گروه صنعت و تجارت: بر اساس گزارش رئیس کل گمرک تجارت خارجی کشور در نیمه اول سال جاری با 4.84 درصد رشد به حدود 54.6 میلیارد دلار رسیده اما کسری تجاری ایران در این مدت از مرز 6 میلیارد دلار نیز عبور کرده است که حاکی از اختلاف شدید بین واردات و صادرات در کشور در جهت رشد واردات است.
به گزارش «تجارت»، روند تجارت خارجی ایران طی ماه‌های ابتدایی سال راضی‌کننده نبوده است و حاکی از افزایش ادامه‌دار کسری تجاری است. به تعبیر دیگر میزان افزایش صادرات ایران مطابق انتظار نبوده است. این در حالیست که طی یکی دو سال اخیر ایران توانسته بود با کشورهای زیادی توافقنامه تجاری امضا کند و حتی با برخی از کشور منتهی به امضای تواقنامه تجارت ترجیحی شده است. به عنوان مثال انتظار می‌رفت که روند تجارت ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا رشد بیشتری داشته باشد و یا حتی کشورهایی که همسایه ایران هستند و ظرفیت و قابلیت رشد تجارت با ایران را دارند. همچنین انتظار می‌رفت که با گسترش روابط با آفریقا این روابط روی میزان تجارت خارجی ایران تأثیرگذار باشد اما دست کم در امارهای نیمه اول سال چنین چیزی مشاهده نمی‌شود. از طرف دیگر ایران توانست به عضویت بریکس در بیاید و این خود طبق گفته کارشناسان تجارت می‌تواند در نهایت منجر به کاهش اثرات تحریم‌ها و ارتقای تجارت ایران و حضور قدرتمندتر در بازار بین‌المللی شود. برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند تا زمانی که تحریم‌های پولی و بانکی برقرار است و ایران به عضویت FATF در نیامده باشد هیچکدام از معاهده‌های تجاری نمی‌تواند موفقیت ایران در تجارت را تضمین کند چرا که تمامی کشورهای طرف مقابل روابط گسترده‌ تجاری با آمریکا دارند و اکثر مبادلات بین‌المللی آنها نیز با دلار و یورو و ارزهای بین‌المللی انجام می‌شود. لذا استفاده از روش تهاتر در مبادلات تجاری نمی‌تواند تاثیر چندانی بر وضعیت تجارت خارجی ایران بگذارد. نکته دیگری که اهمیت دارد و در تجارت خارجی ایران به ویژه در صنایع بزرگ ایران مانند فولاد تاثیر گذار بوده حضور قدرتمند روسیه در بازار آسیاست که باعث شد مشتریان ایران به دلیل دامپینگ گسترده روسیه در بازار نفت و فولاد به سمت روسیه متمایل شوند. طبق گفته رضا شهرستانی عضو هیئت رئیسه انجمن فولاد ایران دامپینگ روسیه طی شش ماه اخیر به قدری گسترده بود که علاوه بر منطقه بازار جهانیب فولاد را تحت تاثیر قرار داد و شرکت‌های ایرانی که نسبت به دیگر کشورها از انرژِ ارزان، کارگر و سنگ‌آهن فراوان بهره می‌برند نتوانستند با قیمت‌های جدید روسیه رقابت کنند و به حاشیه رفتند. این موضوع یکی از دلایل کاهش میزان صادرات فولاد ایران طی ماه‌های اخیر است. بنابراین بخش کوچکی از کاهش صادرات ایران را می‌توان در همین موضوع و تحولات اقتصادی و تجاری منطقه ارزیابی کرد.

