گردهمایی با هدف نجات قفقاز جنوبی
گروه سیاسی: نخستین نشست با فرمت 3+3 در سطح وزرای امور خارجه دیروز دوشنبه (اول آذر) به میزبانی تهران برگزار شد. برگزاری این نشست که محوریت آن رسیدگی به مسائل قفقاز جنوبی خواهد بود در شرایطی است که پیش از این نشست ۳+۳ در تاریخ ۱۹ آذر ۱۴۰۰ و در سطح معاونان وزرای خارجه و البته بدون حضور گرجستان در مسکو برگزار شده بود.
به گزارش «تجارت»، این نشست با حضور وزرای خارجه ایران، ارمنستان، روسیه، جمهوری آذربایجان و ترکیه به ریاست حسین امیرعبداللهیان در تهران برگزار شد. البته وزیر خارجه گرجستان در این نشست شرکت نکرد. جمهوری اسلامی ایران پیش از این آمادگی خود را برای برگزاری نشست وزرای خارجه فرمت ۳+۳ ( ایران، روسیه، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان) اعلام کرده بود. موضوعات مربوط به منطقه قفقاز جنوبی و راه‌های گسترش همکاری‌ها از جمله مباحث مورد گفت‌وگو در این نشست یک روزه خواهد بود. عنوان این نشست «نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی؛ دومین نشست سازوکار منطقه‌ای ۳+۳» است.
هدف‌گذاری تقویت ثبات، صلح و امنیت منطقه‌ای
در باب چرایی و اهداف برگزاری نشست 3+3 در تهران، بر کسی پوشیده نیست که محوریت با حل مساله غامض جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان در چند سال اخیر است. علاوه این موضوع مهم برخی از ناظران سیاسی بر این باور هستند که اجرای موفقیت آمیز پلتفرم همکاری قفقاز تحت عنوان ۳+۳، مسائل توسعه زیرساخت راه آهن را در دستور کار منطقه قرار خواهد داد. باعث تعمیق روابط اقتصادی، سیاسی، گردشگری، امنیتی کشورهای منطقه خواهد شد که فرصتی مضاعف برای طرف ایرانی و دیگر طرف‌ها است. در همین زمینه،کاظم جلالی در صفحه اجتماعی ایکس نوشت:« برگزاری نشست وزیران خارجه در فرمت ۳+۳ درباره قفقاز به میزبانی تهران، در چهارچوب سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران، تقویت ثبات، صلح و امنیت منطقه ای را در دستور کار دارد. قبل‌تر نیز در همین خصوص «سید کمال خرازی» رئیس شورای راهبردی روابط خارجی اخیرا در گفت‌وگویی عنوان کرد: از آنجا که جمهوری اسلامی ایران خواستار برقراری صلح و آرامش در منطقه قفقاز است، از سال‌ها قبل خواستار تشکیل نشست کشورهای این منطقه، در قالب ۳+۳، یعنی سه کشور جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان و سه کشور همسایه قفقاز یعنی ایران، روسیه و ترکیه، برای بررسی راه‌های حل اختلافات و ایجاد آرامش در قفقاز بوده است.اخیرا نیز ایران در راستای ایفای نقش خیرخواهانه خود در تلاش است چنین نشستی را توسط وزارت امور خارجه در تهران برگزار کند.به گفته وی تشکیل چنین نشستی می‌تواند قطعا به رفع اختلافات و اتخاذ تصمیماتی که منافع کل منطقه قفقاز در آن نهفته باشد، کمک کند.
برگزاری رزمایش باکو و آنکارا همزمان با نشست 3+3 در تهران
همزمان با در جریان بودن نشست 3+3 یکی از رخدادهای مهم برگزای رزمایش نظامی مشترک باکو و آنکارا بود. نظامیان دو کشور دیروز –دوشنبه- نخستین رزمایش مشترک نظامی خود را پس از بازپس گیری منطقه مورد مناقشه قره‌باغ کوهستانی از ارمنستان برگزار کردند. وزارت دفاع جمهوری آذربایجان در بیانیه‌ای اعلام کرد که بیش از سه هزار نیروی نظامی آن در این رزمایش که به نام «مصطفی آتاتورک» بنیانگذار ترکیه مدرن نامگذاری شده، شرکت می‌کنند. براساس این بیانیه، رزمایش یادشده در سراسر جمهوری آذربایجان، از جمله در باکو، منطقه نخجوان که با ترکیه هم مرز است و قره باغ برگزار می شود.
