دست و جیغ و هورا به درد کودک نمی‌خورد

سیما فردوسی، کارشناس حوزه کودک و خانواده درباره نقش رسانه‌ها در باب آموزش به این نکته اشاره می‌کند که در کنار تعلیم و تربیتی که بچه‌ها در خانواده و مدرسه دارند، رسانه هم نقش مهمی بر عهده دارد. در واقع مردم روی آموزش رسانه حساب باز می‌کنند و به آن نیازمندند. الان این نیاز بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود و کم‌کاری‌ها و غفلت‌ها و جا‌های خالی بیش از پیش در سینما و تلویزیون خودش را نشان می‌دهد. خسارت این کم‌کاری‌ها عدم‌آگاهی و در اختیار قرار دادن اطلاعاتی است که کودکان ما را از مسائل روز عقب می‌اندازد. به واقع به عنوان یک بازوی کمکی تعلیم و تربیت نقص وجود دارد.
این کارشناس که با تسنیم سخن گفته توضیح می‌دهد: به هر حال خانواده‌ها نیاز دارند در کنار چیز‌هایی که خودشان یاد می‌گیرند، رسانه کمک‌شان کند. این کمبود خیلی جد‌ی وجود دارد. مزایای ساخته‌شدن برنامه‌های تأثیرگذار و مجموعه‌های نمایشی در گذشته این بود که برای آموختن و فراگیری زمینه‌سازی می‌شد و این اتفاق از طریق دیدن و مشاهده کردن در تلویزیون، سینما و تئاتر اتفاق می‌افتاد. به صورت دیداری هم آدم‌ها یکسری چیز‌هایی یاد می‌گیرند؛ مکتبی در روانشناسی وجود دارد کودکان و نوجوانان از طریق مشاهده کردن یاد می‌گیرند و فراگیری‌شان بالاتر می‌رود. در واقع این روش به مراتب از یادگیری به صورت کلاسیک و آکادمیک جلوتر است. کودک در رسانه باید اولویت داشته‌باشد
وی ادامه می‌دهد: کودک امروز بومی دیجیتال است؛ کودک ما تا چشم باز کرده عصر دیجیتال را دیده و در این عصر بزرگ شده‌است. همه‌چیز را در فضای‌مجازی دنبال می‌کند و اطلاعاتش با کسی که ۵۰ سال پیش به دنیا آمده و زیست کرده متفاوت است. شاید بسیاری از مدیران ما در عرصه فرهنگ و هنر کودک امروز را خوب نمی‌شناسند؛ به آنچه او در فضای مجازی دنبال می‌کند، اشرافی ندارند. این عدم شناخت در میان پدران و مادران هم وجود دارد. لازمه آن این است با کودک بیشتر وقت صرف شود و مدیران تلویزیون و سینمایی کشور کودک را اولویت اول بدانند. کودکان امروز بزرگسالان فردا هستند؛ باید به آن‌ها توجه کنیم و فکر آن‌ها را بشناسیم. در آینده که در مسند کار‌هایی بنشینند پشتوانه اطلاعاتی و تربیتی و دانش غنی داشته و بتوانند برای جامعه‌شان مؤثر باشند. شاید مدیران در این حوزه‌ها اطلاعات‌شان کم است یا به این زمینه‌ها باور ندارند و می‌طلبد مدیران ما در این عرصه آموزش ببینند.»
فردوسی‌پور در ادامه درباره انیمیشن‌های مخرب برای کودکان در فضای مجازی این هشدار را می‌دهد: به نظرمن هر چه زودتر باید فکری به حال مراقبت و مدیریت حضور کودکان در فضای‌مجازی کنیم؛ یک فیلترینگی برای تماشای انیمیشن‌های خارجی قائل شویم. هر چه ساخته می‌شود نباید در معرض نگاه کودکان قرار بگیرد. حتماً باید کمیسیونی شامل متخصصان حوزه کودک این موضوع را بررسی کنند. واقعاً متخصصان و فوق تخصص‌ها باید نسبت به پخش و فراگیری این انیمیشن‌ها در کشور نظر بدهند. این‌ها برای ذهن و تخیل کودکان مضرند؛ به جای اینکه آموزشی بدهند، بیشتر خطای روحی و ذهنی برای مخاطبان کودک ایجاد می‌کنند.


انتقاد از دوبله‌های زیرزمینی برای آثار پویانمایی
فردوسی در ادامه صحبت‌هایش این توصیه را مطرح می‌کند که مدیران تلویزیون و سینما و سیاستگذاران حوزه فرهنگ و هنر قبل از هر چیز باید کودک را مهم بدانند. وقتی کودک مهم شد، همه این نکات حل می‌شود. واقعاً کودک در سیاستگذاری خیلی جایی ندارد. وقتی کودک مهم نیست می‌تواند هر خوراکی به او داده شود که فقط سیر شود. این خوراک خوب است و خوب نیست، به درد او می‌خورد یا خیر؛ اولویت بعدی است. ابتدا تکلیف خودمان را با کودک مشخص کنیم. کودک چقدر مهم است به این اهمیت برسیم دوبله زیرزمینی و سخیف نخواهیم داشت. به سمت برنامه‌سازی با جیغ و دست و هورا نروید!
فردوسی‌پور درباره رفتن برنامه‌سازی‌های حوزه کودک به سمت هیاهو و اصطلاحاً جیغ و دست و هورا گفت: امروز برنامه‌هایی ساخته می‌شود که آهنگی می‌زنند و مجری فریاد می‌زند دست و جیغ و هورا! یا بچه‌هایشان را می‌آورند تا دیده شوند، این برنامه‌سازی نیست! همیشه در علم روانشناسی، برنامه‌سازی کودک به‌گونه‌ای دیگر است؛ بچه‌ها از صفر تا شش سالگی بهترین مقطع یادگیری‌شان است. سن تربیت‌پذیری، آینده‌سازی و استعدادیابی در این زمان اتفاق می‌افتد. باید از طریق برنامه‌سازی به طور غیرمستقیم و مستقیم و با بازی‌های درست و کاربردی، مهارت‌افزایی را رونق دهیم، اما با این جیغ و هورای بلند و لباس‌های رنگارنگ محقق نمی‌شود. این نوع اتفاقات نمی‌تواند برای کودک فرهنگ‌سازی کند یا تأثیرگذار باشد.

عجله عجله برنامه برای کودکان نسازید
این کارشناس شناخته‌شده حوزه کودک و نوجوان در پایان خاطر نشان می‌کند: سازمان صداوسیما که بیشتر مکلف به ساخت برنامه و سریال و فرهنگ‌سازی در حوزه کودک و نوجوان است باید یک مقداری مطالعه حوزه روانشناسی کودک خود را بالا ببرد. از پیشکسوتان این حوزه استفاده کند و جوانان و مستعدانی را به میدان بیاورد که کودک امروز را بشناسند. سعه‌صدر داشته‌باشند و همین‌طوری برنامه‌ای سرسری و با عجله برای کودکان خلق نشود. شاید بعضاً دیده می‌شود برنامه‌ها و سریال‌هایی در حوزه بزرگسالان با عجله ساخته می‌شود و پر از ایرادات خاصی است، اما این عجله عجله تولید کردن‌ها در حوزه کودکان خسارت‌های بیشتری را به دنبال دارد. اساساً در این حوزه نیازمند کارشناسی دقیق‌تری هستیم.