فریدون مجلسی
کارشناس مسائل بین‌الملل

در میانه درگیری‌های اخیر میان اسرائیل و حماس، نخستین نکته‌ای که می‌بایست به آن توجه داشت در ارتباط با نگرانی‌های مربوط به احتمال ورود حزب الله لبنان به میدان درگیری است. آمریکا نگران آن است که حزب‌الله لبنان از شمال اسرائیل دست به حملات گسترده بزند یا اینکه بحث هجوم زمینی .مطرح شود اما مساله اینجاست که باید متوجه باشیم هیمنه نظامی اسرائیل و شکست‌ناپذیری آن حالا زیر سوال رفته است. تل‌آویو اساساً فکر نمی‌کرد که چنین اتفاقاتی طی چند روز رخ دهد اما باید متوجه باشیم که نفوذ اسرائیل در ایالات متحده و سراسر اروپا می‌تواند به سمت و سویی برود که اوضاع به گونه دیگری تفسیر شود. این در حالیست که نیاز به مذاکره هنوز هم برای حل و فصل بحران به وجود آمده میان فلسطین و اسرائیل حس می‌شود و می‌توان با این مدل از مذاکره به هر ترتیب که شده اوضاع را کنترل کرد. بدون شک مصر و عربستان سعودی عضو لاینفک مذاکرات آتی در خصوص نزاع میان اسرائیل و گروه‌های فلسطینی خواهند بود و عملاً با به میدان آمدن کشورهای عربی منطقه، این وضعیت باید به سمت ختم جنگ پیش برود. وضعیت فلسطین در شرایط کنونی و موجودیت آن، در زمان ریاست جمهوری ترامپ به مخاطره افتاد؛ به گونه‌ای که در آن روزها رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده بحث معامله قرن و حتی مالکیت اسرائیل بر جولان را مطرح و تایید کرد و همین حالا خروجی فعلی را می‌توان برآیند سیاست‌های آن دوره از ریاست جمهوری ترامپ دانست. به همین دلیل است که معتقدم باید یک مذاکره سراسری انجام شود و مجدداً طرح دو کشوری در دستور کار قرار بگیرد؛ چراکه اگر خشم و کینه جای عقلانیت را بیش از این بگیرد، به هر ترتیب تقابل ادامه پیدا خواهد کرد و یک بحران پیچیده جدید در منطقه را شاهد خواهیم بود. در این میان ورود نظامی ایالات متحده به مدیترانه و اعزام ناو هواپیمابر به منطقه به خوبی نشان می‌دهد که واشنگتن هم نگران اوضاع و احوال بحرانی در اسرائیل و فلسطین است. آمریکا می‌خواهد حضور خود را از این طریق و به واسطه بحران پیش آمده در منطقه تقویت کند و مساله اینجاست که این اتفاقات و منازعه مذکور درست در زمانی که قرار بود ایران با طرف‌های بین‌المللی و منطقه‌ای وارد رابطه و مذاکرات جدید شود، به وقوع پیوست و شاهد به هم ریختن اوضاع در منطقه هستیم. به همین دلیل است که می‌گویم باید این نزاع با گفت‌وگو و هرچه زودتر حل و فصل شود. در این میان باید متوجه باشیم که برنده جنگ به وجود آمده میان حماس و اسرائیل در نهایت کارخانه‌های تولید و فروشندگان تسلیحات هستند. واقعیت این است که ضربه وارد شده به حیثیت اسرائیل به حدی عمیق و گسترده بوده که عملاً تل‌آویو در یک شوک مشخص فرو رفته است. بحث دیگر این است که روسیه هم در گوشه این پرونده نظاره‌گر اوضاع است؛ چراکه با شروع یک بحران جدید در منطقه، تمام توجه‌ها از اوکراین برداشته شد و حالا هم نگاه تمام دنیا مجدداً به خاورمیانه و درگیری اسرائیل با جریان‌های فلسطینی معطوف شده است. این در حالیست که تمام روند مذکور به سمت و سویی رفته که اعراب منطقه هم مجدداً در محور دیپلماسی فعال شده‌اند و از منظر دیگر در حوزه اقتصاد و صنعت هم شاهد رویکردهای جدید از کشورهای عربی هستیم که همین موضوع می‌تواند تاثیرات متنوعی بر آینده اقتصادی و سیاسی منطقه بگذارد.