هانی زاده: نشست تهران می‌تواند تحولات تاریخی‌ای را برای قفقاز به همراه داشته باشد
حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل بین‌الملل در ارتباط با چرایی رضایت تمامی طرفین به برگزاری نشست با فرمت 3+3 که در چند وقت اخیر مورد تاکید ایران بوده به «تجارت» گفت: «برگزاری این نشست در شرایطی است که جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر عدم وجود راه‌حل نظامی برای بحران در قفقاز جنوبی، همواره دو رویکرد اصلی را اتخاذ کرده است. نخست، جلوگیری از تغییر ژئوپلیتیک منطقه و هر گونه تغییری در جغرافیای قره‌باغ و جنوب ارمنستان، از نظر تهران مورد پذیرش نیست. از نظر ایران استان سیونیک منطقه‌ای بسیار حساس بوده و گرانیگاه کریدور شمال به جنوب است. بنابراین، هیچ‌گونه تغییری در مرزهای آن قابل قبول نیست. در سطح دوم دیگر موضوعی که جمهوری اسلامی ایران در سه دهه گذشته بر آن تاکید کرده، این است که مسائل موجود بین دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان، راه‌حل نظامی ندارد و دو طرف باید از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی به یک فرآیند صلح دست پیدا کنند. همواره تهران تاکید کرده، باکو و ایروان با نظارت و همکاری کشورهای منطقه همانند روسیه، ترکیه، گرجستان و ایران می‌توانند به توافقی روشن دست پیدا کنند.» وی افزود: «موضع ایران این است که بحران میان دو کشور بدون مداخله بازیگران خارجی حل‌وفصل شود. متاسفانه آمریکا، اروپا و رژیم صهیونیستی تلاش می‌کنند از منازعه میان دو کشور به عنوان کانون یک بحران دائمی در منطقه قفقاز جنوبی برای رسیدن به اهداف خود بهره بگیرند. هر گاه ایران راه‌حلی را برای درگیری‌های میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان ارائه کرده با دخالت غیرسازنده آمریکا و رژیم صهیونیستی مواجه شده است. به نظر می‌رسد نشست 3+3 در تهران، یک گردهمایی تاریخی و بی سابقه خواهد بود که اگر در آن راه‌حل‌های پیشنهادی تهران مورد توجه قرار بگیرد، برای همیشه کانون بحران در منطقه قفقاز جنوبی پایان پیدا خواهد کرد. همچنین، شرایط مطبوعی در مناسبات دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان ایجاد خواهد شد. تهران راه‌حل‌های منصفانه‌ای را ارائه کرده که در صورت پذیرش آن‌ها از سوی دیگر بازیگران مهم همچون روسیه و ترکیه، می‌تواند چشم‌انداز مثبتی را ترسیم کند.»
هانی زاده در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با چرایی رضایت دولت باکو به حضور در این نشست با وجود پیشینه‌ای از اقدامات و اظهارات ضد ایرانی تاکید کرد: «حضور وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان در تهران را باید به فال نیک گرفت. این امر نشان می‌دهد، که سران باکو، عقلانیت و گفتمان را بر راه‌حل نظامی ترجیح می‌دهند. با وجود اظهارات تهاجمی سابق، در وضعیت جدید به نظر می‌رسد آن‌ها از رویکرد سابق خود پشیمان هستند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل، در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با چرایی برگزاری رزمایش ترکیه و جمهوری آذربابیجان همزمان با برگزاری نشست 3+3 در تهران اظهار داشت: «پیام اصلی رزمایش مشترک این دو بازیگر این است که حضور نمایندگان باکو و آنکارا در نشست 3+3 به معنای کنار گذاشتن گزینه نظامی نیست. آن‌ها تلاش می‌کنند این پیام را مخابره کنند که همزمان با دیپلماسی همچنان استفاده از توان نظامی خارج از دسترس نخواهد بود. بهرحال باید همچنان خوش‌بینانه به روند رو به جلوی کنونی نگریست. بر این باور هستم که باید به آینده نشست اخیر امیدوار بود که از بستر آن تحولات مثبتی حاصل شود.»
