روزنامه جوان
1402/05/14
باخت‌کشاورز و مردم به دلال
بی‌برنامگی در تنظیم بازار و نبود الگوی کشت صحیح و صنایع تبدیلی، لیموترش و گوجه‌فرنگی را زمینگیر کرد. گوجه‌فرنگی کیلویی ۳ هزارو ۵۰۰ تومان از کشاورز خریداری میشود، اما کیلویی حدود ۱۵هزارتومان و رب‌گوجه کیلویی ۱۵۶هزار تومان به فروش می‌رسد. این اختلاف قیمت به جیب چه کسانی می‌رود؟ اقدام دیرهنگام در تنظیم بازار محصولات کشاورزی و کالا‌های ضروری مردم، یک چالش سریالی است که هر ساله برای پیاز، سیب‌زمینی، گوجه و لیمو یا هر محصول دیگری تکرار میشود. محصول لیمو که باید در ابتدای تیر برداشت و به بازار عرضه می‌شد، اکنون در میانه مرداد هنوز روی درختان باقی مانده و در حال فاسد شدن است. این محصول در زمان نوبرانه با قیمت کیلویی ۱۵۰هزار تومان به بازار آمد و زمانی که به کیلویی ۸۰ تا ۹۰هزار تومان رسید، بار این محصول در بازار کمیاب شد، به طوری که فعالان بازار پایتخت از صادرات آن خبر می‌دادند. حال که کمتر از ۵/۱ ماه به پایان فصل برداشت لیمو بیشتر نمانده از باغداران جنوب خبر می‌رسد که این محصول خریدار ندارد و روی دست کشاورزان مانده است. برخی از دلالان هم به ثمن‌بخس آن را کیلویی ۶ تا ۷هزار تومان می‌خرند. این وضعیت بغرنج برای محصول گوجه که نسبت به سال گذشته تولیدش کاهش یافته نیز اتفاق افتاده است. در حال حاضر هر کیلو گوجه از باغدار ۳ هزارو ۵۰۰ تومان خریداری میشود، در حالی که همین محصول در بازار کیلویی ۱۵هزار تومان و رب گوجه آن حدود ۱۵۶هزار تومان به فروش می‌رسد. کشاورزان همچنان در انتظار اجرای صحیح الگوی کشت و آمایش سرزمین از سوی دولت‌ها هستند و دیگر هیچ بهانه‌ای را نمی‌پذیرند چراکه هر ساله در زمان کشت محصول دستمزد زحمات‌شان فقط به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود. سریال تکراری فراوانی یا کاهش تولید محصولات کشاورزی در سایه نبود برنامه و اقدام دیرهنگام در تنظیم بازار این محصولات، هر ساله برای کشاورزان و مردم به اجرا درمی‌آید. این سریال پرقصه مربوط به این دولت و آن دولت نمی‌شود. متأسفانه متولیان تولید محصولات کشاورزی همواره در حال غافلگیری هستند؛ چه زمانی که تولید محصولی فراوان است و چه زمانی که با کاهش تولید مواجهیم. تا زمانی که دولت‌ها در اجرای قانون آمایش سرزمین و اصلاح الگوی کشت اهتمام نکنند، در به همین پاشنه می‌چرخد و کشور چهار فصل ایران با فراوانی گونه‌های کشاورزی فقط در جا می‌زند و نمی‌تواند بازار‌های صادراتی خود را توسعه دهد. امسال به دلیل فراوانی بارش‌ها در سال زراعی ۱۴۰۲- ۱۴۰۱ و به رغم فراوانی محصولات باغی و سبزی و صیفی، متأسفانه برخی محصولات کشاورزی روی دست باغداران و کشاورزان مانده است. لیموترش و گوجه‌فرنگی در حال حاضر بدون مشتری مانده و به ثمن‌بخس از کشاورز خریداری میشود. شهرستان رودان در استان استان هرمزگان مهد تولید لیموترش است. این استان ۹هزار هکتار زمین زیر کشت لیمو دارد، اما در طول این سال‌ها حتی یک کارخانه صنایع تبدیلی در این استان راه‌اندازی نشده است. لیموترش باید در ابتدای تیر ماه چیده و وارد بازار شود، اما امسال به دلایل گوناگونی این محصول بسیار دیرتر از موعد وارد بازار شد؛ در خرداد ماه که زمانه نوبرانه این محصول بود با قیمت کیلویی ۱۵۰هزار تومان در میوه‌فروشی‌ها خودنمایی کرد و در اوایل تیر ماه که به قیمت ۸۰ تا ۹۰هزار تومان رسید، کمیاب شد، به طوری میوه‌فروشان دلیل کاهش عرضه را صادرات آن