روزنامه خراسان
1402/06/21
مسیر متفاوت شهر و روستا در توزیع درآمد 1401
محمد حقگو- یک ماه قبل بود که مرکز آمار، چکیده نتایج برآورد هزینه درآمد خانوارها را برای سال 1401 منتشر کرد. آن گزارش به‌طور اجمالی حاکی از مثبت تر شدن وضعیت دخل و خرج خانوارهای شهری و همچنین کاهش نابرابری در کل خانوارهای کشور بود، با این حال نشان می داد که نابرابری در روستاها تشدید شده است. دیروز این مرکز گزارش نسبتاً مفصلی از شاخص های توزیع درآمد را ناظر به داده های مربوط به درآمد و هزینه خانوارهای کشور منتشر کرد که در آن جزئیات بیشتری از وضعیت نابرابری اقتصادی در شهرها و روستاها آمده و ضمناً از منظر آماری، پاسخی به چرایی بدتر شدن نابرابری در روستاها را نیز داده است. در ادامه، برخی از مهم ترین بخش های این گزارش را مرور می کنیم. رکوردشکنی‌های متفاوت شاخص نابرابری در شهرها و روستاها نخستین نکته ای که با بررسی آمارهای مرکز آمار قابل ملاحظه است، ثبت ارقامی برای شاخص نابرابری در سال 1401 بوده که لااقل در 4 سال قبل از آن سابقه نداشته است. منظور از شاخص نابرابری، شاخص معروف ضریب جینی است که هر چه به صفر نزدیک‌تر باشد نشان دهنده برابری بیشتر و هر چه به یک نزدیک تر باشد، بیانگر نابرابری بیشتر است. بر این اساس، مشاهده می شود که در کل کشور، ضریب جینی سال گذشته با رقم 0.3877، در کمترین میزان خود حداقل از سال 97 قرار گرفته است. در شهرها نیز وضعیت به همین روال است و ضریب جینی با رقم 0.3696 در کف 5 ساله قرار دارد که نشان می دهد نابرابری کمتر شده است؛ اما در روستاها وضعیت به کلی متفاوت است. به طوری که ضریب جینی در این نواحی با رسیدن به 0.3643، بیشترین میزان خود در بازه زمانی یادشده را شاهد بوده که به معنای تشدید نابرابری به بیشترین میزان در این بازه زمانی است. در ادامه، ضمن بررسی برخی دیگر از آمارهای نابرابری، پاسخی برای چرایی افزایش نابرابری در روستاها جست‌وجو می کنیم. کاهش هزینه دهک های بالا، دلیل افت نابرابری در شهرها تغییرات هزینه کرد دهک های مختلف، می تواند تصویری از تغییرات نابرابری را نشان دهد. به عبارت دیگر، با بررسی سهم هزینه ها در هر یک از دهک ها می توان متوجه شد که کدام دهک ها بیشتر توانسته اند هزینه کنند و اجمالاً سطح رفاه مصرفی بالاتری را نسبت به قبل به دست آورند و برعکس. در این باره، گزارش مرکز آمار نشان می دهد که سال 1401، سهم هر یک از دهک ها از کل هزینه ها در خانوارهای کل کشور نسبت به سال قبل، تا دهک هشتم افزایشی بوده و این سهم در دهک های هشتم تا دهم کاهش را نشان می دهد. تقریباً همین روند در خانوارهای شهری نیز دیده می شود. به طوری که سال 1401، سهم هزینه در دهک خانوارهای این مناطق نسبت به سال قبل تا دهک هفتم افزایشی بوده و از دهک هفتم تا دهم کاهش را نشان می دهد. مرکز آمار تصریح کرده که بخشی از کاهش ضریب جینی در مناطق شهری به دلیل همین کاهش سهم دهک هایی بالایی در هزینه ها بوده است. افت رفاهی دهک های میانی دلیل تشدید نابرابری در روستاها اما بر خلاف کل کشور و نیز مناطق شهری، تغییرات هزینه ای دهک ها در روستاها روند متفاوتی را در سال گذشته طی کرده است. بر این اساس، آمارها نشان می دهد که سال 1401، «سهم هزینه در دهک خانوارهای روستایی نسبت به سال قبل» تنها در دهک های اول و دوم و دهم افزایشی بوده و در سایر دهک ها کاهش را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، وضعیت رفاه مصرفی دهک های اول و دوم و دهم بهتر شده، اما سایر دهک ها، وضعیت بدتری را پیدا کرده اند. مرکز آمار در این باره با اشاره به کاهش سهم دهک های میانی از هزینه کرد کل دهک ها، تصریح کرده که به‌رغم این که در مناطق روستایی شاهد توزیع گسترده یارانه سرانه 300 و 400 هزار تومانی هستیم، این امر به خودی خود تاثیری بر ضریب جینی مناطق روستایی نداشته است. با این حال، تورم بالاتر در دهک های پایینی جامعه روستایی (یعنی دهک های پایین تر روستایی بر حسب نوع کالاهای مصرفی، با تورم بالاتری مواجه بوده اند) موجب کاهش قدرت خرید این دهک ها شده است. این موضوع فاصله درآمدی دهک های بالا و پایین را افزایش داده که به دنبال خود، افزایش نابرابری یا همان ضریب جینی را به همراه داشته است. تورم بلای جان بودجه خانوارهای روستایی در سال 1401 تاکید مرکز آمار بر تاثیر تورم در نابرابری روستاها در شرایطی است که سال گذشته و در پی 2 رویداد حذف ارز 4200 و همچنین شوک ارزی، تورم کالاهای اساسی و همچنین دارایی ها به‌شدت افزایش پیدا کرد. از آن جایی که خانوارهای روستایی عمدتاً سطح درآمد پایین تری دارند و تغییرات قیمت اقلام اساسی، تاثیر زیادی بر تراز معیشت آن ها می تواند داشته باشد، به نظر می رسد رشد قیمت اقلام اساسی، نقش اساسی در افت سطح رفاهی دهک های میانی در روستاها داشته است. از سوی دیگر رشد قیمت دارایی ها موجب فاصله گرفتن سطح رفاه دهک های بالا در این مناطق نسبت به سایر دهک های روستایی شده و در نتیجه نابرابری بیشتر در روستاها را رقم زده است. البته بدیهی است که چنین اتفاقی در شهرها نیز رخ داده است. با این حال، به نظر می‌رسد سطح درآمد بالاتر خانوارهای شهری، موجب شده تا این خانوارها نسبت به خانوارهای روستایی، تاب‌آوری بیشتری در برابر تغییرات قیمت اقلام اساسی داشته باشند.
سایر اخبار این روزنامه
دلارزایی عربستان از شن و ماسه!
چند دهه پرکاری و خاطره‌سازی در سینمای ایران
ریزگردها؛ مهمان ناخوانده ای که صاحبخانه شد!
عامل قتل خواربار فروش دستگیرشد
دستور رئیسی برای ساخت ورزشگاهی در شأن ایران
بحران زایی آمریکا برای ایران
گروه بحران علیه ایران
در جاده قدم زدن به یادت زیباست
پشت‌پرده سفر جنجالی اون ، انتقاد باقری از مخالفان مذاکره و ادعاهای تکراری گروسی
مسیر متفاوت شهر و روستا در توزیع درآمد 1401
دانش نظامی؛ پیشران صنایع غیرنظامی
حوادث مرگبار در جروبحث‌های ساده
سبزترین خانه ایران
حال و هوای زائران پیاده 300 سال قبل
