یک نسل زیبا برای فردای ایران دوست‌داشتنی
[شهروند] ... و در نهایت سی‌امین دوره جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران با معرفی برگزیدگان به ایستگاه پایانی رسید. یکی از نویدبخش‌ترین و امیدآفرین‌ترین رویدادهای عرصه هنرهای تجسمی که به گفته مینا صدری، هنرمند و دبیر جشنواره، «حکایت از چرخه‌ای می‌کند که در عرصه هنرهای تجسمی جوانان مدام در حال چرخش است و نسل‌های مختلف هنرمندان را با هم جایگزین می‌کند؛ همان‌طور که شرکت‌کنندگان و برگزیدگان ادوار قبلی جشنواره امسال جزو اساتید کارگاه‌های جشنواره بودند و برگزیدگان امسال هم در سال‌های آتی اساتید این جشنواره خواهند شد».
«شهروند» در سطور پیش‌رو نگاهی داشته به جشنواره سی‌ام هنرهای تجسمی جوانان ایران که در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، مجسمه‌سازی، سفال و سرامیک، طراحی، نقاشی، طراحی گرافیگ، کاریکاتور، عکاسی و نگارگری از یکم تا ششم شهریور در سنندج برگزار شد. جدیدترین دوره جشنواره‌ای که به گفته محمد خراسانی‌زاده، مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تفاوت‌های زیادی با دوره‌های گذشته داشت: «تفاوت اول این بود که این جشنواره در هفته نخست شهریورماه در کردستان برگزار شد؛ استانی که مهد دیرین فرهنگ ایرانیان و دارای ارزش‌ها و ظرفیت‌های کم‌نظیر هنری است، اما چون همواره اخبار امنیتی از این استان شنیده شده، ذهنیت‌مان از این استان چیز دیگری است. دیگر اینکه این رویداد با حضور 130 هنرمند جوان و 30 هنرمند برتر کشور در جایگاه استاد کارگاه و داور برگزار شد. مسئله متفاوت دیگر این بود که برای نخستین‌بار دبیر این دوره از جشنواره یک خانم بود و دیگری هم شعار این رویداد بود: ایران دوست‌داشتنی...»
ایران دوست‌داشتنی
سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران با شعار «ایران دوست‌داشتنی» در رشته‌های تصویرسازی، خوشنویسی، سفال و سرامیک، طراحی گرافیک، عکاسی، کاریکاتور، مجسمه‌سازی، طراحی، نقاشی، نگارگری، گل و مرغ و تذهیب برگزار شد. جشنواره‌ای که اداره کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در فراخوان اولیه‌ای که برای حضور در سی‌امین دوره‌اش صادر کرده بود، آن را «قول و غزلی فزاینده و جان‌افزا، سازنده و امیدبخش از قصه مکرر جوانان» نامیده بود. جوانانی که قرار بود در حین برگزاری این رویداد هنری آثاری با مضمون «ایران دوست‌داشتنی» تولید کنند. جهت حضور اولیه در جشنواره هیچ‌گونه محدودیتی در موضوع آثار ارسالی وجود نداشت؛ این موضوعی است که صابر شیخ‌رضایی، یکی از هنرمندان شناخته‌شده عرصه طراحی گرافیک، آن را مورد تاکید قرار داده و گفته که «موضوع ایران دوست‌داشتنی تنها و تنها شاهراهی بوده که هنرمندان حاضر در جشنواره در آن می‌توانستند آثار خود را تولید کنند».
زینب شاهی، هنرمند نگارگر و عضو شورای سیاستگذاری سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان، نیز موضوع جشنواره سی‌ام، یعنی «ایران دوست‌داشتنی» را «متناسب با هویت ملی ایران» عنوان کرده است: «هدف این بوده که در این دوره از جشنواره شرکت‌کنندگان دست به خلق آثاری متناسب با هویت ملی ایران بزنند. اساسا تربیت نسل نوجوان و جوان به ویژه در عرصه هنر، بسیار مهم است و البته اگر صورت بگیرد، نسل بعدی جامعه هنری، نسلی سالم و زیبا خواهد بود. هنرمند تأثیرگذارترین قشر در جامعه است و همواره این آثار هنری هستند که افراد جامعه را ترغیب می‌کنند تا به خشونت یا آرامش یا هر تفکر و ایده‌ای گرایش پیدا کنند.»
