غصه های کمبود معلم، معیشت، کیفیت و...

غفوریان - وزیر آموزش و پرورش از اضافه شدن 75هزار معلم به مجموعه وزارت آموزش و پرورش تا آغاز سال تحصیلی جدید خبر داده است. این در حالی است که برخی نمایندگان  مجلس معتقدند، مدارس کشور با کمبود 300هزار معلم مواجه است. چندی قبل، حاجی بابایی رئیس فراکسیون فرهنگیان که خود نیز در دوره‌ای وزیر آموزش و پرورش بوده است، با بیان این‌که آموزش و پرورش 300هزار کمبود معلم دارد، گفته بود: این کمبودها از معلم پرورشی است تا معلم ورزش و آزمایشگاه. اگر می‌خواهیم یک آموزش و پرورش بانشاط داشته باشیم، باید از طریق دانشگاه فرهنگیان 300هزار معلم تربیت کرده و راهی کلاس‌‌های درس کنیم. حتما دانشجویی که در دانشگاه تربیت معلم درس خوانده، می‌تواند بهتر تدریس کند. در جست و جوی معلم با توانایی های ویژه بی‌شک توسعه علمی، آموزشی و آینده‌سازی برای دانش آموز و مدرسه را بدون داشتن معلم توانمند، با دانش و خلاق نمی‌توان تصور کرد. اگرچه این موضوع بدیهی و پرواضحی است اما در تمامی سال های اخیر، به دلیل بلبشو در مدیریت نیروی انسانی در آموزش و پرورش و نبود برنامه و سامان‌دهی در کمیت و کیفیت معلم، این نهاد در مواقع مختلف مجبور به جذب «معلم» از مسیرهایی غیر از دانشگاه فرهنگیان بوده است. طبیعی است، ضریب کارآمدی، دانش، انگیزه و توانمندی دانشجویان دانشگاه‌های فرهنگیان و شهیدرجایی که اغلب با عشق و علاقه به معلمی، در مسیر این دانشگاه گام نهاده‌اند، خیلی متفاوت از کسانی است که در دانشگاه‌های تخصصی تربیت معلم تحصیل نکرده‌اند. با تاسف در این زمینه باید آمار وزیر آموزش و پرورش را ذکر کنیم که سه روز قبل گفت: « از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ فقط ۱۷ درصد از معلمان در مسیر تربیت‌معلم وارد نظام آموزشی شده‌اند که در این دولت به دنبال اصلاح این رویه هستیم.» رهبر انقلاب: نیروی بی کیفیت جذب آموزش و پرورش نشود  رهبر انقلاب نیز با توجه به همین اصل و ملاحظه، در چند نوبت بر این امر تاکید کرده‌اند که آخرین آن شهریور 1399 بود:«باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی و ظرفیت‌سازی شود که معلمان سراسر کشور، فقط از مسیر دو دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی وارد آموزش و پرورش شوند و مجلس شورای اسلامی نیز باید در تصویب طرح‌ها به گونه‌ای عمل کند که خارج از مسیر این دو دانشگاه، ورودی به آموزش و پرورش وجود نداشته باشد. باید در جذب معلمان یک گزینش صحیح و خردمندانه انجام شود و اجازه ورود نیروی بی‌کیفیت به آموزش و پرورش داده نشود.» وظیفه آموزش و پرورش در ارتقای دایمی معلمان وظیفه آموزش و پرورش درباره معلمان، تلاش  دایمی برای ارتقا و دانش‌افزایی در ضمن خدمت آنان است و برای این موضوع، چاره‌ای جز ارزیابی‌های دوره‌ای و بررسی عملکرد کیفی در طول سال از نظر علمی و آموزشی و هم از منظر رفتاری و اخلاقی وجود ندارد. دلیلی ندارد، فردی که به عنوان «معلم» جذب آموزش و پرورش می‌شود، این مجموعه را «محل کار» بیمه‌شده خود بداند، در صورتی که تلاشی برای ارتقای علمی و مهارتی خود نمی‌کند. جهان امروز، جهان لحظه‌ها و ساحت‌های جدید و آنی است و نمی‌توان در این فضا و دانش آموزانی که هر یک به رسانه‌های جدید متصل‌اند، در تخصص خود به‌روز، قوی و با دانش نبود. کیفیت در گرو    معیشت  اصلا نه معلم، هر فردی و هر قشری مادامی که درد معیشت داشته باشد، نمی‌توان اورا یک عنصر «کارآمد»، مفید و تمام ساحتی دانست. این اصل، به ویژه برای معلمان، مصداق بیشتر و بارزتری دارد. معلم برای تحقیق و کار علمی و اندیشه‌ای و خلاقیت به خرج دادن، نیازمند آسودگی خاطر است. آیا در تمامی این سال‌ها، این گونه بوده است؟ کدام وزیر آموزش و پرورش در دو سه دهه اخیر، مهم‌ترین دغدغه‌اش، یا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایش، چالش‌های معیشتی، پاداش و مسائلی همچون رتبه بندی آنان نبوده است. یعنی این مجموعه، همواره گرفتار اولیات و بدیهیات خود بوده است و بالطبع، معلمان جدا از این دغدغه نبوده‌اند؛ اگرچه معلمان بسیاری اند که در کلاس، همچون یک پدر، برای تک تک دانش آموزان خود دل می‌سوزانند در حالی که ممکن است خود گرفتار اولیات زندگی باشند.  در این باره نمی‌توان از این تحلیل قابل تامل رهبر انقلاب که توجه به معیشت معلمان و اقتصاد آموزش و پرورش، همواره از تاکیدات‌شان بوده است، گذر کرد: «این سرمایه‌گذاری است؛ این بازده دارد؛ این ارزش‌افزوده تولید می‌کند؛ این یک خرج و هزینه‌ صِرف نیست؛ این بایستی جزو مسائل درجه‌ یک ما در مدیریّت‌های دولتی و در تصمیم‌های دولتی باشد.» باید امیدوار بود حال اما، وزیر جدید آموزش و پرورش، دست‌کم در کلام، اهتمام ویژه‌ای بر امر کیفیت‌بخشی به نظام آموزش و پرورش دارد. مدارس دولتی و کیفیت‌بخشی به فرایندهای آموزشی و معلمان، در شمار دغدغه‌های اوست که البته امیدواریم از این دغدغه‌ها دست نکشد و باز بیشتر امیدواریم که حرف‌های او به ویژه درباره فقر کیفیت «مدارس دولتی»، شعار و خود شیرینی نباشد. او روز پنج‌شنبه گفت: «تعیین پنج هزار مدرسه در مسیر تحول، آموزش ۱۰۰هزار معلم برای رقم‌زدن تحول، برگزاری رویداد بین‌المللی الف تا، تدوین نگاشت حقوقی سند تحول بنیادین، آوردن مهدهای کودک‌ به‌نظام آموزش‌وپرورش با سازمان ملی تعلیم‌وتربیت کودک، اصلاح کتاب‌های درسی و ...از اقدامات دولت سیزدهم برای تحول‌آفرینی در آموزش‌وپرورش است. به دنبال تقویت مدارس دولتی با امکانات مناسب برای دانش‌آموزان هستیم.» این حرف ها را که اتفاقا جذاب، زیبا و البته موردنیاز امروز نظام آموزش و پرورش است،  از زبان آقای وزیر می‌شنویم و چون نمی‌خواهیم نا امید باشیم ، به این وعده ها دل می‌بندیم؛ به ویژه درباره مدارس دولتی که حقیقتا امروز وضعیت مناسبی ندارند.»