قصه جدایی فوتبال ما از المپیک

تیم ملی امید فوتبال کشورمان دیروز در دومین بازی‌‌‌اش در مقدماتی جام‌‌‌ملت‌‌‌های زیر 23 سال آسیا مقابل افغانستان با نتیجه 4 بر صفر پیروز شد تا امیدواری‌‌‌ها برای راه‌‌‌یابی این تیم به المپیک 2024 بیشتر شود. جام ملت‌‌‌های زیر 23 سال به‌‌‌نوعی انتخابی المپیک هم هست و 4 تیم نهایی آن نماینده‌‌‌های آسیا در المپیک خواهند بود. البته تیم ملی امید کشورمان چند روز دیگر در بازی‌‌‌های آسیایی هانگژو هم حضور خواهد داشت تا مهیای مسابقات مهم‌‌‌تر شود. طی سال‌‌‌ها هرقدر تیم‌‌‌های ما در بازی های آسیایی مثل پکن و... موفق بودند، در صعود به المپیک ناکام بودند و اگر به المپیک 2024 صعود کنیم درحقیقت بعد از 48 سال طعم شرکت در این رقابت‌‌‌ها را می‌‌‌چشیم. اما چرا این انتظار طولانی شد؟ در این مطلب مروری داریم بر عملکرد تیم‌‌‌های ملی کشورمان در مقدماتی المپیک و البته خود المپیک.  
 
ماجرای 3 دوره حضور - بزرگ سالان در المپیک فوتبال کشورمان تابه‌‌‌حال سه‌‌‌بار راهی المپیک شده که در هر سه دوره تیم بزرگ سالان در این مسابقات شرکت کرده و از وقتی تیم امید یا همان زیر 23 سال در انتخابی‌‌‌ها شرکت می‌‌‌کند، از صعود بازماندیم. اما ماجرای آن سه دوره‌‌‌ای که حضور داشتیم چه بود؟ در المپیک 1964 هنوز قوانین، اجازه شرکت تیم‌‌‌های بزرگ سال را می‌‌‌داد اما سطح بازی‌‌‌ها در حد جام‌‌‌جهانی نبود. تیم ما در این دوره با 4 گل از آلمان غربی شکست خورد و بعد از تساوی برابر مکزیک، با باخت مقابل رومانی حذف شد. بعد از یک‌‌‌دوره غیبت، در المپیک، سال 1972 نتایج بسیار عجیبی را رقم زدیم، 5 بر صفر و 4 بر صفر مقابل دانمارک و مجارستان باختیم اما یک بر صفر برزیل را شکست دادیم. المپیک 1976 آخرین المپیکی بود که ما به آن صعود کردیم و هنوز سقف شرایط سنی وجود نداشت. در آن دوره هم با دو باخت و یک برد مقابل کوبا کار ما تمام شد و دیگر به المپیک صعود نکردیم.     1988 سئول  - آخرین فرصت    دو دوره از المپیک یعنی 1980 و 1984 را تحریم کردیم و سال 1988 با هدایت مرحوم دهداری راهی انتخابی المپیک سئول شدیم. انتخابی که آخرین دوره از المپیک بود که شرایط سنی نداشت. در این بازی‌‌‌ها با ستاره‌‌‌هایی مثل عابدزاده، زرینچه، مرفاوی و فنونی‌‌‌زاده و... با باخت مقابل کویت حذف شدیم. بدنه اصلی همین تیم دو سال بعد در بازی‌‌‌های آسیایی پکن با درخشش فرشاد پیوس قهرمان آسیا شد.       1992 بارسلونا  - قربانیان تبانی بزرگ تیم ملی امید برای اولین‌‌‌بار تشکیل شد، آن هم با بازیکنانی که بعدها تبدیل به ستاره‌‌‌های بزرگی شدند. علیرضا رضایی‌‌‌منش کاپیتان تیمی بود که خداداد عزیزی، رضا شاهرودی، یحیی گل‌‌‌محمدی، حسین پورمند، بهزاد داداش‌‌‌زاده، جواد منافی، علیرضا دلیخون و میرشاد ماجدی بازیکنان اصلی‌‌‌اش بودند. تیمی خوب و پرستاره با هدایت حسن حبیبی. اما این تیم شایسته روز آخر و درحالی‌‌‌که بازی‌‌‌ها همزمان نبود قربانی تبانی امارات و قطر شد تا از صعود به المپیک بازبماند.      1996 آتلانتا  - چطور صعود نکردید؟   