا که 42 هزار هکتار از بیابان ها را این 11 میلیون اصله کنترل می کند. وی می افزاید: امسال 26 هزار هکتار را در برنامه داریم اما اگر کمک کنند 42 هزار هکتار را تحت پوشش قرار می دهیم  چون اعتبارات ما برای کاشت، نگهداری و آبیاری این 11 میلیون اصله کفایت نمی کند. کنترل کل بیابان های استان نیازمند 56 هزار میلیارد اعتبار در ادامه از مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی سوال می کنیم که چقدر اعتبار برای کنترل تمام مناطق بیابانی استان نیاز است که پاسخ می دهد: اجرای عملیات نهال کاری برای مقابله با بیابان زایی در هر هکتار 14 میلیون تومان هزینه نیاز دارد. اگر بخواهیم با نرخ امسال محاسبه کنیم سالانه 700 میلیارد تومان و همچنین 56 هزار میلیارد تومان برای کنترل کل بیابان های استان نیاز داریم. وی می افزاید: ما توان داریم سالانه تا حدود 50 هزار هکتار را تحت پوشش دربیاوریم، اگر بخواهیم خودمان جلو برویم  به شرطی که برای کاشت، آبیاری و نگهداری آن بخواهند کمک کنند، حداقل 10سال زمان نیاز داریم که این امر توجه ویژه اعتباری و همراهی مردم در بخش حفاظت را می طلبد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
تروریست‌ها در سوریه از راه نرسیده به جان هم افتادند (کيهان)اقلیتی اکثریت‌نما داریم (اعتماد) در «عسر»‌ها منتظر «یسر»‌ها باشید (جوان)پزشکیان: باید مردم را مطمئن کنیم که از نظر معیشتی مشکل پیدا نمی کنند (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
آمارهای خانه خراب‌کن دانش‌آموزان وضعیت قرمز در اردوگاه آبی! مختصات قانون جدید انتخابات بازی جدید سعودی مقابل انصارا... صفر تا صد روحیات یک ژاپنی! آغاز و فرجام نُرمالیزاسیون موج بیابان‌زایی ترور کور در سیستان شعر آیینی هندوستان، مالامال از عشق امام حسین(ع) روایت جان‌فشانی فرزند امام مجتبی(ع) متهمان رشد پایه پولی در 1401 ۱۰سال سرقت شبانه با شگرد شگفت انگیز! کار بی‌کارگر!