روزنامه جوان
1402/05/19
درد دستیاری!
«آواز دهل شنیدن از دور خوش است!» این حکایت را رزیدنت‌ها به خوبی درک می‌کنند؛ همان‌هایی که در دوران کنکور سراسری خودشان را به آب و آتش می‌زنند تا بتوانند در رشته پزشکی قبول شوند و بعد هم برای دوره تخصص حاضرند هر سختی‌ای را تحمل کنند تا بتوانند مدرک تخصص بگیرند و راهی نظام سلامت شوند، اما وقتی اخبار مرتبط با خودکشی یا استثمار این افراد از سوی اساتید را می‌شنویم، بهتر متوجه می‌شویم پزشک‌شدن و تخصص گرفتن به این سادگی‌ها هم نیست و مصائب خاص خودش را دارد. رزیدنت‌ها و انترن‌ها از اساتیدشان فقط مهرشان را در دست دارند و با این مهر به جای استاد ویزیت، طبابت و حتی عمل می‌کنند و البته پول تمام این خدمات ارائه‌شده با مهر استاد به جیب همان استاد می‌رود، در حالی که استاد یا در مطب خصوصی‌اش نشسته یا اصلاً ایران نیست و در کنگره‌ها و تور‌های شرکت‌های دارویی و تجهیزات پزشکی حضور دارد. از همه جالب‌تر اینکه این دور باطل سالیان سال است ادامه دارد و این چرخه نادرست هیچ‌گاه متوقف نشده‌است! ساعات کار طولانی، دستمزد اندک، استرس، حجم بالای کار و ناامیدی از آینده شغلی، تنها بخشی از زندگی طاقت‌فرسای رزیدنت‌های پزشکی است؛ قشری که به ادعای بسیاری از فعالان بخش سلامت، بیشتر بار ارائه خدمات بیمارستان‌های بخش دولتی روی شانه‌های آنهاست. فشار‌ها به این قشر گاهی آنچنان زیاد میشود که هر از چند گاه با اخباری از جنس خودکشی رزیدنت‌ها مواجهیم. همین چند روز پیش هم خبر خودکشی یک رزیدنت سال اول، در یکی از بیمارستان‌های کشور خبر‌ساز شد. البته این تنها مورد نیست و «علی سلحشور» نماینده پزشکان متخصص طرحی کشور در نظام پزشکی در واکنش به شرایط کاری سخت رزیدنت‌ها از خودکشی ۱۳ رزیدنت بین سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱خبر داده‌است.
رزیدنت پزشکی است که دوره پزشکی عمومی خود را تمام کرده و در حال حاضر دوره تخصص خود را می‌گذراند.
دوره‌های رزیدنتی در رشته‌های مختلف متفاوت و از چهار تا پنج سال است. به طور مثال دوره رزیدنتی برای رشته‌هایی مانند ارتوپدی، داخلی و جراحی، چهار سال است. این رزیدنت‌ها به بیمارانی در حوزه تخصص خود و زیر نظر استادان یا سال‌بالایی‌ها رسیدگی می‌کنند. در بسیاری از بیمارستان‌های آموزشی- درمانی، خبری از استاد نیست و سلسله مراتب در نهایت به رزیدنت سال بالایی می‌رسد. البته نه ارتباط قطعی و مستمر، بلکه از طریق ارسال مدارک بیمار به وسیله نرم‌افزار‌های فیلترشده‌ای مانند واتساپ و تلگرام.
رزیندنت‌های جوان، چالش‌های روانی، کشیک‌های طولانی و تحمل تمام وظایف اساتید و دستمزد پایین دارند.
یکی از آن‌ها می‌گوید: رزیدنت‌ها حق اشتغال در طول دوره دستیاری را ندارند و در قبال آموزشی که می‌بینند، با کمترین پول، ساعت‌ها وظیفه اصلی درمان در بیمارستان‌ها را به عهده دارند. با اینکه هنوز دانشجو هستیم، اما بیشتر اوقات ما در بیمارستان صرف کار‌های زمین‌مانده بخش میشود، نه مطالعه و یادگیری از استادان.» این جملات درد دل یکی دیگر از این رزیدنت‌هاست.» گاهی بیشتر از ۳۵ ساعت بی‌وقفه در بیمارستان هستیم. بعضی از رزیدنت‌ها گاهی تا ۵۴۰ ساعت در ماه خدمات طاقت‌فرسایی ارائه می‌دهند. این میزان شیفت‌های سنگین برای دانشجویان دستیاری با توجه به مسئولیت‌های سنگینی که در بیمارستان‌های دولتی دارند و همچنین با این میزان مراجعه بالا، باعث افزایش خطای پزشکی میشود.»
