توافق ۶ میلیاردی در دقیقه ۹۰ اجرا بدون کف و هورا

بالاخره پس از پيغام و پسغام‌هاي مكرر بين ايران و امريكا و رد و تكذيبیه‌هاي متوالي درباره هرگونه توافق موقت و دائم بر سر برنامه هسته‌اي يا ديگر موضوعات پيرامون آن، دو طرف ديروز در اتفاقي نادر به طور همزمان اجرايي شدن توافقات اخير را تأييد كردند. واشنگتن براي اجراي توافقنامه مبادله زندانيان، مجوز انتقال 6 ميليارد دلار از وجوه مسدود شده ايران را از كره جنوبي به قطر داد و سفير ایران در قطر هم از اجراي نهايي توافقات دوجانبه خبر داد؛ اقدامي كه هر چند در تهران بدون هياهو بود ولي در واشنگتن سر و صداي زيادي به پا كرد و جمهوريخواهان دولت بايدن را از دم تيغ انتقادات گذراندند كه به جمهوري اسلامي باج داده و بايد استيضاح شود. يك سال پس از توقف مذاكرات غيرمستقيم بين ايران و امريكا درباره احياي برجام، در نهايت گشايشي درباره برخي موضوعات بين دو كشور انجام شده است كه مي‌تواند مقدمه‌اي براي رسيدن به توافق گسترده‌تر درباره پرونده هسته‌اي ایران باشد. وزارت خارجه امريكا با ارسال اطلاعيه‌اي رسمي به كنگره اين كشور اعلام كرد كه به‌ عنوان بخشي از توافق مبادله زندانيان با ايران، مجوز انتقال 6 ميليارد دلار از پول‌هاي مسدودشده اين كشور را از كره جنوبي به قطر صادر كرده است. «آسوشيتدپرس» در اين باره نوشت كه «آنتوني بلينكن» وزير خارجه امريكا هفته قبل اين مجوز را صادر كرده بود اما دوشنبه شب اطلاعيه رسمي آن را براي كنگره اين كشور ارسال كرد. وزير خارجه امريكا در اطلاعيه خود براي كنگره نوشت: «براي تسهيل آزادي آنها (زندانيان امريكايي)، ايالات متحده متعهد شده است كه پنج شهروند ايراني را كه در حال حاضر در امريكا نگهداري مي‌شوند، آزاد كند و اجازه انتقال حدود ۶ميليارد دلار از وجوه مسدودشده ايران را در كره جنوبي به حساب‌هاي محدودشده در قطر، جايي كه وجوه در آن نگهداري خواهد شد و فقط براي تجارت بشردوستانه در دسترس خواهد بود، صادر نمايد.»
آسوشيتدپرس با حياتي خواندن انتقال ۶ ميليارد دلار پول ايران از كره جنوبي براي موفقيت توافق مبادله زندانيان، توضيح داد: «اين معافيت بدان معني است كه بانك‌هاي اروپايي، خاورميانه و آسيايي با تبديل پول‌هاي مسدودشده در كره جنوبي و انتقال آن به بانك مركزي قطر، جايي كه قرار است ايران براي خريد كالاهاي بشردوستانه از آنها استفاده كند، تحريم‌هاي امريكا را نقض نخواهند كرد.» اين خبرگزاري ضمن اشاره به اظهارات منابع مطلع مبني بر اينكه تبادل زنداني بين امريكا و ايران احتمالاً اوايل هفته آينده انجام خواهد شد، افزود: «به دليل تحريم‌هاي متعدد امريكا بر بانك‌هاي خارجي جهت جلوگيري از منفعت ايران در معامله با آنها، چندين كشور اروپايي از مشاركت در انتقال پول‌هاي ايران از كره جنوبي خودداري كرده بودند. هدف معافيت صادره توسط بلينكن كاهش نگراني آنها در مورد هرگونه خطر تحريم‌هاي امريكا است.»
همزمان با دولت امریکا، مقامات جمهوري اسلامي هم روند تبادل زندانيان بين دو كشور و انتقال دارايي‌هاي بلوكه شده را تأييد كردند. حميدرضا دهقاني، سفير ايران در دوحه ديروز با اشاره به ديدارش با وزير مشاور در امور خارجي قطر گفت كه اجراي توافق تبادل با امريكا در مراحل نهايي است.
