غبار تورم را فرو نشانید

تورم به مفهوم افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها، سبب کاهش رفاه اجتماعی و قدرت خرید مردم می‌شود و به‌عنوان یک بیماری مزمن، سال‌هاست که دامنگیر اقتصاد کشورمان شده و علت‌العلل گره‌های معیشتی کنونی است و به تعبیر رهبر حکیم انقلاب، مسائل معیشتی مانند گرانی مسکن و اجاره‌خانه، همچون غبار مانع دیدن کار‌های اساسی دولت است. اما برای زدودن غبار تورم چه باید کرد؟
کوچک‌سازی دولت، اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، تأمین نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی، فروش اوراق مشارکت، تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام عمرانی و طرح توسعه واحد‌های صنعتی، تقویت اختیارات بانک مرکزی برای کنترل مؤسسات پولی و مالی از جمله راهکار‌های مهار تورم معرفی می‌شود، اما مسیر راهبردی مهار تورم از رشد تولید می‌گذرد، بنابراین برای خنثی‌سازی تورم و مهار آثار تورم بر زندگی مردم، باید روی مسئله رشد تولید والبته تحقق عدالت تمرکز کرد؛ دو مسئله کلیدی و مهم که نیاز اساسی جامعه امروز ماست.
با بررسی راهکار‌های مختلف مطرح شده در این بخش، مهم‌ترین و کلیدی‌ترین بحث در این حوزه، مسئله و تصمیم‌گیری مرتبط با ساخت مسکن و افزایش عرضه مسکن در اقتصاد است. چه آنکه، توسعه ساخت‌وساز، محرک تولید به شمار می‌رود. مسکن به عنوان بزرگ‌ترین عامل در سبد هزینه خانوار، بیشترین اثر را بر تورم خانوار دارد و همچنین مهم‌ترین شاخصه بی‌عدالتی در بین جامعه ایران، ناعدالتی موجود در حوزه دارایی‌ها و در بین ناعدالتی‌های موجود در حوزه سرمایه و دارایی نیز مسئله داشتن یا نداشتن مسکن است.
مسکن پس از یک دوره هشت‌ساله که دولت قبلی کاملاً آن را رها کرده بود، به دغدغه اصلی و درست دولت سیزدهم تبدیل شد و وعده ساخت ۴ میلیون مسکن در چهار سال و خانه‌دار کردن هر ایرانی و رفع دغدغه مسکن برای جوانان ایرانی مهم‌ترین وعده دولت سیزدهم برای ایجاد عدالت اجتماعی و اقتصادی بین دهک‌های مختلف جامعه است.


واکاوی راهکار‌های مختلف نشان می‌دهد نقطه مشترک حل «تورم و گرانی» و «عدالت اقتصادی» و «رشد تولید»، مسئله ساخت مسکن است؛ مسئله‌ای که هیچ کمبودی در هیچ بخشی از آن وجود ندارد وگستره بسیار بزرگ و وجود پهنه گسترده در سطح کشور به همراه وجود منابع لازم برای ساخت مسکن و زیرساخت‌های مرتبط با آن مهم‌ترین محور تحقق مهار تورم از گذر رشد تولید است. موضوع مهم در اين زمينه، كمك به دولت در جهت تحقق وعده مهم خود است؛ اقداماتي نظير الحاق بخش‌هاي مختلفي به منطقه مسكوني شهري و شكستن انحصار زمين در شهرهاي بزرگ تا مسئله تأمين مالي و به‌رفتار‌در‌آوردن نظام بانكي در زمينه اعطاي تسهيلات بانكي مهم‌ترين رويكرد بخش‌هاي مختلف دولت است. دستگاه‌هاي اجرايي بايد در زمينه تهاتر زمين يا اعطاي مبلغ كارشناسي معادل زمين‌هاي خود در شهرهاي بزرگ در ساخت مسكن مردم تعامل داشته باشند. بانك مركزي نيز از ابزار تنبيهي و قهري خود در به رفتار درآوردن شبكه بانكي برای پرداخت سهم 20درصدي تسهيلات ساخت مسكن اقدام كنند.
نكته مهم ديگري كه در جريان تلاش براي مهار تورم از آن غافل شد، مديريت «انتظارات تورمي» است. در حالت وقوع انتظارات تورمي، از يك سو مصرف‌كنندگان با احتمال اينكه قيمت‌ها افزايش خواهد يافت، بيشتر اقدام به خريد خواهند كرد و از طرف ديگر توليدكننده و عرضه‌كننده خدمات نيز با اين پيش‌فرض كه اگر صبر كند، در آينده با بهاي بيشتري كالا يا خدمات خود را عرضه مي‌كند، از فروش يا عرضه خدمت، خودداري مي‌كند و در نتيجه، با به‌هم خوردن رابطه عرضه‌وتقاضا، قيمت‌ها دستخوش تغيير مي‌شود و بستري براي افزايش تورم است.
در چنين شرايطي، صرفاً با مديريت متغيرهاي اقتصادي نمي‌توان به كنترل انتظارات تورمي فائق آمد بلكه استفاده از متغير مؤثر ديگري به‌عنوان «ارتقاي توان رسانه‌اي» و «استفاده صحيح از رسانه» موضوعيت پيدا مي‌كند.