پایان انتظار 20ساله
[ملیحه محمودخواه ] در حالی فاز 11پروژه پارس‌جنوبی در حال بهره‌برداری است که قرار است این پروژه امروز در هفته دولت با حضور رئیس‌جمهوری به بهره‌برداری می‌رسد. به‌گفته کارشناسان بیش از 20سال است که تکمیل این فاز در دستور کار قرار داشته است، اما در هیچ دوره‌ای این پروژه مهم و اساسی، به نتیجه نرسیده است، اما همت و تلاش دولت سیزدهم سبب شد که پس از سال‌ها این پروژه به نتیجه برسد. این در حالی است که به راه افتادن این طرح بیش از ۵ میلیارد دلار عایدی در سال برای ایران دارد و این بی‌توجهی 20ساله با همت دولتمردان در دولت سیزدهم بالاخره به نتیجه رسید.
ماجرای همراهی کشورهای چین و فرانسه در فاز 11
ماجرای توسعه پارس‌جنوبی در سال‌های آخر دهه 70شمسی کلید خورد. در آن زمان ایران تلاش کرد تولید گاز در این میدان مشترک گازی با قطر را گسترش دهد. اوایل دهه 80بود که فاز 11پارس‌جنوبی در دستور کار قرار گرفت و ایران قراردادی با شرکت توتال فرانسه منعقد کرد که براساس آن قرار بر این شد هم این فاز گسترش پیدا کند و هم فشارافزایی در این فاز صورت بگیرد، اما با گذشت 8سال از حضور شرکت توتال در ایران نتیجه‌ای که ایران انتظار آن را داشت، محقق نشد و این بار ایران با چین وارد مذاکره شد.3سالی هم چین در ایران فعالیت داشت و باز هم این ماجرا به نتیجه منتج نشد و بالاخره پس از سال‌ها، مسئولان به این نتیجه رسیدند که هیچ‌کسی به اندازه کارشناسان ایرانی توان و انگیزه پیشبرد اهداف کشورمان را ندارند و به همین دلیل کار به شرکت‌های داخلی واگذار شد.
اجرایی شدن برجام سبب شد که قراردادهای جدید نفتی دوباره از سر گرفته شود و این بار نیز مجددا ایران با شرکت توتال و سی‌ان‌پی‌سی چین وارد مذاکره و بنا شد این بار این دو شرکت در کنار شرکت‌های ایرانی به فعالیت بپردازند، اما این موضوع نیز زیاد دوام نیاورد و دوباره بعد از برهم خوردن برجام هر دو شرکت از ایران خارج شدند.
دولت قبل وعده‌های زیادی برای محقق شدن این پروژه داده بود اما بازهم این وعده‌ها به سرانجام نرسید. یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که این پروژه سر راه خود داشت، این بود که این سکو بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین سکوی موجود در عسلویه بود و جابه‌جایی آن نیازمند شناور اوشنیک بود، اما شناور اوشنیک در دولت گذشته به یکی از کشورها برای پنج سال اجاره داده شده بود. یک کار حقوقی و پیگیری دیپلماتیک 6 ماهه انجام شد و موفق شدیم شناور اوشنیک را به کشور برگردانیم. سرانجام این پروژه با تلاش دولتمردان دولت سیزدهم به نتیجه رسید و قرار است که رئیس‌جمهوری امروز این پروژه را افتتاح کند.
منفعتی که به همه مردم می‌رسد
غلامحسین کرمی، نماینده بوشهر در مجلس شورای اسلامی به «شهروند» توضیح می‌دهد که این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ملی کشور است که سال‌ها اجرای آن عقب افتاده است. او با اشاره به اینکه در این منطقه در حوزه نفت با قطر مشترک هستیم بر این موضوع تکیه می‌کند که پیشرفت ما در این حوزه و توسعه میدان‌های گازی و نفتی ما عوایدش به همه مردم کشور برمی‌گردد. درواقع شروع به‌کار فاز 11پارس‌جنوبی می‌تواند به افزایش میزان بهره‌مندی ما از نفت در این منطقه منتج شود. او با تأکید بر اینکه متأسفانه دلایل زیادی بر به تعویق افتادن این ماجرا تأثیر‌گذار بودند، ادامه می‌دهد: «حضور رئیس دولت در آغاز بهره‌برداری از این پروژه نشان‌دهنده اهمیت آن است. مهم‌ترین بحث در این پروژه این است که در دوران تحریم‌های ناجوانمردانه آمریکا علیه ما حتی مشاوران هم به کشور ما نمی‌آمدند و ما از مشورت مشاوران ایرانی در کشور خودمان بهره‌مند شدیم و این را به فال نیک می‌گیریم.»
