روزنامه جوان
1402/05/10
گازب‌ها در پلکان عدالت
فاز اول اجرای تعرفهگذاری پلکانی بر مشترکان پرمصرف که با افزایش قیمت معادل قیمت پله به هر یک از پلکان‌ها همراه بود، با صرفه‌جویی روزانه ۲۵میلیون مترمکعب گاز در بخش مشترکان پرمصرف گازی انجام شد که در زمان ناترازی مصرف گاز در اوج و پیک مصرف زمستانی صرفه‌جویی قابل توجهی در مصرف انرژی به حساب می‌آید. این صرفه‌جویی مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی مهمی دارد. به عنوان مثال، تولید هر ۵۰میلیون مترمکعب گاز در ایران نیازمند سرمایه‌گذاری حدود ۶ میلیارد دلاری است. دولت با اعمال تعرفهگذاری پلکانی بر مشترکان پرمصرف، ۳ میلیارد دلار در عمل صرفه‌جویی کرده است. این رقم صرفه‌جویی قابل توجهی است که می‌تواند برای تأمین مالی پروژه‌ها و ابتکارات مهم دیگر که به نفع کشور و شهروندان است، مورد استفاده قرار گیرد. نرخ گازب‌های مشترکان گازی برای سال ۱۴۰۲ اخیراً توسط شرکت ملی گاز ابلاغ شد. بخش خانگی بزرگ‌ترین بخش مصرف‌کننده انرژی هم از نظر مصرف برق و هم گاز است. در سال‌های اخیر، نگرانی فزاینده‌ای در مورد نیاز به کاهش شدت مصرف انرژی در بخش خانگی وجود داشته است. این امر به دلیل این واقعیت است که مصرف بیش از حد انرژی نه تنها منجر به افزایش شدت مصرف انرژی برای خانوار‌ها میشود، بلکه اثرات بسیار بدی بر ناترازی انرژی و کاهش درآمد‌های ایران ناشی از قطعی گاز بخش مولد یا کاهش صادرات گاز خواهد داشت، بنابراین اجرای راه‌حل‌های بهینه‌سازی مؤثر در بخش خانگی برای کاهش شدت مصرف انرژی مهم است. از همین رو نیز ابلاغ گازبها‌های جدید نشان از اجرای دوباره فاز دوم تعرفهگذاری پلکانی مشترکان پرمصرف است که سال گذشته با دستور رئیس‌جمهور مبنی بر ارائه تخفیف به مشترکان گازی در اجرا متوقف شد. یکی از مؤثرترین راهکار‌های بهینه‌سازی برای کاهش مصرف انرژی در بخش خانگی، سیاست‌های قیمتی مانند اعمال تعرفهگذاری پلکانی بر مشترکان پرمصرف و با مصرف بالاست. تعرفهگذاری پلکانی بر مشترکان پرمصرف برای جلوگیری از مصرف بیش از حد انرژی با تحمیل قیمت‌های بالاتر بر خانوار‌هایی که انرژی بیشتری مصرف می‌کنند، طراحی شده است. با انجام این کار، آن‌ها انگیزه‌ای برای خانوار‌ها ایجاد می‌کنند تا مصرف انرژی خود را کاهش دهند و از نظر انرژی کارآمدتر شوند.تعرفهگذاری پلکانی بر مشترکان پرمصرف برای بهینه‌سازی مصارف انرژی در بخش مشترکان پرمصرف مؤثر است و شیب مصرف بخش مشترکان پرمصرف را کاهش خواهد داد، اما برای مشترکان در دیگر پله‌های مصرفی که بیش از ۹۰درصد مشترکان را شامل میشود، برنامه‌ریزی دقیقی ندارد که این اقدام نیازمند اجرای طرح پاداش کاهش مصرف و همچنین گواهی صرفه‌جویی در مصرف معادل کاهش مصرف خانوار نسبت به بازه یک ساله است، بنابراین طراحی سیاست‌های قیمتی که رفتار مصرف‌کننده را مؤثرتر تعیین می‌کند، مهم است. یکی از راه‌های انجام این کار، اجرای تعرفه‌های پلکانی برای مصرف‌کنندگان به شکل بسیار بالاست. این شامل محاسبه قیمت مصرف بالاتر از مدل بهینه مصرف و خارج از الگوی مصرف معادل قیمت گاز صادراتی است. با انجام این کار، خانوار‌هایی که انرژی بیشتری مصرف می‌کنند، از انجام این کار منصرف می‌شوند و آن‌ها را تشویق می‌کند تا از نظر انرژی کارآمدتر شوند. علاوه بر تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها، راه‌های دیگری نیز برای ایجاد انگیزه برای مصرف بهینه در بین خانوار‌ها وجود دارد. یکی از این راه‌ها معرفی گواهی‌های صرفه‌جویی در مصرف است. این گواهی‌ها به خانوار‌هایی اعطا میشود که مصرف انرژی خود را نسبت به مصرف سرانه خود در سال‌های گذشته کاهش دهند. هر مترمکعب کاهش مصرف گاز معادل ۸۰درصد قیمت گاز صادراتی دولت از مشترکان خواهد بود. این یک نوع اثبات صرفه‌جویی در مصرف در مقایسه با میانگین مصرف سالانه خواهد بود، با این حال، مهم