فراموشی «الگوی پیشرفت»

دغدغه پیشرفت ایران اسلامی برای رهبر انقلاب در تمامی سال‌های رهبری‌شان چنان بوده که آن را می‌توان یکی از کلان پروژه‌های ایشان برای آینده ایران عزیز دانست؛ از چشم‌انداز 20 ساله و ابلاغ اسناد بالادستی تا بیانیه گام دوم، اما بی‌تردید یکی از ساختارمندترین اقدامات ایشان برای ترسیم آینده ایران اسلامی در چشم‌اندازی 50 ساله را می‌توان در تشکیل  «مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» در 2خرداد1390 دانست تا به عنوان مرکزی تخصصی متولی تدوین و طراحی سندی جامع و دست‌یافتنی و متناسب با اقتضات تاریخی، آرمان و واقعیت‌ها شود. گرچه تدوین ابتدایی سند مشمول زمانی طولانی شد اما این مرکز بالاخره پس از 7 سال در 22 مهر1397 طی سندی در 10 صفحه و حدود 3500کلمه و در 6 قسمت طرحی را ارائه می‌کند و البته رهبر انقلاب در همان جلسه به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ماموریت می‌دهند که ظرف 2 سال با فراخون از جامعه نخبگانی سند الگو نهایی شود. متاسفانه در موعد 2 ساله رهبر انقلاب خبری از نسخه نهایی نیست تا این‌که در اردیبهشت 1401 دبیر مرکز در یازدهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اعلام می‌کند که پیش‌نویس سند پیشرفت اسلامی ایرانی در آستانه نهایی شدن است!
جالب این‌جاست که در سایت مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز به تاریخ 7مرداد1402 همان فراخوانی که در 22 مهر 1397 در سایت رهبر انقلاب منتشر شد با عنوان «فراخوان رهبر انقلاب برای تکمیل و ارتقا الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت» پس از  حدود 5 سال مجدد بدون هیچ تغییری بازنشر شده است و جالب‌تر و عجیب‌تر این‌که تقریبا در سایت خود مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تقریبا هیچ خبری از سرنوشت نهای سند الگو نیست! در بخش «پرسش‌های رایج» البته در پاسخ به سوال 12 که «الگو چه زمانی به تدوین نهایی خواهد رسید؟» آمده «ان شاء ا... طبق نقشه راه و فرایند طراحی، تدوین، تصویب و پایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، پیش‌نویس اولیه این الگو در دی‌ماه 1394 تهیه خواهد شد.» از پاسخ این‌طور می توان برداشت کرد که سایت مرکز مذکور از همان اوایل دهه 90 به‌روز رسانی نشده است؛ اما براساس آن‌چه در سایت مرکز مشخص است سندی با عنوان «پیش نویس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» بارگذاری شده که به‌نظر می‌رسد سندی است که تدوین آن به پس از 22 مهر 1397 مربوط است. تفاوت این سند با سند ارائه شده در مهر 1397 آن است که 10 صفحه آن تبدیل به 22 صفحه و از 6 بخش به 8 بخش افزایش یافته و البته در بخش تدبیرها از 56 به 51 تدبیر کاهش یافته است؛ اما آن‌چه از مقایسه دو سند به دست می‌آید این است که همچنان سند آرمانی و بدون واقع‌بینی‌های متناسب با واقعیت‌های داخلی و بین المللی و منطقه‌ای تدوین شده است.
 در واقع، به‌نظر می‌رسد به‌رغم تاکیدات و اهتمامی که رهبر انقلاب درباره مرکزو سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت داشته‌اند که به تعبیر رهبر معظم انقلاب «این، یک سند بالادستی خواهد بود نسبت به همه اسناد برنامه‌ای کشور و چشم‌انداز کشور و سیاست‌گذاری‌های کشور؛ یعنی حتی چشم‌اندازهای بیست‌ساله و ده‌ساله که در آینده تدوین خواهد شد باید بر اساس این الگو تدوین شود؛ سیاست‌گذاری‌هایی که خواهد شد، سیاست‌های کلان کشور باید از این الگو پیروی کند و در درون این الگو بگنجد» اما می‌توان این‌گونه ادعا کرد الگویی که از منظر رهبر انقلاب قرار بوده مبنای تدوین همه اسناد عالی کشور باشد تقریبا به دست فراموشی سپرده شده است. اینک از فراخوانی که قرار بود 2 ساله به سرانجام برسد 5 سال گذشته اما از «نسخه نهایی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» خبری نیست.