می‌دانستند. از ابتدای مرداد به تدریج عرضه افزایش یافت و قیمت‌ها در خرده‌فروشی‌ها به ۴۰ تا ۵۰هزار تومان رسید، اما اکنون از باغداران جنوب خبر می‌رسد که به دلیل ارزانی قیمت (۶ تا ۷هزار تومانی) باغداران از چیدن لیمو خودداری کرده‌اند و محصول روی درختان در حال فساد است. این قیمت‌های ارزان در حالی است که قیمت تمام‌شده لیموترش برای باغداران بین ۱۲ تا ۱۶هزار تومان است. وضعیت بازار گوجه‌فرنگی هم تعریفی ندارد. محصولی که تقاضای آن در بازار به شدت بالاست، به دلیل نبود مشتری عمده روی دست گوجه‌کاران باقی مانده است. اکنون گوجه‌فرنگی از کشاورزان کیلویی ۳ هزارو ۵۰۰ تومان خریداری و در شهر‌ها و مراکز استان‌ها بین ۱۵ تا ۲۰هزار تومان به مصرف‌کنندگان فروخته میشود، اما همین گوجه وقتی در صنایع تبدیلی به رب گوجه تبدیل میشود، کیلویی ۱۵۶هزار تومان قیمت‌گذاری میشود. کارشناس کشاورزی: دولت‌ها فقط شعار اجرای آمایش سرزمین را می‌دهند محمد بازرگان، کارشناس اقتصاد کشاورزی در خصوص مشکلات تولید محصولات کشاورزی می‌گوید: این موضوع، موضوع امروز نیست و سال‌هاست ما با این مسائل مواجه هستیم و هر سال تکرار میشود یک روز برای پیاز، یک روز برای گوجه‌فرنگی، یک روز برای لیمو و سیب، امسال قطعاً بعد از لیموترش و گوجه نوبت به پنبه و خرما نیز می‌رسد، دلیلش هم بی‌برنامگی و عدم‌الگوی کشت صحیح است چراکه ما تا به حال شعار الگوی کشت را شنیده ولی اجرای آن را ندیده‌ایم که به عقیده بنده و کارشناسان بخش کشاورزی، ما الگوی «نه‌کاشت» داریم نه الگوی «کاشت»، یعنی اینکه جلوی کشاورز گرفته شود که چه چیزی را نکارد، اما اینکه چه چیزی را بکارد، نه گفته، عملیاتی، برنامه‌ریزی و نه اجرایی شده است. این کارشناس کشاورزی تأکید می‌کند: دولت‌ها فقط شعار اصلاح الگوی کشت یا اجرای آمایش سرزمین را می‌دهند و از اجرای آن خبری نیست. وزارت جهاد می‌گوید سال گذشته ۲۵ درصد قانون آمایش سرزمین را اجرا کرده است، اما آمار‌های ما از اجرای ۵ درصدی حکایت دارد. وی می‌افزاید: تا زمانی که تفکر کشاورز، معیشتی باشد، قوانین فوق اجرا نمی‌شود. پنج‌کیلو گوجه یک‌کیلوگرم رب گوجه‌فرنگی میشود. با قیمت کیلویی ۳هزار تومان که از کشاورز خریداری میشود، پنج‌کیلوی آن میشود ۱۵هزار تومان. حال این عدد را با عدد ۱۵۶هزار تومان قیمت یک‌کیلو رب‌گوجه مقایسه کنید. تا کی باید دسترنج کشاورزان به جیب دلالان و واسطه‌ها برود، هر چند همین کیلویی ۳هزار تومان هم از سوی صنایع تبدیلی خریداری نمی‌شود. آن‌ها منتظرند با قیمت‌های ارزان‌تری گوجه را از کشاورز خریداری کنند. بازرگان با تأکید بر اینکه دولت در تنظیم بازار این محصولات کوتاهی کرده و بسیار دیرهنگام اقدام کرده است، می‌گوید: ابتدای تیر ماه باید لیموترش به صورت فراوان وارد بازار می‌شد که این اتفاق نیفتاد و عرضه قطره‌چکانی صورت گرفت. بعد از گذشت یک ماه، در ابتدای مرداد بازرسان تعاون روستایی به استان‌های جنوبی مراجعه کرده‌اند و بعد از آسیب‌شناسی مشکل ردیف بودجه‌ای برای خرید توافقی لیموترش تصویب و ابلاغ شده است. این اقدامات دیرهنگام دولت‌ها همیشه باعث زیان کشاورزان و ضرر آن‌ها شده است. این کارشناس کشاورزی با تأکید بر اینکه خرید محصول از سوی سازمان تعاون روستایی ایراداتی دارد، می‌افزاید: سازمان تعاون روستایی با سهام کشاورزان راه‌اندازی شده است و باید محصولی که از کشاورز خریداری می‌کند و در بازار با قیمت بالا‌تری می‌فروشد، مابه‌التفاوت آن و سود حاصله