است که اطمینان حاصل شود خانه‌های خالی و خانه‌های دوم شناسایی می‌شوند تا از مشکل کاهش کاذب جلوگیری شود. اجرای این راه‌حل‌های بهینه‌سازی در بخش خانگی می‌تواند مزایای اقتصادی و زیست‌محیطی قابل توجهی داشته باشد. با کاهش مصرف انرژی، خانوار‌ها می‌توانند در قبض انرژی پرداختی خود نیز صرفه‌جویی کنند و در عین حال امکان بهره‌مندی از یارانه انرژی را نیز خواهند داشت. این امر به نوبه خود می‌تواند به کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و آلودگی هوا و ارتقای توسعه پایدار کمک کند، از همین رو نیز تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها یکی از مهم‌ترین روش‌های بهینه‌سازی مصرف بدون فشار به اکثر جامعه است، در جایی که مشترکان پرمصرف که تنها بخش کوچکی از جامعه را تشکیل می‌دهند، بیشترین میزان مصرف را دارند. تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها به جای همه مردم، تنها با شناسایی دقیق مشترکان خارج از الگوی مصرف، اصلاح قیمتی نقطه‌زنی خواهد کرد.
تعرفه‌های جدید گازب‌ها
طبق اظهارات مسلم رحمانی، مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران بر اساس جزء یک بند «ز» و بند «ل» تبصره ۱۵ قانون بودجه امسال، الگوی مصرف دوباره بررسی و تعرفه‌های گاز برای پلکان‌های مختلف تعیین و با همکاری کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی و کمیسیون اقتصادی دولت، پیشنهاد‌ها به دولت ارائه، مصوبه اخذ و آیین‌نامه جدید تعرفه‌ها اعلام عمومی شد. به گفته مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران برای هر اقلیم از پنج اقلیم، سقف مصرف مشخص شده است که در آیین‌نامه پیشین، این تعیین الگوی مصرف به شفافیتی که در آیین‌نامه جدید وجود دارد، نبوده است. در آیین‌نامه جدید، بحث پاداش خوش‌مصرفی، هم برای بخش خانگی و هم بخش‌های غیرخانگی از جمله صنایع و مشترکان عمده در نظر گرفته شده است.
مدیر هماهنگی امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران درباره جریمه پرمصرفی نیز گفته است، جریمه پرمصرفی همان پلکان‌های ۱۱ و ۱۲ خواهد بود که تعرفه‌های نهایی از آن‌ها اخذ میشود. الگوی مصرف این گونه است که در سه پلکان اول، مشترکان کم‌مصرف قرار دارند، پلکان‌های بعدی به ترتیب مصرف متوسط، پرمصرف و بسیار پرمصرف خواهند بود که برای بسیار پرمصرف‌ها، بحث قیمت ۶ هزارتومان به ازای هر مترمکعب امسال اجرایی خواهد شد.
بهینه‌سازی مصرف انرژی با تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها
بسیاری از کشور‌ها در ایجاد توازن بین نیاز به دسترسی مقرون‌به‌صرفه به انرژی با ضرورت ترویج استفاده کارآمد و مسئولانه انرژی با چالش‌هایی روبه‌رو هستند. یکی از رویکرد‌های مؤثر برای رسیدگی به این موضوع، تمرکز بر بهینه‌سازی مصرف انرژی و ارائه یارانه‌های عادلانه انرژی از طریق اجرای طرح تعرفهگذاری پلکانی برای مشتریان پرمصرف است. مصرف بیش از حد انرژی بر منابع انرژی ملی فشار وارد می‌کند و می‌تواند منجر به کمبود انرژی یا وابستگی به انرژی وارداتی شود. بهینه‌سازی مصرف انرژی با کاهش تقاضای کلی برای منابع انرژی و ترویج ترکیب انرژی پایدارتر به تضمین امنیت انرژی کمک می‌کند. مصرف بالای انرژی در بخش خانگی منجر به افزایش مصرف انرژی در بخش غیرمولد اقتصاد خواهد شد که نه تنها ارزش افزوده برای کشور ندارد، بلکه در صورت تخصیص بد یارانه پنهان انرژی نیز موجب مصرف بدتر مشترکان و انحراف جدی از مصرف بهینه انرژی خواهد شد که این رویکرد غلط در زمینه هدررفت انرژی با اعمال سیاست صحیح قیمتی و امکان تبدیل یارانه انرژی به یارانه نقدی با سازوکار کوپن انرژی و حرکت به سمت بهینه‌سازی مصرف انرژی، می‌تواند به خانوار این امکان را دهد که در درازمدت از صرفه‌جویی در مصرف خود برخوردار شوند و منابع مالی را برای سایر نیاز‌های ضروری آزاد کنند.
