روزنامه جوان
1402/05/17
تحریریه «جوان» از روز خبرنگار می‌گوید
خبرنگاری از مشاغلی است که در ذهن مردم وجوه سهل و ممتنعی دارد، حرفه‌ای که اکثر مردم آن را هیجان‌انگیز و آدرنالین‌افزا تصور می‌کنند و در مقابل برخی مسئولان ترجیح می‌دهند آن را در حد روابط‌عمومی ببینند و از طیف خیلی جدی این قشر فراری هستند، اما حقیقت شغل خبرنگاری را باید از خود خبرنگاران جویا شد. اعضای تحریریه روزنامه «جوان» به چند سؤال مشترک گروه فرهنگی درباره حرفه خبرنگاری پاسخ‌های جالبی داده‌اند که دستمایه گزارش پیش‌رو شد. اگر زمان به عقب بازگردد باز هم خبرنگار می‌شوید؟ فکر می‌کنید به عنوان خبرنگار چه اندازه تأثیرگذار بوده‌اید؟ نگاه مردم به شغل خبرنگاری در ایران را چطور ارزیابی می‌کنید؟ خبر یا گزارشی که تهیه کرده‌اید، اما به هر دلیلی منتشر نشده است و حسی که از عدم انتشار آن داشتید. بهترین خبر، گزارش یا مصاحبه‌ای که تولید کردید و چقدر روز ۱۷ مرداد برایتان اهمیت دارد؟ سؤالاتی هستند که از اعضای تحریریه «جوان» پرسیده شده است. یک ماه توقیف شدن در زمان خاتمی بهناز قاسمی، خبرنگار حوزه اقتصاد روزنامه می‌گوید اگر زمان به عقب برگردد باز هم انتخابش خبرنگاری است، چون نوشتن را دوست دارد: «هر گزارشی که به رفع دغدغه‌های مردم و مشکلات اقتصادی‌شان کمک کند، باعث آرامش روحی‌ام میشود.» او درباره دیدگاه مردم نسبت به حرفه خبرنگاری اینگونه توضیح می‌دهد: «برخلاف واقعیت، مردم تصور می‌کنند حرفه خبرنگاری بسیار آسان است و درآمد بالایی دارد.» به گفته قاسمی، خبرنگاری به‌رغم استرس بالایی که دارد، بسیار جذاب است. او درباره اثرگذارترین مطلبی که نوشته به موضوع واگن‌های‌های مستعملی که در دولت خاتمی وارد شده بود و به جای خدمات‌رسانی به مردم در انبار شرکت راه‌آهن خاک می‌خورد اشاره می‌کند: «انتشار این خبر و رسانه‌ای شدن آن باعث شد، شرکت راه‌آهن تمامی واگن‌ها را پس بدهد و رانتی که در این میان بین مدیران عالی‌رتبه رد و بدل شده بود، افشا شود. البته انتشار این خبر در تیرماه سال ۱۳۸۲ باعث شد روزنامه یک ماه توقیف و تعطیل شود.» فرق خبرنگار و مترجم آزاده سادات عطار، خبرنگار گروه بین‌الملل در مورد احتمال انتخاب مجدد شغل خبرنگاری می‌گوید: «با علاقه و با توجه به رشته دانشگاهی‌ام وارد این حرفه شدم و اگر دوباره در معرض انتخاب قرار بگیرم، قطعاً همین شغل را انتخاب می‌کنم. البته تجربیاتم را در طی مسیر دخیل خواهم کرد.» او در رابطه با نوع نگاه مردم به خبرنگاران می‌گوید: «معمولاً نگاه مردم کلیشه‌ای است. عموماً فرق گزارشگر و خبرنگار را نمی‌دانند. تصور مردم و البته بسیاری از نخبگان از خبرنگاران حوزه بین‌الملل، مترجم است که این تصور ناقصی است.» عطار گزارشی از نشریه اشپیگل درباره گروهک منافقین و مطلبی را که با توجه به آن تهیه کرده، جزو بهترین کارهایش می‌داند. درآمدی کمتر از یک سبزی‌فروش! محمدرضا کایینی، پژوهشگر تاریخ معاصر و دبیر گروه تاریخ روزنامه جوان در پاسخ به اینکه اگر زمان به عقب بازگردد باز هم خبرنگار می‌شوید با همان ذهن تند و تیز و لحن طنازانه خاص خود می‌گوید: «قطعاً خیر، چون درآمد آن را از یک سبزی‌فروش دوره‌گرد کمتر می‌بینم!» این پژوهشگر که در کسوت مشاور تاریخی چندین فیلم و سریال فعالیت داشته در پاسخ به این سؤال که به عنوان خبرنگار چه اندازه تأثیرگذار بوده‌اید، توضیح می‌دهد: «به اذعان متولیان