یک پرش کیفی
کسانی که در جشنواره هنرهای تجسمی جوانان حضور داشتند بر این باورند که دوره سی‌ام این رویداد از نظر کیفی قابل مقایسه با دوره‌های دیگر نبوده و از این نظر یک پرش بلند در این دوره به نمایش گذاشته شد. صابر شیخ‌رضایی می‌گوید: «این بهبود و به‌روزرسانی مداوم برای این جشنواره -و هر رویداد هنری که از مرز آغاز به وادی ثبات و تجارب چندین‌دهه‌ای رسیده- ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.»
اما اینکه چه عواملی باعث این رشد و پیشرفت محسوس شده بود، به گفته صابر شیخ‌رضایی مدیون و مرهون اتفاقاتی چند است: «در این دوره از جشنواره شاهد چندین اتفاق جدید بودیم؛ از جمله دبیری جشنواره برای نخستین‌بار بر عهده یک بانوی هنرمند بود و این برای تمامی شرکت‌کنندگان معنادار، امیدبخش و غرورآفرین بود. نکته دیگر پایین آمدن میانگین سنی و جوان‌گرایی در ترکیب برگزارکنندگان جشنواره بود که یک پیشرفت محسوس است، چون با توجه به تحولات جدی و سرعت تغییرات فرهنگی و اجتماعی جامعه جوان ایران، برای جشنواره‌ای که به هنر جوانان اختصاص دارد زیبنده نبود که میانگین سنی برگزارکنندگان یا شورای سیاستگذاری‌اش پنجاه تا هفتاد سال باشد.»
مهران هوشیار، هنرمند رشته سفال و سرامیک، که یکی از اعضای شورای سیاستگذاری این دوره از جشنواره نیز بوده، مهم‌ترین ویژگی سی‌امین دوره از جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران را نگاه از دریچه ذهن جوان و نوجوان امروز می‌داند و می‌گوید: «مهم‌ترین ویژگی این جشنواره در مقایسه با دیگر جشنواره‌های هنری نزدیکی به نگاه جوانان است که اصلا نام جوان در عنوان جشنواره هم وجود دارد. جوان باید پویایی لازم را داشته باشد تا از تجربیات گذشته استفاده کند و داشته‌های سنتی، قومی و ملی خود را نیز در حد امکان به کار گیرد تا بتواند راهکار و رویکرد مناسبی را در مسیر پیشرفت ارائه کند. رسالت جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران، دریافت ایده‌هایی بر اساس همین دو ویژگی جوانان است.»
جشنواره امروزی
از نگاه صابر شیخ‌رضایی؛ «مهم‌ترین موضوع اما به‌روز بودن جشنواره بود که یکی از زوایای آن را در انتخاب سرفصل موضوعی «ایران دوست‌داشتنی» شاهد بودیم که نسبت مستقیمی با تحولات اخیر کشور داشت. موضوعی که شاهراهی بسیار وسیع برای ایجاد پیوندهای جدید با ایران عزیز در اختیار هنرمندان قرار می‌داد؛ از پرداخت هنرمندانه به جاذبه‌های بی‌شمار و چشم‌نواز پهنه چهارفصل ایران تا پاسداشت نامداران این مرز و بوم، بازشناخت هویتی، غبارزدایی از زیبایی‌های در حال فراموشی، زندگی نیاکان، رسومات کهن و ده‌ها موضوع دیگر که همه و همه ذیل این موضوع جای می‌گیرند».