توزیع عادلانه یارانه انرژی در تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها
یارانه‌های انرژی اغلب برای مقرون به صرفه‌تر کردن انرژی برای خانوار‌های کم‌درآمد طراحی شده است، با این حال، یارانه‌ها در شکل فعلی‌شان می‌تواند کاملاً ناکارآمد و به طور نامتناسبی به نفع مشتریان پرمصرف باشد. با اجرای تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها که در آن نرخ انرژی با مصرف بالاتر به تدریج افزایش می‌یابد، یارانه‌ها می‌تواند بهتر برای کسانی که واقعاً به آن نیاز دارند هدف‌گذاری شود. طرح تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها انگیزه‌ای قوی برای مشتریان پرمصرف فراهم می‌کند تا مصرف انرژی خود را کاهش دهند. همانطور که نرخ انرژی با سطوح مصرف بالاتر افزایش می‌یابد، خانواده‌ها برای اتخاذ شیوه‌های کارآمد انرژی، مانند سرمایه‌گذاری در لوازم با انرژی کارآمد، بهبود عایق‌بندی و اتخاذ تغییرات رفتاری که منجر به مصرف انرژی کمتر میشود، انگیزه پیدا می‌کنند. اجرای طرح تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها نه تنها باعث ارتقای بهره‌وری انرژی میشود، بلکه برای دولت یا تأمین‌کنندگان انرژی نیز درآمد ایجاد می‌کند. درآمد اضافی را می‌توان در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر، ارتقای زیرساخت‌ها و برنامه‌هایی با هدف حمایت از خانوار‌های کم‌درآمد در بهبود بهره‌وری انرژی سرمایه‌گذاری کرد. همچنین تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها می‌تواند به عنوان یک ابزار آموزشی عمل کند و آگاهی مصرف‌کنندگان را در مورد الگو‌های مصرف انرژی آن‌ها افزایش دهد و تغییر رفتار را تشویق کند. با ارائه اطلاعات شفاف و قابل درک در مورد ساختار تعرفه‌های طبقه‌ای، خانوار‌ها می‌توانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد مصرف انرژی خود بگیرند و برای کاهش مصرف خود تلاش کنند.
جمع‌بندی
بخش خانگی به عنوان بزرگ‌ترین بخش مصرف‌کننده انرژی است و اجرای راه‌حل‌های بهینه‌سازی مؤثر برای کاهش شدت مصرف انرژی مهم است. یکی از مؤثرترین راه‌حل‌ها، سیاست‌های قیمتی مانند تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌هاست. این سیاست‌ها برای جلوگیری از مصرف بیش از حد انرژی و ایجاد انگیزه برای خانوار‌ها برای بهینه‌تر شدن انرژی طراحی شده‌اند. علاوه بر این، تعرفهگذاری پلکانی پرمصرف‌ها و گواهی‌های صرفه‌جویی در مصرف می‌تواند در ارتقای مصرف بهینه در بین خانوار‌های کم‌مصرف و خوش‌مصرف (بیش از ۹۰درصد مشترکان بخش خانگی) مؤثر باشد. با اجرای این راه‌حل‌ها و با کاهش مصرف انرژی، خانوار‌ها می‌توانند در قبض انرژی پرداختی خود نیز صرفه‌جویی کنند و در عین حال امکان بهره‌مندی از یارانه انرژی را نیز خواهند داشت.
سایر اخبار این روزنامه
تک تک تروریست‌ها را پای میز محاکمه می‌کشانیم
ماجرای شلغم‌های یک نماینده در توئیتر!
تداوم نقش سپاه برای تحقق راهبرد «ایران قوی»
پایان اضطرار پایان کرونا نیست
گازب‌ها در پلکان عدالت
زلنسکی: داریم جنگ را به خاک روسیه می‌کشیم/ مدودف: وارد خاک روسیه شوند، سلاح هسته‌ای استفاده می‌کنیم
لاپید: از درون در حال فروپاشی هستیم
یک «مهلا» و این همه حاشیه!
تمدن اسلامی در فضای حقیقی یا فضای مجازی!
نمایش مضحک سقف بودجه
آزادراه قاچاق!
نصر و نصیر، ظفر و قدیر گوش به فرمان دریادلان