اقدام شجاعانه دولت سیزدهم
احمد محمدی‌زاده استاندار بوشهر در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید: «ایران با وجود اینکه تقریبا یک دهه دیرتر از قطر بهره‌برداری از میدان مشترک پارس‌جنوبی را آغاز کرده و تنها 30درصد مساحت میدان را در اختیار دارد، اما امروز برداشت روزانه گاز و میعانات ایران از این میدان مشترک از قطر پیشی گرفته. این در حالی است که در طرف قطری، عملا شرکت‌های بزرگ نفتی جهان، مالک بخشی از مخزن هستند و ایران با بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان رقابت می‌کند نه کشور کوچک و کم‌جمعیت قطر.»
او با اشاره به اینکه سال 1402سال برپایی جشن تولید از فاز ۱۱ پارس‌جنوبی است، می‌گوید: «مروری بر روند توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی به‌عنوان مرزی‌ترین فاز به لحاظ مجاورت با منطقه تحت حاکمیت قطر، در دولت‌های گذشته نشان می‌دهد که هرچند طی این سال‌ها همواره بر طبل ضرورت بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی کوبیده شد، اما در عمل اجرای پروژه‌ها به‌دلیل محدودیت مالی داخلی یا عدم‌دسترسی یا هر دلیل دیگری معطل خارجی‌ها ماند. دولت سیزدهم اما سعی کرده واقع‌گرایی، اولویت‌گذاری و کارآمدی را سرلوحه اقدامات خود قرار دهد و با تمرکز بر منابع و امکانات موجود به‌دنبال حداکثر منفعت و کارایی باشد. تجربه دولت‌ها طی این سال‌ها اثبات کرده که به جای منتظر ماندن برای امضای قرارداد با شرکت‌های خارجی و فرصت‌سوزی باید از زمان حاضر به شکل مطلوب استفاده کرد و با اتکا به توان داخل و بهره‌گیری از توان هر شرکت داخلی و خارجی که آمادگی همکاری با صنعت نفت ایران را داشته باشد، توسعه صنایع نفت و گاز را با جدیت دنبال کرد.»
او می‌گوید: «فاز ۱۱ پارس‌جنوبی در همه این سال‌ها بلاتکلیف مانده بود و حتی با وجود اجرای برجام و انعقاد قرارداد با شرکت‌های بزرگ نفتی جهانی، کاری برای توسعه آن انجام نشد. اگر این بار هم دولت سیزدهم کاری نمی‌کرد و نبود تکنولوژی و شرایط پیچیده توسعه و تحریم‌های بین‌المللی را دستاویز تعلل می‌کرد، شاید هنوز هم توسعه این فاز مغفول مانده بود و در اولویت نبود. درواقع دولت سیزدهم کاری را که ظرف 20سال گذشته انجام نشده بود، ظرف 20ماه به سرانجام رساند. تفاوت دولت سیزدهم با دولت‌های گذشته در استفاده مطلوب از فرصت‌ها، تجهیزات و امکانات است. اینکه توسعه، لازم، ضروری و حتمی است ولو با استفاده از سکوهای موجود و معطل نماندن برای ساخت سکوی جدید و استفاده از ظرفیت تاسیسات خشکی و پالایشگاه‌های موجود. نتیجه اولویت‌بندی‌ها و برنامه‌ریزی‌های عملیاتی دولت سیزدهم، این شد که فاز ۱۱ میدان مشترک پارس‌جنوبی پس از دو دهه سفر پرزحمت و پشت سرگذاشتن چالش‌های مختلف مالی، فناوری و سیاسی، بالاخره تابستان امسال به ایستگاه پایانی رسید و این گره چند ده ساله از بخت توسعه‌ای این فاز مرزی باز شد.»