افزایش کسری تجاری با وجود رشد تجارت خارجی
رئیس‌کل گمرک ایران اعلام کرد: تجارت خارجی کشور در نیمه اول سال جاری با 4.84 درصد رشد به حدود 54.6 میلیارد دلار رسید. محمد رضوانی‌فر با اعلام این خبر گفت: میزان وزنی تجارت خارجی کشور در این مدت 85 میلیون و 300 هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل 23.78 درصد افزایش نشان می‌دهد. معاون وزیر اقتصاد با اشاره به میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به‌استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی) اظهار داشت: در مدت یادشده بیش از 67 میلیون و 700 هزار تن انواع کالاهای غیرنفتی به‌ ارزش 24 میلیارد و 144 میلیون دلار صادر شد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن 29 درصد افزایش و از لحاظ ارزش 2.62 درصد کاهش داشته است. به‌گفته وی میزان واردات کشور در نیم‌سال اول سال جاری به 17 میلیون و 600 هزار تن و به‌ ارزش 30 میلیارد و 443 میلیون دلار رسید که از افزایش 6.89 درصدی در وزن و 11.62 درصدی در ارزش نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده است. با وجود این ارقام کسری تجاری تجار که مابه‌التفاوت بین صادرات و واردات کالاهاست به حدود 6 میلیارد و 200 میلیون دلار رسیده است که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود. رضوانی‌فر در ادامه اعلام کرد «در شش ماهه نخست سال جاری سه قلم عمده کالاهای صادراتی شامل گاز طبیعی مایع‌شده با 2 میلیارد و 200 میلیون دلار، پروپان مایع‌شده با یک میلیارد و 600 میلیون دلار و بوتان مایع‌شده با یک میلیارد و 200 میلیون دلار بوده است». وی افزود: متوسط ارزش هر تن کالای صادراتی در این مدت از 473 دلار به 356 دلار رسیده است که نشانگر کاهش 24.56 درصدی است. رئیس کل گمرک ایران ادامه داد: سه قلم عمده کالاهای وارداتی در این مدت به ذرت دامی با یک میلیارد و 700 میلیون دلار، گوشی‌های تلفن همراه با یک میلیارد و 200 میلیون دلار و دانه سویا با یک میلیارد دلار اختصاص داشت. وی اضافه کرد: «متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی 1729 دلار بوده که نسبت به رقم 1656 دلار در شش ماهه سال گذشته 4.42 درصد رشد داشته است. بنابراین در حالی که متوسط ارزش گمرکی هر تن صادرات با کاهش مواجه شده اما برای کالاهای وارداتی متسوط ارزش گمرکی هر تن با افزایش حدود 4.5 درصدی همراه شده است. معاون وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه بیشترین افزایش ارزش کالاهای وارداتی بین 10 قلم عمده به‌ترتیب شامل روغن خام سویا با رشد 188.53درصدی، جو با رشد 1374.74 درصدی و گوشی‌های تلفن همراه با رشد 134.94 درصدی بوده است، در خصوص بیشترین کاهش ارزش کالاهای وارداتی بین 10 قلم عمده در این مدت گفت: برنج با 49.78 درصد، گندم با 49.23 درصد و روغن پالم با 12.70 درصد بیشترین کاهش را دارا بودند. به‌گفته وی بین اقلام عمده کالاهای صادراتی بیشترین افزایش به‌لحاظ ارزش در این مدت به گاز طبیعی مایع‌شده با 124.79 درصد، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی‌شکل مایع‌شده با 49.27 درصد و اوره با 41.12 درصد و بیشترین کاهش در ارزش کالاهای صادراتی به متانول با 23.53 درصد، پروپان مایع‌شده با 18.84 درصد و میلگرد با 12.57 درصد اختصاص داشته است. رضوانی‌فر همچنین مقاصد عمده کالاهای صادراتی ایرانی در این مدت را به‌ترتیب چین با 6.9 میلیارد دلار، عراق با 4.5 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با 3 میلیارد دلار، ترکیه با 2.4 میلیارد دلار و هند با 1.1 میلیارد دلار اعلام کرد. وی همچنین 5 کشور عمده مبدأ کالاهای وارداتی را به‌ترتیب شامل امارات متحده عربی با 9 میلیارد دلار، چین با 8.8 میلیارد دلار، ترکیه با 3.3 میلیارد دلار، آلمان با 1.1 میلیارد دلار و هند با 987 میلیون دلار ذکر کرد.

ورود بیش از 9 میلیارد دلار کالاهای اساسی به کشور در نیمه اول سال
محمدرضوانی‌فر رئیس کل گرمک ایران راجع به واردات کالاهای اساسی در نیم‌سال اول سال جاری گفت: در این مدت 11 میلیون تن انواع کالاهای اساسی به‌ارزش 9 میلیارد و 100 میلیون دلار وارد کشور شد که با اختصاص 62.47 درصد از وزن و 29.95 درصد از ارزش کل واردات در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش 1.5 درصدی در وزن و کاهش 6.14 درصدی در ارزش داشته است. وی در رابطه با اقلام عمده کالاهای اساسی اظهار داشت: ذرت، دانه سویا، روغن دانه آفتاب‌گردان، برنج، گندم، روغن خام سویا، جو و پالم اویل اقلام عمده کالاهای اساسی وارداتی به کشور بودند که در مجموع از نظر وزنی 55.23 درصد و از نظر ارزشی 19.73 درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص دادند. معاون وزیر اقتصاد همچنین به آمار ترانزیت کشور نیز اشاره کرد. وی در رابطه با آمار ترانزیت خارجی کشور در شش ماهه نخست سال جاری گفت: ترانزیت خارجی کشور در این مدت با رشد 8.24 درصدی به 7.7 میلیون تن رسیده است.