را با کشاورزان تقسیم کند، اما اتفاقی که اکنون رخ داده این است که این سازمان مانند یک رقیب و واسطه وارد بازار شده و کمتر از قیمت تمام‌شده محصول را از کشاورز می‌خرد و با تأخیر چندماهه پول آن را واریز می‌کند. تعاون روستایی لیمو را کیلویی ۱۰هزار تومان می‌خرد غلامرضا هادربادی، رئیس سازمان تعاون روستایی در یک برنامه تلویزیونی از خرید توافقی لیموترش توسط این سازمان خبر می‌دهد و می‌گوید: ۶۹۰ میلیارد تومان ردیف بودجه‌ای از سوی سازمان برنامه برای خرید توافقی محصولات کشاورزی اختصاص یافته است که با افزودن منابع بانکی به این اعتبار، رقم قابل توجهی خواهیم داشت. وی می‌افزاید: تشکل‌های وابسته به سازمان تعاون روستایی محصولات کشاورزی را خریداری خواهند کرد و این سازمان مستقیم وارد خرید نمی‌شود. اکنون این سؤال مطرح است که اگر خرید توافقی سودش به جیب سازمان تعاون روستایی نمی‌رود و تشکل‌ها مستقل از این سازمان هستند، چرا همین تشکل‌ها زود‌تر وارد بحث خرید نشده‌اند و در ۵/۱ ماه گذشته هم باغدار زیان کرده و هم مصرف‌کنندگان. راه برون‌رفت از معضل «بیش بود» محصولات کشاورزی بازرگان، کارشناس کشاورزی راهکار برون‌رفت از معضل «بیش بود» محصولات کشاورزی را نگاه معیشتی دولت به صنعت کشاورزی می‌داند و می‌گوید: همین الان شما بوشهر و هرمزگان تشریف ببرید ۴۲درصد از لیموی کشور در رودان تولید میشود، ۱۲۰ تا ۱۳۰هزار تن لیمو فقط در همین یک شهر تولید میشود، حالا میناب و حاجی‌آباد در رتبه‌های بعدی هستند. در این استان و در این شهر که پایتخت لیموی جهان است، ما صنایع تبدیلی نداریم، همه جای دنیا روی صنایع باغی سرمایه‌گذاری می‌کنند، به عبارتی کشاورز با تجهیزاتی که کارخانجات در اختیارش گذاشته‌اند، سر مزرعه مثلاً آب لیموترش را می‌گیرد و به کارخانه منتقل می‌کند. با این روش هزینه‌ها کاهش می‌یابد و کشاورز هم متضرر نمی‌شود، البته این اتفاق با توجه به میزان مصرف لیموترش در کشور شکل می‌گیرد، نه اینکه همه لیموترش آبگیری شود و مردم با قیمت بسیار بالاتر لیموترش تازه از بازار خریداری کنند. جمع‌بندی به نظر می‌رسد دولت سیزدهم باید به دور از شعار‌های پوپولیستی که دولت‌های قبل می‌دادند، بخش کشاورزی را با اجرای صحیح طرح «آمایش سرزمین» و اصلاح الگوی کشت و البته کشاورزی قراردادی سروسامان دهد تا یک بار برای همیشه شاهد سریال تکراری تفاوت فاحش قیمت محصولات مزرعه و مغازه نباشیم. بدیهی است بازنده اصلی این روند کشاورزان و مصرف‌کننده‌ها و برنده آن دلالان و سوداگران هستند، البته به گفته مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره بار شهرداری تهران قرار است درباره سه محصول لیموترش، گوجه فرنگی و پیاز تصمیماتی اتخاذ شود و بناست در همه میادین میوه و تره بار لیموترش به صورت مستقیم عرضه شود، مهم حل ریشه‌ای این معضل است.
سایر اخبار این روزنامه
جاذبه و دافعه حسینی
شعاع امنیت خلیج فارس ۶۰۰ کیلومتری شد
انتخابات صحنه نزاع اصلاح‌طلبان ساختاری و نهادی
جولان کلاهبرداران اینترنتی در پیام‌رسان‌های داخلی
خدشه به امنیت مدافعان امنیت
دیدار چهره‌به‌چهره رئیس‌جمهور با مدیران ۶ شرکت بزرگ صنعتی
باخت‌کشاورز و مردم به دلال
تخت‌گاز توسعه نفت‌وگاز
سکوی قهرمانی به نوجوانان ایران رسید
«تاج» به چه می‌نازد؟
رونمایی از نام خیابان امام خمینی (ره) در پاکستان
ایستاده تا پای جان
بهره‌گیری از مقتل‌های فاخر پرهیز از مقتل‌های مسموع
انتظام معنادار شرکت‌های دولتی