امر، ده‌ها نشریه و ویژنامه منتشر کرده‌ام که جریان تاریخ‌پژوهی را لونی دگر بخشیده و به آن دامن زده‌اند، اما چه فایده!» کایینی اگرچه علت این پاسخ حسرت‌آمیز را توضیح نمی‌دهد، اما در رابطه با نگاه مردم به شغل خبرنگاری تأکید می‌کند: «برخی ما را به دیده عده‌ای علاف می‌نگرند، چون رسانه را فاقد جذابیت می‌بینند!» همه حقایق را نمی‌توان گفت! حسین فصیحی، دبیر سرویس حوادث روزنامه می‌گوید: «اگر به عقب برگردم هرگز خبرنگار نخواهم شد و به کسی هم توصیه نمی‌کنم، چراکه نه امنیت شغلی دارد و نه دارآمد مکفی و میزان اثرگذاری آن هم مدام در حال کمرنگ شدن است. نگاه مردم به این حرفه با حقیقتی که در آن وجود دارد تفاوت دارد. به نظرم مردم ارزش زیادی برای این حرفه قائل هستند و به این درک رسیده‌اند که خبرنگاران به دلیل عوامل برون‌سازمانی یا درون‌سازمانی قادر به بیان حقایقی که از آن آگاه هستند، نیستند.» دبیر سرویس حوادث روزنامه جوان که بهترین مصاحبه دوران کاری‌اش را مصاحبه با دریادار شمخانی و روایت بسیاری از ناگفته‌های جنگ تحمیلی می‌داند، در رابطه با اثرگذارترین موضوع خبری که آن را به نتیجه رسانده است، اظهار می‌دارد: «حدود دو دهه قبل، زندانیان با لباس شخصی به دادگاه‌ها منتقل می‌شدند. بسیاری از قضات دادگاه‌ها از میزان آرایشی که برخی زندانیان محکوم به مرگ و برند لباس‌هایی که به تن داشتند، گلایه داشتند. من آن زمان خبرنگار دادگاه‌های جنایی بودم و این موضوع را به همراه خبرنگار فارس پیگیری کردیم تا زندانیان لباس متحدالشکل به تن کنند که پیگیری‌های صورت گرفته نتیجه داد.» روزی برای سوژه شدن خبرنگاران رحیم زیادعلی، دبیر گروه سیاسی روزنامه که سال‌هاست در حوزه سیاسی مشغول قلم‌فرسایی و تولید محتواست در پاسخ به احتمال انتخاب مجدد شغل خبرنگاری می‌گوید: «همیشه به این حرفه علاقه‌مند بودم و بعد‌ها که در همین رشته تخصص روزنامه‌نگاری را در دانشگاه پشت سر گذاشتم و پس از آن وارد تجربه عملی شدم، تلفیق علاقه با تئوری، اراده‌ام را برای ادامه راهی که برگزیدم، استوارتر کرد.» او در مورد نوع نگاه مردم به شغل و حرفه خبرنگاری می‌افزاید: «روزنامه‌نگاری هم مانند هر حرفه دیگری با تحولات یکی، دو دهه گذشته و ورود فضای مجازی، دستخوش تغییر و تحول در نگاه مردم شده، اما معتقدم همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است.» زیادعلی در رابطه با اهمیت روز خبرنگار تأکید می‌کند: ۱۷ مرداد فرصتی است تا اهالی رسانه نزد مردم بیشتر شناخته شوند و یک‌بار هم که شده آن‌ها سوژه خبری شوند. خبرنگار همه چیزدان نیست! علی قنادی، دبیر گروه بین‌الملل روزنامه که به‌طور معمول در مورد موضوعات و اتفاقات، نگاه منتقدانه و جست‌وجوگرانه‌ای دارد در پاسخ به سؤالات لحن متفاوت‌تری نسبت به بقیه می‌گیرد. این خبرنگار که روزگار جوانی را در میز بین‌الملل روزنامه جوان سپری کرده در پاسخ به احتمال انتخاب مجدد حرفه خبرنگاری می‌گوید: «خبرنگار شدن من بیشتر یک اتفاق بود تا علاقه و باید اذعان کنم که در ابتدا چندان به آن علاقه نداشتم و به تدریج علاقه‌مند شدم. با این حال به عنوان یک خبرنگار با سابقه بیش از ۲۰ سال، باید اذعان کنم که خبرنگاری در کشور ما، بسیار‌بسیار توسعه نیافته است. این توسعه‌نیافتگی به‌خصوص در حوزه بین‌الملل نمایان است. همین هم باعث شده خبرنگاری از بسیاری از لذت‌های شغلی (البته نه لذت به معنی