بدون هياهو در مسير توافق گسترده‌تر


اجراي توافقات اخير ايران و امريكا كه بخشي از مفاد «سند سپتامبر» است، يك تفاوتي با امضاي برجام در جولاي 2015 داشت. پس از اجراي برجام، شماري از حاميان دولت قبلي با رفتن به كف خيابان‌ها به شادي پرداختند و با كف و سوت سعي كردند نشان دهند كه برجام گشايش اساسي در عرصه اقتصادي كشور ايجاد خواهد كرد و حتي نمايش به راه انداختند كه آزمايش‌هاي موشكي ايران، دولتمردان كاخ سفيد را نگران كرده و تهديد جدي در مسير اجراي برجام به شمار مي‌رود. برخلاف سر و صداي زياد حاميان برجام، آزادسازي 6ميليارد دلاري بدون هياهو از سوي دولت سيزدهم و هواداران آن انجام شد كه مهر تأييدي بر شكست فشار حداكثري امریکا عليه ايران بود.
روند مبادله زندانيان بين امريكا و ايران كه ماه گذشته بر سر آن توافق شد، زمينه را براي ازسرگيري مذاكرات هسته‌اي در ماه‌هاي آینده هموار مي‌كند و آنگونه كه از اظهارات مقامات دو كشور بر مي‌آيد، اراده جدي براي رسيدن به توافق نهايي وجود دارد. حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه ايران روز دوشنبه در سخناني گفت: «جمهوري اسلامي ايران آماده است با حفظ خطوط قرمز، براي احقاق حقوق حقه ملت ايران و لغو تحريم‌ها بر مبناي سند سپتامبر مذاكره كند، اما به آن اكتفا نكرده و همزمان به صورت جدي بي‌اثر كردن تحريم‌ها را در دستوركار خود قرار داده است.» همچنين، علي باقري، مذاكره‌كننده ارشد ايران تأكيد كرد كه در صورت واقع‌بيني طرف‌هاي مقابل و پرهيز آنها از تكرار اشتباهات گذشته، مانعي براي از سرگيري مذاكرات و نهايي‌سازي توافق نمي‌بينيم. باقري در مردادماه همزمان با توافق بر سر تبادل زندانيان، در سخناني تأييد كرد كه ايران حتي تضمين‌ لازم را براي پايبندي امريكا به تعهدات خود دريافت كرده ‌است. هرچند مقامات كاخ سفيد چنين اظهاراتي را تأييد نكردند اما به نظر مي‌رسد دولت بايدن سعي دارد زودتر پرونده هسته‌اي ايران را به سرانجام برساند، زيرا به گفته برخي كارشناسان، دولت بايدن براي پيروزي در انتخابات 2024 در عرصه سياست خارجي چهارساله خود بايد برگ برنده‌اي براي رو كردن داشته باشد كه توافق با ايران مي‌تواند وزن او را در برابر رقبا بالا ببرد.
آسوشيتدپرس اخيراً در گزارشي پس از توافقات بين دو كشور، گفت كه ایران سطح غني‌سازي اورانيوم 60درصدي خود را كاهش داده است که از نظر تحليلگران مي‌تواند باب مذاكرات را در آينده باز كند.
داد و بيداد جمهوريخواهان
اقدام دولت بايدن براي آزادسازي دارايي‌هاي ايران، صداي جمهوريخواهان را درآورده است كه دولت را به باج‌دهي به جمهوري اسلامي متهم كنند. به گزارش شبكه اسكاي‌نيوز، مايك فلود، عضو مجلس نمايندگان امريكا در شبكه ایكس نوشت: « اوباما در توافق شكست‌خورده‌اش 7/1ميليارد دلار پول به ايران داد. حالا بايدن ۶ ميليارد دلار را آزاد مي‌كند. كنگره امريكا، ايران را از سال ۱۹۸۴ يك كشور حامي تروريسم محسوب مي‌كند. پول در اينجا حسن‌نيت نمي‌خرد. تحويل پول نقد بيشتر به ايران موجب قدرت‌ بخشيدن به يكي از بزرگ‌ترين دشمنان امريكا خواهد شد. سياست خارجي بايدن رسوايي است و جايگاه امريكا را در جهان تضعيف مي‌كند.» سناتور «تام كاتن» نيز نوشت: «اول جو بايدن از ۱۱سپتامبر به عنوان بهانه‌اي براي فرار از افغانستان استفاده كرد. حالا با باج دادن به بدترين كشور حامي تروريسم، به اين روز بي‌حرمتي مي‌كند.» ليندسي گراهام، ديگر سناتور جمهوريخواه هم با اشاره به اينكه موضوع آزاسازي پول‌هاي ايران به عنوان بخشي از توافق ايران و امريكا براي تبادل زندانيان انجام شد، در پيامي نوشت: «من هميشه از آزادي امريكايي‌ها از اسارت خوشحال مي‌شوم. اگرچه اين توافق رژيم‌هاي متخاصمي مانند ايران را وسوسه خواهد كرد كه گروگان‌هاي بيشتري بگيرند.» دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور سابق امريكا با انتقاد از تصميم دولت بايدن براي انتقال وجوه مسدودي ايران از كره جنوبي به قطر و توافق مبادله زندانيان، خواستار استيضاح «جو بايدن» شد.