در اهمیت ابلاغیه رهبر انقلاب همین بس که بر اساس تکلیف‌های که رهبر انقلاب به ارکان اجرایی و قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری در ابلاغیه 22 مهر1397 داده‌اند این ادعا را می‌توان مطرح کرد که در هیچ ابلاغیه‌ای، رهبر انقلاب این میزان وسیع مطالبه با ذکر جزئیات از سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران و مجریان نداشته‌اند. در واقع، اکنون پس از 5 سال از فراخوان و ابلاغیه رهبر انقلاب می‌توان از مخاطبان آن ابلاغیه این مطالبه و پرسش را داشت که چه عملکردی در قبال ابلاغیه و مطالبات رهبری انقلاب داشته‌اید؟


۱- مجمع تشخیص مصلحت نظام طی 5 سال گذشته به چه میزان سند 22 مهر 1397 را به‌عنوان چارچوب بالادستی سیاست‌های کلی مورد ملاحظه قرار داده است؟ و چه پیشنهادهای تکمیلی برای حصول اطمینان از کفایت آن ارائه کرده است؟
۲- مجلس شورای اسلامی با نگاه ملی طی 5 سال گذشته چه نکات ضروری را برای ارتقای سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به‌عنوان سند بالادستی قوانین برنامه‌ای کشور پیشنهاد داده است؟ و چه تمهیداتی را برای تهیه و تصویب طرح‌ها و لوایح برنامه‌ای در چارچوب الگو مقرر ساخته است؟
۳-  دولت فارغ از ملاحظات زودگذر، طی 5 سال گذشته چه میزان سند الگو را از لحاظ قابلیت اجرا و تحول‌آفرینی بررسی کرده ؟ و چه پیشنهادهای عملی برای ارتقای آن را ارائه داده است؟ آیا طی 5 سال گذشته از ذخیره مدیریتی و کارشناسی دولت در مرکز و استان‌ها به این منظور استفاده شده است؟
۴- شورای عالی امنیت ملی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی فضای مجازی در حیطه وظایف خود طی 5 سال گذشته چه پیشنهادهایی درباره سند الگو ارائه کرده‌اند؟
۵-  وزارت علوم، شورای عالی حوزه به‌عنوان متولیان دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه آیا این سند را عمیقاً بررسی کرده‌اند؟ آیا پیشنهادهای مشخصی برای ارتقای آن در ترسیم هدف و مسیر پیشرفت کشور ارائه کرده‌اند؟
6-  متولیان اعم از قوای سه‌گانه برای آماده شدن همه‌ دستگاه‌های کشور و کمک عمومی مردم برای اجرای الگو، چه کارهایی طی 5 سال گذشته کرده‌اند تا الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی با مقدمات کافی و سرعت مطلوب آغاز شود و امور کشور بر مدار آن قرار بگیرد؟
7- صداوسیما و دستگاه‌های تبلیغی و اطلاع‌رسانی رسمی کشور، برای این‌که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و موضوع چشم‌انداز 50 ساله ایران را به یک مطالبه عمومی و عامه فهم تبدیل کنند در 5 سال گذشته چه کرده‌اند؟
8-  مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چرا مطالبه 2 ساله رهبر انقلاب برای تدوین نهایی سند الگو را محقق نکرده است؟ چرا درباره دلایل تاخیر سه ساله هیچ توضیحی نداده است؟ چرا هم اینک یک برنامه زمانی در بررسی نسخه حاضر الگو برای تنظیم و اخذ نظرات و پیشنهادهای تکمیلی و بهره‌برداری و جمع بندی نهایی اعلام نکرده است؟
کوتاه سخن این‌که، آن‌چه از شواهد امر برمی‌آید موضوعی که به‌شدت مورد اهتمام رهبر انقلاب بود به‌گونه‌ای که برای آن ساختاری متمرکز تشکیل داده‌اند و تنها یک ماموریت به آن داده‌اند و همه دستگاه‌ها اعم از مجمع تشخیص مصلحت تا دولت و مجلس و دانشگاه‌ها و حوزه و صداوسیما را متولی پیگیری و تکمیل و نهایی نمودن آن کرده‌اند اینک پس از حدود 12 سال از تشکیل مرکز و 5 سال از فراخوان و ابلاغیه رهبر انقلاب همچنان نهایی نشده است؛ آن‌گونه که از ابلاغیه و زمان‌های تعیین شده برمی‌آید این است که رهبر انقلاب تا مهر 1399 توقع نهایی شدن سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و از ابتدای قرن پانزدهم یعنی آغاز سال 1401 توقع اعمال سند نهایی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را در تمامی اسناد بالادستی همچون برنامه‌های 5 ساله داشته‌اند؛ مطالبه‌ای که به‌نظر می‌رسد بر زمین مانده و متاسفانه توسط متولیانی که در بالا ذکر شده به فراموشی سپرده شده است. رخدادی که باید متولیان اعم از مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به‌عنوان متولی اختصاصی تا مجمع تشخیص مصلحت نظام و دولت و مجلس و صداو سیما به‌عنوان مخاطبان ابلاغیه  درباره آن باید پاسخگوی عملکرد خود باشند که برای این مطالبه بر زمین مانده رهبری چه کرده‌اند؟