مهران هوشیار در زمینه به‌روز بودن با شیخ‌رضایی هم‌عقیده است و می‌گوید که سی‌امین دوره جشنواره، مهم‌ترین ویژگی‌اش ترسیم آینده است: «سیاست‌های جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران و تناسب آن با تحولات جامعه و هنر را مثال‌زدنی می‌توان عنوان کرد. این البته مختص این جشنواره نیست و به‌طور کلی زبان و بیان هنر، پیوندی دیرینه با بازنمایی زمان و شرایط اجتماعی و فرهنگی روزگار خود داشته است. برای همین هم هست که برگزاری این قسم رویدادهای فرهنگی و هنری را می‌توان ضروری دانست. رویدادهایی که مدیران را از نبض شرایط، زمانه و دیدگاه هنرمندان به خصوص هنرمندان نسل جوان مطلع می‌کند.»
جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران از نگاه دبیر
مهم‌ترین دستاورد جشنواره
روز گذشته، جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران سی‌امین دوره خود را نیز پشت سر گذاشت. مینا صدری، هنرمند اهل کردستان که دبیر این دوره از جشنواره نیز بوده، درباره وضعیت برگزاری جشنواره امسال صحبت‌هایی کرده است:
سی‌امین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان ایران در شهر هنرپرور سنندج برگزار شد. مضمون «ایران دوست‌داشتنی» شعار اصلی جشنواره امسال بود. طبیعت زیبای سنندج به قدری برای بعضی هنرجویان جذاب بود که همین طبیعت را برای خلق اثر هنری‌شان انتخاب کردند. کارگاه‌های جشنواره در 10 رشته طراحی، نقاشی، خوشنویسی، نگارگری، تصویرسازی، مجسمه‌سازی، طراحی گرافیک، عکاسی، کاریکاتور و سفال و سرامیک با راهنمایی اساتید شاخص هر رشته برگزار شد.
البته برخلاف سال گذشته بخش هنرهای جدید حذف شده بود که به این دلیل بود که چون این بخش بیشتر حالتی میان‌رشته‌ای دارد، شاید لازم باشد برای آن جشنواره‌ای به‌صورت جداگانه داشته باشیم.
در کل می‌توانم بگویم شاید مهم‌ترین دستاورد این دوره برگزاری آن در کردستان بود. اساسا می‌توان گفت میزبانی خارج از تهران و به عبارت بهتر میزبانی رویدادها در شهرهای مختلف ایران بسیار ایده‌آل‌تر از تجمیع جشنواره‌ها در تهران است.
تمرکز در تهران جذابیت و گیرایی خاصی برای هنرجویان و مخاطب ندارد، اما شهرستان‌ها چرا!
برگزیدگان جشنواره هنرهای تجسمی جوانان
شب پایانی
در رشته تصویرسازی؛ پارسا تولد از استان فارس و الهه محمدی از استان قم به عنوان برگزیدگان اول و دوم معرفی شدند.
در بخش خوشنویسی؛ آیدا قدمی از استان فارس و محمدتقی محرم‌زاد از استان اردبیل به عنوان نفرات برگزیده انتخاب شدند.
در رشته سفال و سرامیک؛ هانیه محمودپور و مهدیه نیلوفر از استان سمنان و زهرا دانا از استان اصفهان برگزیدگان نوجوان و جوان این بخش بودند.
در بخش طراحی؛ علی توسلی از اردبیل، زهرا ستاره آسمان از گیلان و فائطه احیایی از اصفهان به عنوان برگزیدگان نوجوان و جوان شناخته شدند.
در بخش عکاسی؛ محمد رسول حاتم‌آبادی از استان مرکزی و محمدرضا جلی‌زاده از آذربایجان غربی برگزیدگان رقابت بودند.
در کاریکاتور؛ یاسمن مرادی از کرمانشاه و حسین قربانی از قم به عنوان برگزیدگان مسابقه معرفی شدند.
در بخش مجسمه‌سازی؛ آراس حسین‌پناهی از کردستان و هانیه بهرامی از کرمان برگزیده شدند.
در رشته نقاشی؛ شیدا صفاری و تارا لک از البرز برگزیده شدند.
در رشته نگارگری؛ فاطمه صحرانوردی و صابر حقانی از اصفهان به عنوان برگزیدگان نهایی معرفی شدند.