تیم امید برای این دوره باز هم به حسن حبیبی سپرده شد. هواداران از بازی‌‌‌هایش استقبال کردند و ورزشگاه پر شد. تیمی که مهدی مهدوی‌‌‌کیا، مهرداد میناوند، حمید مطهری، نیما نکیسا، سرژیک تیموریان، ادموند بزیک، اسماعیل حلالی، ستار همدانی، علی چینی و کاپیتان کریم باقری را داشت. تیمی پرستاره که بازهم باختی بدموقع مقابل امارات مانع از صعودش به المپیک شد. واقعاً حالا که ترکیب آن تیم را مرور می‌‌‌کنیم می‌‌‌بینیم صعود نکردنش عجیب بوده.    2000 سیدنی - مربی‌‌‌های خارجی وارد می‌‌‌شوند تیم ملی امید در مقاطع مختلفی بین مربیان خارجی مثل یورگن گده، وینگادا و... دست به دست شد. اما در این مطلب آن مربی که در مرحله پایانی تیم را در اختیار داشت مدنظر ماست. در مسیر المپیک سیدنی هم تیم ما با کاپیتانی رسول خطیبی و حضور اشکان نامداری، حامد کاویانپور، جواد نکونام، یونس باهنر، سبو شهبازیان، فراز فاطمی و مربیگری کوردس، بعد از باخت و تساوی مقابل قطر و لبنان از صعود بازماند. هرچند این تیم بازیکنان خوبی داشت اما جوری حذف شد که چندان افسوس نخوردیم.    2004 آتن -   قهرمان صعود نکرد برانکو مقطعی مربی تیم ملی امید بود و با این تیم قهرمان مسابقات آسیایی 2002 بوسان شد، برای همین وقتی تیمی پرمهره به محمد مایلی‌‌‌کهن سپرده شد انتظار این بود که تیم ما با توجه به نتایجی که با برانکو گرفته بود و بازیکنان خوبی مثل رحمتی، صادقی، کاظمیان، معدنچی، بداوی و مبعلی، صعود بی‌‌‌دغدغه‌‌‌ای را تجربه کند. اما تیم مایلی‌‌‌کهن هرچند بعد از مدت‌‌‌ها از گروهش صعود کرد اما در مرحله حذفی برابر کره باخت و از صعود بازماند.    2008 پکن  - بازهم حذف در مقدماتی رنه سیموئز مربی برزیلی با کارنامه‌‌‌ای بود که در این مقطع مربی تیم ملی امید شد. حضور میداوودی، کعبی، کلاه‌‌‌کج، برهانی و مرحوم مهرداد اولادی این‌‌‌بار هم امیدهایی را زنده کرد اما شکست مقابل عربستان و استرالیا باعث شد از گروه‌‌‌مان صعود نکنیم.    2012 لندن -  شاهکار مدیریتی   این‌‌‌بار علیرضا منصوریان سرمربی تیم ملی بود. چهره‌‌‌هایی مثل محسن مسلمان، کمال کامیابی‌‌‌نیا، کریم انصاری‌‌‌فرد، حامد لک، حمید علی‌‌‌عسگری، آرش افشین و احسان حاج صفی در تیم بازی می‌‌‌کردند. اما تیمی که به آن امید زیادی داشتیم و در گام اول عراق را شکست داده بود به‌‌‌دلیل استفاده از بازیکن محروم یعنی کمال کامیابی‌‌‌نیا به‌‌‌راحتی بازی برده را با باخت 3بر صفر عوض کرد تا در بازی برگشت هم فرصت جبران را نداشته باشیم و به‌‌‌راحتی افسوس این تیم خوب و پرمهره را بخوریم.    2016 ریو  - قربانی ایده‌‌‌های کی‌‌‌روش تیم امید با هدایت خاکپور قرار بود برخی بازیکنان مثل روزبه چشمی را آماده ایفای نقش‌‌‌های تازه در تیم ملی بزرگ سالان کند. برای همین روزبه یک خط عقب رفت و در اوج مسابقات اشتباهاتی داشت تا با باخت مقابل ژاپن تیمی که بازیکنانی مثل دانشگر، اخباری، مهرداد محمدی، مهدی ترابی، ارسلان مطهری و... را داشت، حذف شود و حسرت صعود باقی بماند.    2020 توکیو  -  شاهکار حمید استیلی همین‌‌‌طور که فهرست بازیکنان هر دوره را بررسی می‌‌‌کنیم متوجه می‌‌‌شویم که مدام کیفیت و اسم و رسم بازیکنان تیم کمتر شده. با این‌‌‌حال دست حمید استیلی برای مسابقات چندان هم خالی نبود چون قائدی، محبی، صیادمنش، نورافکن و شجاعی را داشتیم. اما تیم استیلی با نتایجی ضعیف حذف شد تا به تیمی که امسال هدایتش به عهده رضا عنایتی است دل ببندیم. آن‌‌‌هم در روزگاری که آکادمی‌‌‌هایی مثل لاماسیا در اسپانیا که متعلق به بارساست، هرسال چند بازیکن 17، 18 ساله را به ترکیب اصلی تیم معرفی می‌‌‌کند طوری‌‌‌که بازیکن در 22 سالگی تجربه کافی دارد. در آخرین مورد هم لامین یامال 16 ساله در ترکیب تیم بزرگی چون بارسا بازی کرد. اما برخی بازیکنان ما در رده امید حتی حضور موفقی در تیم‌‌‌های لیگ‌‌‌برتری ندارند و جرقه‌‌‌هایی مثل حزباوی و سلمانی هم نادر هستند؛ اما می‌‌‌توان به آن‌‌‌ها امیدوار بود تا بعد از 48 سال حضور در المپیک را تجربه کنیم.