روزنامه جوان
1402/05/09
تابستان داغ فیوز برق را پراند
مدیریت برق در ایران در تابستان جهنمی که جهان را به جوش آورده است، قابل قبول و امیدوارکننده بود، آن‌هم وقتی به یاد داریم که در گذشته و در زمانی که ۶ تا ۸ هزار مگاوات کمتر از رکورد ۷۲ هزارمگاواتی این تابستان مصرف می‌کردیم، از بهار، جدول خاموشی‌های خانه‌ها داده می‌شد. با این‌حال، پیش‌بینی یک آخر هفته داغ و سوزان دیگر شاید به قبض‌روح برق در آخر هفته بینجامد! سلامتی مردم اقتضا می‌کند از خود آنان برای کاهش مصرف کمک بطلبیم. می‌توان خانه‌ها را با خاموش‌کردن اتو‌ها و چراغ‌های اضافی و کتری‌های برقی مدیریت کرد تا بیمارستان‌ها و مراکز عمومی دچار افت برق نشوند. این‌ها همه به‌کنار، از همین‌حالا برای آینده باید نهادینه‌کردن فرهنگ مصرف بهینه انرژی را جدی بگیریم و به فکر تابستان‌های داغ دیگری که عامل اصلی آن برهم‌زدن زیست‌بوم طبیعی جهان با ابرکارخانه‌ها و ابرمصرف کشور‌های توسعه‌یافته است، باشیم.رعدی که از مصائب مصرف برق در این تابستان به جان کشور افتاده است، ریشه در بی‌توجهی به فرهنگ صرفه‌جویی و مصرف بهینه در سال‌های طولانی گذشته داشته است. حالا هر روز یکی از مسئولان برق خبر می‌دهد که مصرف از ۷۰ هزار مگاوات گذشته یا امروز مصرف برق هزار یا ۵۰۰ مگاوات از دیروز بیشتر بوده و رکورد تازه زده‌ایم. کسی، اما هنوز هم دنبال کار اساسی برای مصرف بهینه نیست. پاداش صرفه‌جویی البته کاری خوب و نتیجه‌بخش بود که آثار خودش را هم برجاگذاشت، اما صرفه‌جویی فقط در این نیست.
در امریکا به‌تازگی فروش لامپ‌های رشته‌ای که ۷۵ درصد بیشتر از لامپ‌های «ال. ای. دی» برق مصرف می‌کنند و یک‌بیست‌وپنجم آن‌ها عمر دارند، ممنوع شد و مردم باید از این پس فقط لامپ کم‌مصرف خرید و فروش کنند، زیرا فروش هر لامپ پرمصرف تا ۵۴۲دلار جریمه دارد. در ایران حتی در همین تابستان، بانک‌ها عصر تعطیل می‌شوند، اما چراغ‌های روشنایی خاموش نمی‌شود! یعنی روشنایی شبانه‌روزی آن هم بسیار بیشتر از نیاز و بی‌توجه به استفاده از روشنایی آفتاب روز. بسیاری دیگر از مغازه‌های شهر نیز همین وضع را دارند. فقط لوسترفروشی‌ها نیست، یک فلافل‌فروشی گویی مغازه‌اش برای شب عروسی تزیین شده است! پله‌های برقی سیستم هوشمند ندارد که در مواقع بدون رفت‌و‌آمد از حرکت بایستد. شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی کاملاً-کاملاً یعنی کاملاً- به صرفه‌جویی بی‌توجه‌اند. شاهدش هم همین که روزی متوسط صد اداره و دستگاه دولتی به‌خاطر رعایت‌نکردن سقف مجاز مصرف برق، برق‌شان قطع میشود. خصوصی‌ها نیز وضع بهتری ندارند. شواهد بسیاری در سطح شهر و خانه‌ها و ادارات می‌بینیم که نشانی از «فهم صرفه‌جویی» در آن نیست. صرفه‌جویی ابتدا باید فهمیده شود، اما کسی آموزش لازم را برای این‌کار به جامعه نداده است. تلویزیون باید برای آموزش صرفه‌جویی از هرلحاظ یک دانشگاه باشد. شاید اگر تلویزیون بتواند مردم را برای مصرف بهینه برق آموزش دهد، درآمدی به جیب دولت برای حال و آینده می‌ریزد که قابل محاسبه نباشد. این فرهنگ‌سازی البته باید در کنار جریمه‌ها و ممنوعیت‌ها باشد. جریمه و ممنوعیت، بخشی از فرهنگ‌سازی است، چنانکه بیشتر آنچه در کشور‌های غربی به اسم فرهنگ دیده میشود، با اعمال قانون و جریمه و ممنوعیت به‌وجود آمده است.
ساخت ۱۱ نیروگاه جدید هسته‌ای با بیرون‌کشیدن دوشاخه‌ها!
کارشناسان صنعت برق بار‌ها گفته‌اند که اگر در زمان خاموش‌بودن یک وسیله برقی، دوشاخه آن از پریز برق بیرون کشیده شود، ۱۱ درصد مصرف برق کم میشود! این آمار خیلی وحشتناکی است. ۱۱ درصد صرفه‌جویی یعنی ۷ هزار مگاوات، درست معادل هفت نیروگاه بوشهر! اما این با توصیه ساده که «دوشاخه‌ها را بیرون بکشید»، شدنی نیست. نه در خانه‌ها نه در ادارات که وضع بسیار بدتر است. کارشناسان باید سیستمی را اختراع کنند که پس از خاموش‌کردن وسیله برقی، خود‌به‌خود ارتباط آن با پریز برق هم قطع شود. این فناوری پیچیده‌ای نمی‌خواهد و خود وزارت نیرو باید برای این‌کار پیش‌قدم شود و تولید جعبه‌تقسیم‌های مناسب را در دستور کار خود قرار دهد. در بسیاری از کشور‌ها برای مقابله با کم‌آبی سردوش‌ها و سرشیر‌های کاهش‌دهنده مصرف آب را تولید و میان خانه‌ها به‌رایگان توزیع می‌کنند.
