بازنده این رقابت مهم منطقه ای نباشیم!

روز گذشته در حاشیه اجلاس جی 20، تشکیل کریدور هند - سعودی – رژیم صهیونیستی – اروپا به طور رسمی توسط بایدن، مودی و بن سلمان اعلام شد. کریدوری که به معنای برداشتن گامی مهم درجهت تغییر معماری اقتصادی و امنیتی منطقه با محوریت هند و آمریکاست. پیشتر نیز گفته بودیم که به نوعی دنیای امروز را می‌توان دنیای کریدورها تصویر کرد. در شمال غرب ایران طی ماه های گذشته جنگی فراگیر بین 2 همسایه شمال غربی ایران، یعنی آذربایجان و ارمنستان رقم خورد که بخش مهمی از اهداف آن در ارتباط با کریدور زنگه زور قرار دارد؛ جایی که ترکیه سعی می‌کند از آن به عنوان معبری برای دسترسی به دریای خزر و تجارت بیشتر با کشورهای شرق خزر از مسیری غیر از ایران بهره ببرد و در عین حال دسترسی روس ها به ایران را نیز محدود کند. علاوه بر این، موجب نفوذ هرچه بیشتر رژیم صهیونیستی به منطقه شود. واضح است چنان که روز گذشته نیز جمهوری اسلامی ایران رسما اعلام کرد، تغییر در مرزهای منطقه و به هم خوردن توازن جغرافیایی بین ارمنستان و آذربایجان، خط قرمز کشورمان است. در حقیقت از شمال تا جنوب، توسعه کریدورها، مسئله ای اقتصادی و در عین حال امنیتی است که کشور برای مواجهه با مسیرهای رقیب و توسعه مسیرهای خودی باید گام جدی بردارد. در این مسیر برخی اقدامات نظیر خط آهن شلمچه - بصره که عملیات اجرایی آن طی هفته های گذشته آغاز شد، کارهای بزرگی است که باید با جدیت انجام شود اما توجه به 3 نکته درباره غفلت از سایر طرح های توسعه ای مرتبط با مسیرهای ترانزیتی و تکمیل کریدورهای منطقه‌ای و بین‌المللی ضروری است: 1. توافق های صورت گرفته با روسیه درباره راه آهن رشت - آستارا که هم دسترسی روس ها را به جنوب و خلیج فارس و دریای عمان فراهم و هم ارتباطات اقتصادی ایران با آسیای میانه و روس ها را تقویت می کند، همچنان در حد تفاهم است. همچنین راه آهن اینچه برون - گرمسار نیز در چنین وضعیتی قرار دارد. این در حالی است که توسعه این 2 خط ریلی نقش مهمی به ایران هم در مواجهه متوازن با روس ها و هم در ایفای نقشی قدرتمند در تحولات مرتبط با شمال ایران می دهد. 2. توافق های صورت گرفته با چینی ها نیز با گذشت حدود 8 ماه از سفر رئیس جمهور کشورمان به پکن هنوز وارد مرحله اجرایی جدی به ویژه در زمینه توسعه خطوط ریلی و جاده ای و ایفای نقش ایران در پروژه کمربند و راه نشده است. طیف وسیعی از پروژه های حمل و نقل در ایران آماده سرمایه گذاری چینی هاست و طبیعتا تاخیر در اجرایی شدن این توافق ها جز عقب افتادن از رقابت های منطقه ای نتیجه ای برای کشورمان نخواهد داشت. 3. موضوع تعلل هند در توسعه چابهار نیز موضوع مهم دیگری است که باید به آن توجه داشت. واقعیت این است که توسعه چابهار طی 10 سال اخیر در شرایطی به عهده هند گذاشته و حتی سرمایه گذاری از آن از شمول تحریم های آمریکا هم خارج شده است که عملا هند، اقدام جدی در این باره نکرده است. این در حالی است که هندی‌ها بر سر مسیرهای رقیب از جمله کریدور هند - سعودی - رژیم صهیونیستی خیلی جدی پای کار آمده اند. در چنین شرایطی سکوت در برابر این تعلل 10 ساله هندی ها جای تعجب دارد؛ به گونه ای که گویی هند، چابهار را به گروگان گرفته است.  در هر حال، برای توسعه کریدورهای منطقه ای فرصت زیادی نیست و طبیعتا کشورهایی که زودتر وارد فرایند توسعه در این بخش شوند نسبت به رقبا دست بالاتر را خواهند داشت. برهمین اساس، انتظار می رود هرچه زودتر اقدامات لازم برای نهایی شدن توافق های بین المللی ایران با کشورهای دیگر برای توسعه مسیرهای کریدوری صورت گیرد تا ما بازنده این رقابت مهم منطقه‌ای نباشیم.