افق‌های باز و روشن تئاتر

تا پیش از اردیبهشت ۹۹ بسیاری از مدیران و هنرمندان تئاتری تصور می‌کردند ویروس کرونا نهایتاً یکی، دو ماه مهمان ناخوانده ما خواهد‌بود و بعد از آن همه چیز به روال عادی خود باز می‌گردد، اما با سپری‌شدن ماه مبارک رمضان آن سال دیگر برای همه مسجل شده‌بود که این مهمان ناخوانده به این زودی‌ها رخت بر نمی‌بندد، بنابراین موج انصراف از اجرا‌های برنامه‌ریزی‌شده، تعطیلی سریالی سالن‌های نمایشی، بیکاری بسیاری از کارمندان و متصدیان سالن‌ها و توقف بسیاری از تمرین‌های تئاتری اگر خسارتی بیشتر از کرونا نزده باشد، قطعاً کمتر از آن نیز به جامعه تئاتری نزد.
در کنار این وضعیت متأسفانه تصمیمات خلق‌الساعه، وعده‌های بدون پشتوانه و ضمانت اجرایی و از همه بدتر شانه خالی‌کردن مدیران از مسئولیت‌های اجرایی کار را به جایی رساند که حتی هنرمندان همسو با دولت وقت نیز از بی‌تدبیری دست به اعتراض‌زده و شروع به گلایه کردند و عملاً خوش‌بینانه‌ترین هنرمندان نیز هیچ امیدی نه‌تن‌ها به بهبودی وضع موجود که حداقل رسیدن به روال گذشته نیز نداشتند و در چنین شرایطی تئاتر کشور همانند جسمی بی‌روح و در حال احتضار شده‌بود و شاخصه‌های آماری همگی روی اعداد منفی قرار داشتند، از آمار صدور مجوز نمایش‌ها و تعداد اجرا‌ها در کشور گرفته تا میزان مخاطب، حریم تئاتر‌شهر و سایر فعالیت‌ها عملاً وضعیت اسفناک و تقریباً هیچ بود و در چنین شرایطی به گواه کارشناسان و متخصصان هنر‌های نمایشی دولت دوازدهم، تئاتر در دو سال پایانی همچون خرابه تحویل شد و این در حالی بود که جامعه و خانواده تئاتری همواره از حامیان پروپاقرص دولت‌های یازدهم و دوازدهم در هر دو انتخابات ریاست‌جمهوری به شمار می‌رفتند و برای روی کار آمدنش کمپین‌ها و کارناوال‌های تبلیغاتی مشهور و معروف و ماندگاری، چون سفر مشهد و اعلام لوکیشن رأی‌گیری تشکیل دادند.
اما امروز با گذشت دو سال از حضور دولت سیزدهم با اعلام رسمی فعالیت‌های یک سال گذشته اداره کل هنر‌های نمایشی به‌وضوح مشخص است که تمام شاخص‌های حوزه هنر‌های نمایشی با جهش پر شتابی روبه‌رو شده‌اند، صدور ۵ هزار عنوان مجوز، حدود ۴۰ هزار اجرا در سراسر کشور و بیش از ۳‌میلیون مخاطب آن هم در تئاتری که عملاً این عدد روی هزار مخاطب قرار گرفته‌بود از جهش چهار برابری نسبت به سال گذشته خبر می‌دهد. از طرفی ساماندهی و ثبت و تمدید مجوز بیش از یک هزار گروه نمایشی، ارائه خدمات بیمه‌ای و حمایتی برای ۵۰۰ نفر از هنرمندان، توانمندسازی مدیران و مربیان آموزش‌وپرورش با اعزام هشت تن از هنرمندان تئاتری برای آموزش ۴۰۰ مربی، اعزام و برپایی دوره‌های آموزش رایگان تئاتر در سراسر کشور، انجام ۶۰ سفر استانی و دیدار چهره‌به‌چهره مدیر کل هنر‌های نمایشی با هنرمندان استانی و دیدار با ۵ هزار هنرمند تئاتری تنها بخشی از اعداد و ارقامی است که طی یک سال گذشته اعلام شده‌است.