منفی‌اش) تهی شود.» قنادی که همیشه سعی می‌کند اطلاعات و داشته‌هایش را به‌روز کند در پاسخ به این سؤال که به عنوان خبرنگار، چقدر اثرگذار بوده است، ضمن تأکید بر اینکه تا حد زیادی به ساختار‌ها بستگی دارد، می‌افزاید: «هرچند به عنوان یک خبرنگار احساس می‌کنم که بیش از یک فرد عادی اثرگذار هستم، ولی این اثرگذاری به اندازه‌ای نیست که دیگران فکر می‌کنند. در کشور ما، مجموعه‌ای کلیشه درباره خبرنگاری وجود دارد. به لحاظ ظاهری، تصویر خیلی‌ها از خبرنگار، یک فرد «میکروفون» به دست است. خیلی‌های دیگر معتقدند که خبرنگار یک فرد همه چیزدان است، در حالی که اینطور نیست. به موارد زیادی برخورده‌ام که وقتی افراد از من درباره چیزی پرسش می‌کنند و اظهار بی‌اطلاعی می‌کنم، از بی‌اطلاع بودنم تعجب می‌کنند. همین‌طور در ایران، شناخت از خبرنگاری با دسترسی به خبر‌های پشت پرده، آمیخته است. یک کلیشه دیگر تصویر خبرنگاری به عنوان فردی چالش‌گر است که البته این تصور تا حدی با واقعیت آمیخته است. دست آخر هم اینکه، متأسفانه در میان مقامات ایرانی، خبرنگاری تا حد زیادی در ارتباط با افشای رازها، اطلاعات و اخبار محرمانه است.» گلایه از خبرنگارنما‌ها وحید عظیم‌نیا دبیر گروه اقتصادی روزنامه جوان در مورد احتمال انتخاب مجدد شغل خبرنگاری می‌گوید: «قاعدتاً فهمی که الان از خبرنگاری دارم، قبل از تصمیم به حضور در این حوزه نداشتم و به پشتوانه همین فهم اگر به عقب برگردم، حرفه خبرنگاری را مصمم‌تر انتخاب می‌کنم. علت هم تأثیرگذاری آن است. البته نه صرفاً تأثیرگذاری شخص، بلکه اثرگذار بودن رسانه در عصر کنونی. طبعاً هر فردی به اقتضای ظرفیت خود مؤثر خواهد بود.» وحید عظیم‌نیا در حالی که خبرنگاری را نمایندگی مردم در جایی که حقی دارند، اما توان یا زمینه احقاق آن را ندارند، می‌داند در رابطه با نوع نگاه مردم به این حرفه پرمشغله و پراسترس اینگونه اظهارنظر می‌کند: «نگاه دقیقی به حرفه خبرنگاری وجود ندارد و سبب آن نیز کنش برخی افرادی است که به عنوان خبرنگار فعالیت می‌کنند.» تنزل خبرنگاری در افکار عمومی علیرضا محمدی، دبیر گروه مقاومت و پایداری که بیشترین تمرکزش بر حوزه دفاع مقدس، مدافعان حرم و خانواده‌های ایثارگران است با لحنی محکم ضمن رد احتمال انتخاب مجدد حرفه خبرنگاری به دلیل زحمت بسیار و اجر بسیار کمی که دارد در مورد ارزیابی نوع نگاه مردم به این شغل می‌گوید: «به نظرم جایگاه خبرنگاری در سال‌های اخیر متأثر از وقایع سیاسی و اجتماعی کمی در نگاه مردم تنزل پیدا کرده است. ضمن اینکه گسترش فضای مجازی انحصار اطلاع‌رسانی را از رسانه‌های رسمی و خبرنگار‌های حرفه‌ای خارج کرده است.» محمدی در حالی که معتقد است حاصل کار یک خبرنگار گزارشی است که تهیه می‌کند، مثل کوزه‌گری که کوزه‌اش را به جای استفاده شکسته باشند، در عین حال اثرگذارترین موضوع خبری را که پیگیری کرده است مربوط به پیگیری مشکلات جانبازان و گره‌گشایی از کار آن‌ها می‌داند.
سایر اخبار این روزنامه
چرا هر روز ظرف انتخابات را می‌شکنید؟!
منتقدان را بی‌شناسنامه نمی‌خوانیم
اصلاح طلبان نظم انتخاباتی را تحمل نمی‌کنند!
۵۲۰۰ نفر پیش ثبت‌نام انتخابات را در روز اول تمام کردند
سلامت شهروندان را به گرانی تفریح گره نزنید
اصیل مثل استاد
مردم ترمز خودرو را کشیدند
اعزام کیفی شامل حال مسئولان هم میشود؟
بی‌خوابی لندن از قدرت سپاه
تحریریه «جوان» از روز خبرنگار می‌گوید
