روزنامه جوان
1402/06/20
بازی غرب با ایروان در لاچین
تنها چند روز بعد از موضع انتقادي رئيس‌جمهور ارمنستان عليه روس‌ها، باكو و ايروان براي بازگشايي گذرگاه لاچين توافق كردند؛ اتفاق نظري كه به نظر مي‌رسد تطميع ارمنستان براي دور شدن از ائتلاف سه دهه اخير با روس‌ها است. لاچين با فشار اتحاديه اروپا و امريكا باز شده و باكو هم ضمن تكذيب بازگشايي دائم آن گفته كه تاكنون تنها يك تريلر حامل كالاهاي بشردوستانه صلح‌بانان روسيه از جاده آغدام به منطقه قره‌باغ كوهستاني عبور كرده است. گذرگاه لاچين به عنوان تنها راه ارتباط زميني بين قره‌باغ كوهستاني و جمهوري ارمنستان، چند ماه است كه بسته است. ايروان از اين گذرگاه براي رساندن کمک‌های بشردوستانه، كمك غذايي و دارو به ارامنه قره‌باغ كوهستاني استفاده مي‌كند كه جمعيتي حدود 120 هزار نفرند و بعد از جنگ اخير قره‌باغ شمار بيشتري از آنها در مناطق تحت حاكميت جمهوري آذربايجان قرار مي‌گيرند. در حالي كه باكو، ايروان را متهم كرده كه از اين كريدور براي قاچاق تسليحات استفاده مي‌كند، مسدود شدن لاچين طي ماه‌هاي اخير، در قره‌باغ كوهستاني يك بحران انساني به وجود آورده است. روز گذشته، خبرگزاري ارمني «آرمن‌پرس» گزارش كرد كه دو دولت براي بازگشايي اين گلوگاه به توافق رسيده‌اند، گزارشي كه البته «حكمت حاجي‌اف» مشاور سياست خارجي «الهام علي‌اف» رئيس‌جمهور آذربايجان هم در گفت‌وگو با رويترز آن را تأييد كرد، ولي به نظر مي‌رسد دو طرف همچنان درباره حدود و ثغور اين توافق و اينكه آيا اين توافق موقت است يا دائم اختلاف‌نظر دارند. مركز اطلاع‌رساني قره‌باغ شنبه شب گزارش كرد كه توافقي براي ازسرگيري انتقال كالاهاي بشردوستانه صلحبان‌هاي روسيه و كميته بين‌المللي صليب سرخ از طريق گذرگاه لاچين حاصل شده است. آرمن‌پرس از قول مقام‌هاي قره‌باغ نقل كرده است: «آنها تصميم گرفته‌اند اجازه دسترسي به كالاهاي روس را از طريق شهر آسكران- شهری نزديك به خط مقدم با جمهوري آذربايجان- به جمهوري ما بدهند.» به گفته مقام‌هاي قره‌باغ كوهستاني، اين توافق به دليل مشكلات انساني شديد در منطقه محاصره شده انجام شده است. اواخر مردادماه، مهر مارگاريان، نماينده دائم ارمنستان در سازمان ملل در نامه‌اي به رئيس شوراي امنيت گفته بود كه به خاطر محاصره كريدور لاچين كمبود كالاهاي ضروري از جمله مواد غذايي، دارو و سوخت در قره‌باغ وجود دارد. دو تن از مخبرهاي ويژه سازمان ملل و يكي از كارشناسان مستقل اين سازمان نيز همان موقع، از جمهوري آذربايجان خواسته بودند فوراً محاصره كريدور لاچين را رفع كند، زيرا اين مسدوديت باعث يك وضعيت فوق‌العاده انساني در اين منطقه مورد مناقشه شده است.روايتي كه جمهوري آذربايجان از توافق روز شنبه ارائه كرده، متفاوت است، چيزي كه چشم‌انداز آن را با ابهام روبه‌رو مي‌كند. «حكمت حاجي‌اف» مشاور سياست خارجي «الهم علي‌اف» رئيس‌جمهور آذربايجان شنبه در گفت‌وگو با رويترز تأييد كرد كه توافق براي باز شدن جاده‌ها بين ارمنستان و جمهوري آذربايجان به دست آمده ولي ايست بازرسي باكو در كريدور لاچين به ارمنستان همچنان باقي مي‌ماند. لحن حاجي‌اف حاكي از اين است كه توافق انجام شده، صرفاً براي منتقل شدن « محموله خوراكي روسيه توسط صليب سرخ اين كشور و هماهنگ با صليب سرخ آذربايجان از مسير آغدام- آسكران به سمت خانكندي (مركز قره‌باغ)» انجام شده و اقدامات تكميلي طبق «يك معاهده جداگانه صورت مي‌گيرد و ارتباطي با معاهده بازگشايي آغدام - خانكندي و مسير لاچين - خانكندي براي صليب سرخ ندارد.»
