مزایا و چالش‌های گردشگری ماجراجویانه
گروه گردشگری:شاید بتوان بهترین نوع سفر و گردشگری برای افرادی که در طول زندگی همیشه به‌دنبال تجربه و کشف ناشناخته‌ها هستند، «گردشگری ماجراجویانه» دانست که شرایط ایده‌آلی را برای تخلیه انرژی و سفر هیجان‌اگیز فراهم می‌کند.
گردشگری مقوله‌ای کهن است. پدیده‌ای که از دیرباز تا کنون در جوامع انسانی وجود داشته است. اما شاید این‌روزهای بیشتر از گذشته دچار تغییر و تحول شده باشد. اکثر جمعیت جوان در سفرهایشان به دنبال هیجان و تجربه‌های جدید هستند؛ نه فقط خوش‌گذرانی و و دیدن مناظر زیبا. اگرچه اکثر افراد به‌منظور فرار از زندگی روزه و مدرن شهرنشینی به‌دنبال گذران اوقات فراغت خود در آرامش و یفری بدون دغدغه و عاری از رشد و توسعه شهری و تکنولوژی هستند، اما برخی از افراد به‌دنبال محرک‌های مهیج بوده و به دلیل کسب تجربه و هیجان به آن قدم می‌گذارند. این نوع گردشگری که گردشگری ماجراجویانه نام دارد، در عصر حاضر به یکی از اصلی‌ترین شیوه‌های سفر و گردشگری و جذب توریست در سراسر جهان تبدیل شده‌است. این مقوله به‌قدری مورد استقبال علاقه‌مندان قرار گرفته که در سال‌های اخیر این نوع گردشگری حدود ۶۵ درصد رشد داشته است. گردشگری ماجراجویانه یا Adventure tourism بنابر تعریف «انجمن تجاری سفرهای ماجراجویانه» یعنی سفری که شامل فعالیت فیزیکی، انتقال فرهنگ یا ارتباط با طبیعت است. به عبارت دیگر، گردشگری ماجراجویانه یعنی ارتباط گرفتن با یک فرهنگ جدید و طبیعت حین انجام فعالیّت‌‌های فیزیکی. برای اینکه یک ماجراجو باشید، لزوما نباید کارهایی مانند پرش آزاد و غواصی با کوسه‌‌ها را انجام دهید. هر چند که هر دو فعالیّت نام برده شده، بخشی از گردشگری ماجراجویانه هستند، اما همین که خود را در شرایطی قرار دهید که فراتر از دایره امن شما است، ماجراجو شده‌‌اید. «سازمان جهانی گردشگری» (UNWTO) نیز معتقد است گردشگری ماجراجویانه می‌تواند هم به‌صورت داخلی و هم بین‌المللی باشد و مانند همه‌ی سفرها، باید شامل یک شب اقامت باشد، اما بیش از یک سال طول نکشد. در گردشگری ماجراجویانه افراد با سفر به مناطق دورافتاده، کشف مناطق عجیب‌و‌غریب و انجام فعالیت‌های ماجراجویانه از حاشیه‌ی امن خود خارج می‌شوند. این نوع گردشگری معمولا ریسک بالایی داشته و به‌طور معمول نیاز به مهارت‌های تخصصی یا قدرت بدنی خاصی دارد.
در واقع در گردشگری ماجراجویانه شخص با قدم گذاشتن در طبیعت ناشناخته، به دنبال تجربه فعالیتهایی همراه با خطر و چالش است و در آن تلفیقی از فعالیت‌های بدنی، طبیعت گردی و آشنایی با فرهنگ‌های مختلف وجود دارد. در این نوع گردشگری شخص باید در سطح مطلوبی از استقامت و آمادگی جسمانی قرار داشته باشد و ریسک و خطر کردن را بخش مهمی از زندگی بداند و شجاع باشد. با این اوصاف گردشگری ماجراجویانه که در حال حاضر در ایران نیز مورد توجه بسیاری از طبیعت‌گردها قرار گرفته، با مزایا و مزیت‌های چندی همراه است که در این گزارش به آن می‌پردازیم.
باتوجه به اینکه در گردشگری ماجراجویانه مقصد سفر جنگل، کوه، روستا یا شهری ناشناخته است، باید در این مکان‌ها حداقل یک شب اقامت داشت. همین اتفاق منجر به ایجاد رونق در این مناطق با ورود گردشگر می‌شود. خوردن غذاهای محلی و تجربه استراحت در اقامتگاه ها و خرید از صنایع دستی یا محصولات کشاورزی از جمله مواردی هستند که می‌توانند در بهبود شرایط اقتصادی و بالا بردن امید به زندگی در اقصی نقاط دنیا تاثیرگذار باشند. در تعریف این نوع گردشگری باید به بعد فرهنگی در کنار نقش فعالیت بدنی اشاره کرد و همین عاملی بر رونق اقتصادی جوامع محلی می‌شود.
