رحمان قهرمان‌پور
کارشناس مسائل بین‌الملل

به نظر می‌رسد که مذاکرات ادامه دارد، اما از اظهارات مقامات آمریکایی از جمله بلینکن و دیگران، چنین استنباط می‌شود که آمریکایی‌ها در مذاکرات به دنبال امتیازات بیشتری هستند. بلینکن در اظهارات خود اشاره کرده است که شرایط را رصد و اوضاع را بررسی می‌کنند تا متوجه شوند آیا ایران به خواسته‌های آمریکا توجه می‌کند یا خیر. این اظهارات نشان می‌دهد. آمریکا از ایران خواسته‌هایی دارد و طبیعتا ایران در حال حاضر موافق این خواسته‌ها نیست و در نتیجه مذاکرات گره خورده است. اخیرا وال استریت ژورنال درباره اختلافاتی که در حوزه تبادل زندانیان رخ داده اشاراتی کرده است؛ بنابراین مذاکرات ادامه دارد، ولی به سختی پیش می‌رود. آمریکایی‌ها متوجه این موضوعند که در موقعیت بهتری قرار دارند، گرچه ایران نیز سعی دارد تا جایی که می‌تواند امتیازات کمتری بدهد، ولی به خواسته‌های خود برسد. باید منتظر باشیم تا ببینیم مذاکرات چه زمانی به نتیجه می‌رسد. من احساس می‌کنم آمریکایی‌ها به دنبال طولانی‌تر کردن روند مذاکرات هستند تا فضای داخلی کشور خود را آرام و جمهوری خواهان را نیز مدیریت کنند و سپس به مرور زمان روند مخالفت‌ها با برجام را کاهش دهند. اظهارات بلینکن درباره اسرائیل از اهمیت بسزایی برخوردار است. حدود ۶ ماه پیش آمریکایی ها، رویکرد جدیدی ارائه کردند که سابق بر این دیده نمی‌شد. این رویکرد، ابتدا در سخنان سفیر آمریکا در اسرائیل دیده شد، سپس جیک سالیوان و در نهایت بلینکن، این سخنان را تایید کرد. تا پیش از این امریکا با هر نوع اقدام یک جانبه اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران مخالف بود، اما از شش ماه پیش این گفته توسط مقامات آمریکایی تکرار می‌شود که در صورت لزوم، آمریکا با اقدام یک جانبه اسرائیل علیه تاسیسات هسته‌ای ایران، موافقت خواهد کرد، که طبیعتا معنای این حرف، تلاش آمریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران است. این که امریکا با اقدام یک جانبه اسرائیل موافقت کند، خلاف آن توافقی است که نام آن را «zero surprise agreement» گذاشته اند. درواقع آمریکا و اسرائیل توافق کرده اند، در قبال ایران اقدامی نکنند که طرف مقابل شگفت زده شود. به عبارتی دقیق تر، انجام هر نوع اقدام یک طرفه را منع می‌کند، اما تغییرات جدید نشان می‌دهد آمریکا قصد دارد فشار‌ها را افزایش داده و امتیازات بالاتری از ایران بگیرد. قدرت دو طرف مذاکره یکسان نیست، درواقع ۴۴ سال اختلافات دو کشور انباشته شده و بر اساس خبر‌های پراکنده‌ای که منتشر شده است، در این دور از مذاکرات، طرفین صرفا بر پرونده هسته‌ای تمرکز نکرده اند و برای نخستین بار ایران و آمریکا درباره مسائل منطقه‌ای نیز گفتگو می‌کنند. شرایط فعلی، شرایط سختی است. فراموش نکنیم که در مذاکرات سال ۲۰۱۵ نیز، توافق بسیار سختی انجام شد. آقایان جان کری و ظریف مدت‌ها در وین بودند و تلاش کردند تا توافق به نتیجه برسد.