دور شدن از روسيه
توافق دو طرف براي گشايش لاچين، چه به صورت موقت باشد يا در چارچوب يك توافق گسترده، تنها چند روز بعد از موضع انتقادي نيكول پاشينيان، نخست وزير ارمنستان از روس‌ها اتفاق افتاد. پاشينيان در گفت‌وگو با روزنامه ايتاليايي لارپوبليكا كه يك‌شنبه قبل منتشر شد، سياست كشورش درباره تكيه صرف به روسيه براي تضمين امنيت خود را «يك اشتباه استراتژيك» خوانده بود، چراكه به گفته او، مسكو قادر به انجام اين كار نبوده و در حال‌حاضر با كاهش نفوذ خود در منطقه قفقاز جنوبي روبه‌رو است. پاشينيان گفته است: «معماري امنيتي ارمنستان 99/99 درصد با روسيه مرتبط بوده است از جمله زماني كه صحبت از خريد تسليحات و مهمات مطرح مي‌شود. اما امروز مي‌بينيم كه روسيه خود به سلاح، اسلحه و مهمات (براي جنگ در اوكراين) نياز دارد و در اين شرايط قابل درك است كه حتي اگر بخواهد، نتواند نيازهاي امنيتي ارمنستان را برآورده كند.» پاشينيان در بخشي از این مصاحبه، نيروهاي حافظ صلح روس را كه براي حفظ توافق آتش‌بس به قره‌باغ اعزام شده‌اند متهم كرده كه وظايف خود را به‌خوبي انجام نداده‌اند.
همچنين ارمنستان در اقدامي بي‌سابقه بعد از فروپاشي شوري، هفته جاري ميزبان رزمايش مشترك با امريكا خواهد بود. وزارت دفاع ارمنستان هدف از رزمايش 11 تا 20 سپتامبر را كه «Eagle Partner 2023» (شريك عقاب) نامگذاري كرده، آماده‌سازي نيروهاي خود براي شركت در مأموريت‌هاي بين‌المللي حفظ صلح اعلام كرده است. يك سخنگوي ارتش امريكا گفت كه 85 سرباز امريكايي و 175 سرباز ارمني در اين مراسم شركت خواهند كرد. وي گفت كه امريكايي‌ها - از جمله اعضاي گارد ملي كانزاس كه 20 سال سابقه همكاري آموزشي با ارمنستان دارد - به تفنگ مسلح خواهند شد و از تسليحات سنگين استفاده نخواهند كرد.
طرح B باكو
در مسكو، همسويي ارمنستان با غرب، چاقو زدن از پشت به روسيه تعبير شده و روس‌ها در واكنش به موضع پاشينيان، سفير ارمنستان در مسكو را احضار كردند. به دنبال اين تحول، ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين نيز به خبرنگاران گفت كه اخبار مربوط به قصد ارمنستان براي برگزاري رزمايش مشترك با ايالات متحده «هشداركننده» است. پسكوف گفته كه « ما عميقاً اين اخبار را تجزيه و تحليل و وضعيت را رصد خواهيم كرد.» همچنين در 4 سپتامبر نيز، گونتر فيهلينگر، رئيس كميته اروپايي گسترش ناتو، از ارمنستان خواسته بود عضويت در ائتلاف آتلانتيك شمالي را بررسي كند، درخواستي كه واهان كوستانيان معاون وزير امور خارجه ارمنستان در پاسخ به آن گفته كه كشورش به طور فعال در قالب‌هاي مختلف با ناتو همكاري مي‌كند و آماده ادامه اين روند است.
سردي مناسبات دو طرف به جنگ اخير ارمنستان با آذربايجان برمي گردد، زماني كه پاشينيان از سازمان پيمان امنيت جمعي كه معادل روسيه در ناتو به حساب مي‌آيد، درخواست كمك كرد، ولي اين پيمان تحت رهبري روسيه كمكي به ارمنستان نفرستاد. برخي ناظران هشدار مي‌دهند كه سمت و سويي كه ارمنستان در همكاري با غرب شروع كرده، چالشی براي ايران و روسيه به حساب مي‌آيد كه طي يك و نيم سال بعد از جنگ اوكراين همكاري‌هاي امنيتي خود را تشديد كرده‌اند. در حالي كه برگزاري رزمايش با غرب، نشانه يك روند جديد در مناسبات ايروان است، بازگشايي لاچين بعد از انتقاد پاشينيان از روسيه نشان مي‌دهد ارمنستان پتانسيل توافق‌هاي گسترده با غرب بر سر زنگه‌زور را نيز دارد، به خصوص كه جيحون بايراموف، وزير امور خارجه آذربايجان در 5 سپتامبر 2023 از طرح B كشورش صحبت كرده و هشدار داده كه باكو ممكن است طرح گذرگاه زنگه‌زور را بدون مشاركت ارمنستان اجرا كند. شبكه TRT تركيه از قول كارشناسان نوشته كه «آذربايجان در ازاي اتصال امن قره‌باغ به ارمنستان، ضمانت‌هاي بيشتري براي برقراري ارتباط امن با تركيه مي‌خواهد.»
سایر اخبار این روزنامه
بازی غرب با ایروان در لاچین
جلال آل احمد غيرت و حريت
ماجرای خبرنگاری که آدمکش تکفیری‌ها شد!
هیچ‌جای دنیا به حامیان آشوب امتیاز نمی‌دهند
گندم بالاخره ۱۲ یا ۱۵هزار تومان؟
افزایش ۴ برابری صادرات نفت با وجود ۲۲۳ تحریم
«غربزدگی» او همچنان با آزمندي استعمار مي‌ستيزد
حجاب استایل یعنی دور کردن محجبه‌ها از حیا و حیات دینی
پیکر عبدالله یک سال میهمان یال‌های بازی‌دراز بود
نقش دشمن درآشوب از این روشن‌تر نمی‌شد
خودزني با رونالدو!
سياسيون سياست‌زده از دانشگاه چه مي‌خواهند؟