فاصله بین قانون و کار رزیدنت‌ها
مهدیار سعیدیان، پزشک و فعال صنفی پزشکان چند وقت پیش و در گفتگو با یکی از رسانه‌ها در تبیین مشکلات رزیدنت‌ها اینگونه توضیح داد: «حداقل شیفت رزیدنت‌های ایرانی باید ۲۴ ساعت باشد و تا ۳۲ ساعت هم ممکن است ادامه پیدا کند که در شرایط شیوع کرونا این شیفت‌ها حساب و کتابی ندارد و رزیدنت‌ها را مجبور می‌کنند پشت‌سر هم شیفت باشند. این در حالی است که طبق قانون حداکثر کشیک یک رزیدنت ۱۲ کشیک در ماه است، ولی این مسئله در سطح کشور رعایت نمی‌شود و دانشگاه‌های علوم پزشکی به‌صورت سلیقه‌ای این قانون را تغییر می‌دهند و آن را رعایت نمی‌کنند. رزیدنت‌ها در کشور‌های دیگر مشمول قانون کار می‌شوند و از بیمه برخوردارند، در حالی که رزیدنت‌های ایرانی حتی وقتی‌که مبتلا به کرونا می‌شوند، هزینه سی‌تی‌اسکن ساده را باید از جیب خود پرداخت کنند که جای تأسف دارد و این ناشی از کم‌کاری وزارت بهداشت در قبال رزیدنت‌هاست. آیا وزارت بهداشت برایش اهمیت دارد که پزشکان عمومی را استخدام کند تا رزیدنت‌ها ناچار نباشند وظایف پزشک عمومی را انجام دهند و اضافه‌کاری داشته باشند؟ خیر، این وزارتخانه برایش مهم نیست و اگر جهت‌گیری‌های وزارت بهداشت را نگاه کنید، تبلیغات‌محور شده‌است. نباید مشکلات را منحصر به رزیدنت‌ها و شهر‌های بزرگ بدانیم و نگاه پایتخت‌نشینی و مرکزیت تهران داشته‌باشیم. در شهر‌های کوچک‌تر که رزیدنت به تعداد کم پذیرش می‌کنند، فشار زیادی بر رزیدنت‌ها وارد می‌آید و اگر هم رزیدنت نداشته‌باشند، همه این فشار‌ها بر انترن وارد می‌آید. نگاه به مشکلات رزیدنت‌ها باید نگاه کلان و کشوری باشد، مشکل رزیدنت‌ها مشکل سلامت جامعه است. البته ما فشار به بقیه کادر درمان را منکر نمی‌شویم ولی در اینجا مشکلات رزیدنت‌ها مطرح هستند.»
وضعیت دریافتی رزیدنت‌ها
بر اساس قوانین و مقررات دوره دستیاری، ماهانه مبلغی به عنوان کمک هزینه تحصیلی به دستیار یا رزیدنت پرداخت میشود. این مبلغ در مدت مرخصی استعلاجی بیش از سه ماه، به دستیاران تعلق نمی‌گیرد. به دستیاران ارشد معادل ۱۰ درصد کمک هزینه تحصیلی ماهانه به عنوان حق ارشدیت پرداخت میشود.
صفری درباره وضعیت دریافتی رزیدنت‌ها می‌گوید: حق‌الزحمه رزیدنتی یک‌بار در سال ۱۴۰۰ افزایش یافت که از حدود ۳ میلیون تومان به ۶ میلیون تومان رسید. در سال ۱۴۰۱ افزایشی وجود نداشت و در سال ۱۴۰۲ مبلغ ۶ میلیون تومان به ۸ میلیون تومان رسیده‌است.
اصلی‌ترین چالش رزیدنت‌ها دور باطل و چرخه نادرستی است که در نظام آموزش پزشکی کشور وجود دارد و به نوعی در این حوزه با نگاه از بالا به پایین مواجهیم. تا جایی که بار بیماران در مراکز آموزشی درمانی بر شانه‌های رزیدنت‌ها گذاشته و همین‌طور از استاد به رزیدنت سال بالایی و به سال پایینی‌ها منتقل میشود و سلسله مراتب به فکر وضعیت اقتصادی خودشان هستند و رزیدنتی که مشکلات اقتصادی و روانی فراوانی دارد، باید جور سال‌بالایی‌ها و اساتید را هم بکشد.
حسین کرمانپور، مدیر اورژانس بیمارستان سینا درباره فشار سال‌بالایی‌ها به سال‌پایینی‌ها در دوره رزیدنتی می‌گوید: «نمی‌توان گفت که مشکل به دلیل ادغام آموزش پزشکی در ارائه خدمات درمانی است. برخی مشکلات به روابط درون‌گروهی آموزشی بر می‌گردد. مشاهده میشود که سال‌بالایی‌ها مواردی را به سال‌پایینی اجبار می‌کند. برخی دستیارانی که خودکشی می‌کنند، معمولاً سال‌پایینی هستند. سلسله مراتب اگر چه محاسن بسیاری دارد، اما بار و حجم کار بر دوش سال‌پایینی‌ها را بیشتر می‌کند و امکان دارد برخی تحمل این حجم کار را نداشته‌باشند.»
همین فشار‌ها گاهی موجب میشود تا افراد در همان ابتدای دوره با مشاهده حجم کاری، دوره رزیدنتی را رها کنند و عطایش را به لقایش ببخشند. کرمانپور تأکید می‌کند: «البته این موضوع فقط در ایران رخ نمی‌دهد. ارتشی‌بودن سیستم پزشکی در تمام دنیا وجود دارد، اما در کشور ما مشکلات دیگری هم بر دوش رزیدنت‌ها می‌افتد. به دلیل تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، حتی موج مهاجرت بیماران به شهر‌های بزرگ و تهران هم اتفاق می‌افتد و همین موضوع منجر به افزایش فشار کاری رزیدنت‌ها میشود.»
تمام این اتفاقات در حالی است که باید این دور باطل از یک جایی متوقف شود و این چرخه از حرکت باز ایستد.
سایر اخبار این روزنامه
بساط کشف حجاب جمع میشود
توهمات قرن هجدهمی مأمور دروغ‌باف
۳۰۰ اتوبوس در ۲۰۳ خط گم میشود!
ترویج حجاب اسلامی با هویت بخشی به جوانان
خرید ارزان‌تر و یارانه بیشتر با کالابرگ
خبر‌های خوش ارزی در راه است
اندکی صبوری آقای سرپرست!
رکورد ثبت نام دوره قبل مجلس شکسته شد
عادی‌سازی با ریاض برای تل‌آویو «تهدید امنیتی» میشود
چرا شما را نقد می‌کنیم؟
احضار لمپن لندنی
احضار لمپن لندنی
درد دستیاری!
شیخ فضل‌الله نوری نادیده‌ها را دید