گستره فعالیتهایی که امروزه با نام گردشگری ماجراجویانه می‌شناسیم به شدت وسیع است که می‌توان به کوهنوردی، اسکی، دوچرخه‌سواری، پرواز با پاراگلایدر، پرواز با بالن، غارنوردی، دره‌نوردی، رودخانه‌نوردی و رفتینگ، پرش آزاد، بانجی‌جامپینگ، پرش با چتر، غواصی، اسب‌سواری، کویرنوردی و جنگل‌نوردی اشاره کرد. سفر به کویرهای مرکزی ایران مانند ریگ جن یا همان کویر وحشت، غارنوردی در غار قاتل کرمانشاه، گذر از دره ارواح، اتراق در جنگل روستای سربرج که به اعتقاد بومیان منطقه درختان آن جیغ می‌کشند، بازدید از گورستان جن واقع در روستای تیس استان سیستان و بلوچستان، کوهنوردی و صخره نوردی در مناطق صعب العبور و غواصی در آب‌های هیجان‌انگیز خلیج فارس می‌تواند از سفرهای پرهیجان همراه با ماجراجویی محسوب شود، که اکنون مورد توجه بسیاری از گردشگران قرار گرفته است.
ایران با توجه به برخورداری از جاذبه‌های گردشگری بسیار و پتانسیل‌های بالا در لیست بهترین مقاصد گردشگری ماجراجویانه به‌شمار می‌آید اما متاسفانه هنوز رشد و توسعه‌ای در این زمینه به دست نیاورده و از جامعه جهانی عقب مانده است. این در حالی است که کشور پتانسیل لازم برای جذب گردشگران ماجراجو را دارد که می‌توان به مقاصدی همچون کویرها،غارها، کوه‌ها و صخره‌های صعب‌العبور و غواصی و دوچرخه سواری در مسیرهای فوق‌العاده اشاره کرد که برخی از این مقاصد در جهان بی‌نظیر هستند. البته طی چند سال اخیر با توجه به تغییر ذائقه سفر بسیاری از مردم، سفرهای ماجرجویانه گسترش یافته و اقدامات بسیاری در جهت ایجاد زیرساخت های این نوع از گردشگری صورت گرفته است.
مزایای گردشگری ماجراجویانه
گردشگری ماجراجویانه در سال‌های اخیر به‌ویژه از زمان همه‌گیری کرونا به‌طور چشمگیری در سطح جهان افزایش یافت و افراد به‌دنبال کشف مقاصد جدید، به سمت طبیعت رهسپار شدند. این کشف ناشناخته‌ها باعث می‌شود، مقاصد جدیدی به بازار گردشگری اضافه شود و از طرفی به تقاضای گردشگرانی که به‌دنبال تجربه‌های منحصربه‌فرد و نادرند نیز پاسخ داده شود. همچنین این نوع گردشگری هم مانند تمامی انواع آن بر محیط زیست، اقتصاد و فضای اجتماعی جوامع تاثیرگذار است. گردشگری ماجراجویانه و اقامت در مناطق دورافتاده روستایی و مکان‌هایی که کمتر در معرض توجه هستند، قطعا موجب رونق اقتصادی در آنها می‌شود. علاوه‌برآن خرید غذاهای محلی، صنایع دستی و محصولات کشاورزی از جمله مواردی هستند که می‌توانند تاثیر مثبتی بر شرایط اقتصادی و وضعیت زندگی ساکنان بومی مناطق مذکور بگذارند. ضمن اینکه، با سفر کردن به مناطق ناشناخته امکان تبادل فرهنگی میسر می‌شود که قطعا نقش بسزایی در تبادل فرهنگی و ارتقای وضعیت اجتماعی جوامع دارد. گردشگری ماجراجویانه نقش بسیار مهمی در ایجاد مشاغل در مقاصد دارد. این اشتغال‌زایی می‌تواند از ایجاد مشاغل در زمینه‌های مختلف گردشگری نظیر اقامتگاه و هتل، بخش حمل‌و‌نقل و آژانس‌های مسافرتی یا اپراتورهای تور متفاوت باشد. علاوه بر آن، گردشگری ماجراجویانه به‌صورت غیرمستقیم نیز باعث اشتغال‌زایی و در نتیجه پیشرفت اقتصادی نیز می‌شود.