اهتمام ویژه نسبت به نمایش‌های ایرانی و اصیل


آنچه مشخص و محرز است اینکه تئاتر در دولت سیزدهم عملاً شرایط به مراتب بهتر و موفق‌تری را در پیش گرفته‌است. اهتمام ویژه نسبت به نمایش‌های ایرانی و اصیل از جمله برپایی آیین تعزیه که عملاً طی یک دهه گذشته جز چند نهاد غیردولتی مجالی به ظهور و بروز نداشت، حضور نیرو‌های متخصص و متعهد بر مسند کار در حالی که به کرات شاهد بودیم افرادی اجرای مرکز هنر‌های نمایشی را در دست می‌گرفتند که عملاً نه‌تن‌ها هیچ‌گونه تعهدی به نظام و انقلاب نداشتند، بلکه در مواردی هماهنگ و همسو با برخی از سفارتخانه‌ها اقدام می‌کردند، سیاست‌گذاری و تمرکز بر تربیت صحیح و درست نسل آینده تئاتری، پرهیز از صدور مجوز نمایش‌هایی با محتوای غیر‌اخلاقی و غیر‌قانونی، چون همجنس‌گرایی و ضد خانواده که در نهایت تأسف باید اذعان داشت در دولت قبل به کرات چنین آثاری روی صحنه رفته‌بودند، همگی شرایط مناسبی را در این حوزه به وجود آورده است.
سیاسی‌کار‌های تئاتری ناراحت و نگرانند،
اما آنچه باید بدان اذعان کرد اینکه به رغم حمایت‌های بی‌چون‌وچرا اغلب هنرمندان تئاتری از دولت قبل، آن‌که امروز وضعیت هنر و هنرمندانش را به سامان کرده دولت سیزدهم است و این در حالی است که متأسفانه گروه‌ها و جریانات سیاسی وابسته در تلاشند به بهانه‌های واهی خدمات و عملکرد دولت در این حوزه به چشم نیاید، به عنوان نمونه ساماندهی حریم تئاتر‌شهر یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در این دولت بود که به کرات در دولت قبل با تمام انرژی و صرف هزینه‌های گزاف و صد البته ایجاد فضاسازی رسانه‌ای نتوانستند به سرانجام برسانند، اما اکنون که این موضوع در وضعیت به مراتب بهتری از دو سال گذشته قرار گرفته‌است، بسیاری از بازو‌های رسانه‌ای و افراد فعال در آن سال‌ها خواسته یا ناخواسته یا سکوت کردند یا در مواضعی متناقض و متضاد مخالف نظر دو سال گذشته از طرف دیگر ماجرا اعلام حمایت می‌کنند. آمار تحلیلی مخاطبان در مهم‌ترین مجموعه تئاتری کشور با حضور و مشارکت ۹۰ درصدی مخاطبان و رزرو و پیش‌فروش یک‌ماهه برخی آثار نمایشی در این مجموعه گواه استقبال مخاطبان و رونق مجدد تئاتر است. احیای دوباره جشنواره مناطق از دیگر اقدامات مهمی است که نقش راهبردی و پر‌رنگی هم در عدالت فرهنگی در سراسر کشور ایفا می‌کند و هم نقش‌برجسته‌ای را در حمایت از هنرمندان و تئاتر استانی بر عهده دارد و این در حالی است که سال گذشته به رغم تلاش برای زمینگیر شدن جشنواره تئاتر فجر انقلاب اسلامی توسط عده‌ای هنرمند‌نما این جشنواره مناطق بود که نه‌تن‌ها باعث رونق جشنواره شد، بلکه دوره ویژه‌ای را به یادگار گذاشت. امسال نیز با انتصاب مهدی حامد سقائیان به عنوان فردی دانشگاهی، متخصص و متعهد در حوزه تخصصی تئاتر با تألیف بیش از ۳۰ عنوان کتاب بدون شک شاهد برپایی یک دوره کم‌نظیر در بین ادوار جشنواره تئاتر فجر خواهیم بود. همه این‌ها افق‌های پیش روی تئاتر در کشور را مثبت و امیدوار‌کننده کرده‌است. افق‌هایی که می‌تواند برای هنرجویان جوان و نوجوانی که از سرتاسر نقاط کشور جویای فعالیت در این عرصه هستند، نوید‌بخش و انگیزه‌بخش باشد.