آمار‌های دیگر هم که برای جابه‌جایی لامپ‌های پرمصرف با کم‌مصرف یا خرید وسایل کم‌مصرف به‌جای پرمصرف یا حتی کم‌کردن یک‌درجه از دمای کولر‌های گازی یا استفاده از دور متوسط کولر‌های آبی است، از آمار دوشاخه بیرون‌کشیدن هم حیرت‌انگیزتر است. به‌راحتی با صرفه‌جویی‌های مختصر می‌توان ده‌ها نیروگاه هسته‌ای ساخت! چرا این کار را نمی‌کنیم، به همان دلیل که با خودرو‌های بی‌کیفیت ساخت داخل که مصرف بالای بنزین دارند، در آستانه واردات بنزین هستیم، در حالی که اگر از خودرو‌های کم‌مصرف با استاندارد پنج، شش لیتری استفاده می‌کردیم، می‌توانستیم صادرکننده بزرگ بنزین هم باشیم!
وقتی گفته میشود متوسط مصرف انرژی در ایران بالاست، بهتر از هر کار آن است که دنبال ممنوعیت و جریمه و بهینه‌کردن باشیم تا تولید پشت تولید بدون توجه به بارمالی و فرهنگی خسارت‌بار مصرف‌های بالا.
ظرفیت فرهنگی صرفه‌جویی وجود دارد
برخی گمان می‌کنند که مردم به‌صورت پیش‌فرض دنبال مصرف بیشتر و هول‌زدن و ریخت‌وپاش هستند و این در برق هم خودش را نشان می‌دهد. جدای از این بحث فکری، باید گفت کار‌های ساده مثل همین پیشنهاد استفاده از پاداش صرفه‌جویی نشان داد چه ظرفیت بالایی در بهینه‌مصرف‌کردن مردم وجود دارد. پس از این پیشنهاد از ۲۷ میلیون قبض صادرشده ۷ میلیون قبض مشمول پاداش شد و مردم حدود ۴۰۰میلیارد تومان پاداش دریافت کردند. البته شاید بخشی از این صرفه‌جویی‌ها درست درجایی صورت گرفت که مردم، برق را بدون حضور مصرف می‌کردند مثل ویلا‌ها و هنوز در جایی که حضور دارند، پرمصرف‌اند، اما حتی اگر همین باشد هم یک برد برای وزارت نیرو بود. در ویلا‌ها در زمستان شاهد بودیم که برخی صاحبان ویلا بخاری‌های گازی را روشن نگه می‌داشتند تا اگر هفته بعد یا حتی یک ماه بعد به ویلا آمدند، در بدو ورود گرم باشد! با آنکه فقط پنج تا ده دقیقه طول می‌کشد که یک ویلا با روشن‌کردن بخاری‌ها گرم شود. این رفتار موجب شد با دستور قضایی نسبت به قطع گاز این ویلا‌ها اقدام شود. به‌هرحال پاداش صرفه‌جویی برق، یک سود دوطرفه بود. چه‌بسا وزارت نیرو اگر می‌خواست همین مقدار برق تولید کند باید هزینه بیشتری می‌پرداخت و تازه چنین تولیدی در این شرایط برای او ممکن نبود.
دوشنبه ۱۹ تیر امسال وزیر نیرو اعلام کرد که مصرف برق در آن روز ۶هزار مگاوات (شش نیروگاه بوشهر!) بیشتر از روز مشابه پارسال بوده است و پیش‌بینی کرد میزان مصرف برق آن روز به ۷۲هزار و۴۰۰ مگاوات برسد. امسال وزارت نیرو هم در تأمین برق خانه‌ها و جلوگیری از خاموشی‌ها و هم در عبور موفق از بحران ریزش کوه در پشت سد امیرکبیر موفق عمل کرد و این نشانه مدیریت موفق این وزارتخانه بود. با‌این‌حال وظیفه آموزش مردم و جریمه‌های سنگین پرمصرف‌ها و ممنوعیت‌های خاص و تغییر سبک‌زندگی مردم نیز با متولی برق کشور است و نباید به امید دیگران و از جمله به امید برخی نهاد‌های بی‌خاصیت فرهنگی نشست. آن‌کس که برق تولید می‌کند، باید قدر تولید خود را بداند و برای کاهش مصرف و مصرف بهینه هم خود وارد عمل شود.
سایر اخبار این روزنامه
در صنعتی‌سازی هوش مصنوعی به شدت ضعیف عمل کرده‌ایم
پنجره پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس از ۱۶ مرداد گشوده میشود
اصلاح‌طلبان بین یکدستی و دوگانگی حاکمیت سرگردانند!
آمدند تحریم کنند، شیعه و سنی ظهر عاشورا به نماز جماعت ایستادند!
چقدر خوب که تحریمیم!
مسئله سیاسیون داخلی و پدیده کشف حجاب
فرار از خیابان‌های تل‌آویو به تنش با لبنان
تابستان داغ فیوز برق را پراند
۴۰ نفر کشته و ۱۵۰ تن زخمی در حمله تروریستی پاکستان
در شور و نشور عاشورایی که گذشت
چراغ سبز بهارستان به مشوق‌های مالیاتی
