گندمکاران: مطالبات‌مان بلوکه شده است / وزارت جهاد کشاورزی: کار ما نیست

جوان آنلاین: مطالبات گندمکاران ابتدا بنا بود تا آخر شهریور سال جاری پرداخت شود، اما چنین نشد، سپس دولت اعلام کرد تا پایان مهر ماه مطالبات گندمکاران پرداخت می‌شود. ۳۰ مهرماه وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد: «با واریز ۳۵هزارمیلیارد تومان دیگر و جمع کل ۱۵۶هزارمیلیارد تومان، همه مبلغ گندم خریداری‌شده از کشاورزان از سوی دولت در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ پرداخت شد.»، اما این پایان ماجرا نبود چراکه گندمکاران اعلام کردند اعتبار مطالبات‌شان در حساب‌های بانکی‌شان نشسته است، اما امکان برداشت آن را ندارند. با پیگیری خبرنگار «جوان» وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید: «کار ما نیست، ما کارمان را انجام داده‌ایم»، حال کشاورزان مانده‌اند و رفتار جزیره‌ای دولت که با گذشت ۴۵ روز از پاییز هنوز حاشیه‌های یک اقدام ساده تمامی ندارد!

پول گندمکاران حداقل در مدت دو هفته بعد از خرید تضمینی از سوی دولت باید پرداخت شود، اما این پرداخت‌ها همیشه با تأخیر یک تا چند ماهه مواجه می‌شود. در این مدت که پول گندمکاران وصول نشده- گندمکارانی که محل درآمدشان فقط فروش گندم است- قطعاً با مشکلات معیشتی روبه‌رو می‌شوند. حال در چنین شرایطی که بعد از ماه‌ها دولت پول گندم را تسویه و واریز کرده و نوبت به تسویه‌حساب نظام بانکی رسیده است، ظاهراً بنای تسویه ندارند. به گواه کنشگران، نظام بانکی با نگه داشتن پول بحق مردم به بهانه‌های متعدد، درصدد چرخاندن آن و انباشت سود به حساب خودش است؛ اقدامی که فقط در نظام بانکی ربوی می‌توان شاهد آن بود!
وزارت جهاد کشاورزی به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «تا جایی که ما اطلاع داریم، صرفاً حساب آن دسته از گندمکاران بلوکه شده است که معوقه بانکی دارند، مثلاً تسهیلاتی گرفته‌اند و چند مورد قسط معوق یا این قبیل موارد را دارند.» نخست آنکه وزارت جهادکشاورزی پذیرفته است مطالبات گندمکاران بلوکه شده است، بنابراین به عنوان متولی بخش کشاورزی، باید پیگیر حق‌وحقوق گندمکاران باشد. با گفتن «کار ما نیست»، نمی‌شود کار مردم را راه انداخت.


دوم اینکه در غیرمردمی‌بودن نظام بانکی شکی وجود ندارد، چه آنکه تا جایی که می‌توانند مردم را اذیت می‌کنند و از قبل سپرده‌های مردم یا سود نجومی تسهیلات چندرغاز آن‌ها و صد البته رقم غیرمنطقی کارمزد بانکی، برای خودشان و احیاناً اعوان و انصارشان ملک، واحد تجاری و بنگاهداری راه می‌اندازند، بنابراین انتظاری نیست چنین نظام بانکی، حقوق مردم را رعایت و بدون هیچ آزار و اذیتی، مطالبات آن‌ها را بموقع پرداخت کند.
سوم اینکه اگر بناست نظام بانکی، مطالبات گندمکاران را در ازای معوقات آن‌ها بلوکه کند، چرا همه مطالبات را معوق می‌کند؟ مگر اصلاً درباره سایر طبقات جامعه چنین اقدامی شایع است که درباره کشاورزان اجرایی شود؟ این چه منطقی است که ماحصل رنج یک ساله گندمکاران، گروگان گرفته شود تا فلان مقدار تسهیلات عقب‌افتاده را برگردانند؟ نظام بانکی اگر هنر دارد و ریگی به کفش ندارد، معوقات کلان بانکی را از چند گردن‌کلفت بازپس بگیرد، البته اگر «تعارض منافع» اجازه دهد! به هر روی مسدودشدن پول گندمکاران تنها نمونه‌ای از بخشنامه‌های غیرعادلانه سیستم بانکی است که در سال‌های اخیر برای سپرده‌گذاران خرد اعم از کارگران، کارمندان و حتی کشاورزان اعمال می‌شود و هیچ همتی برای اصلاح آن وجود ندارد.
به گفته یکی از گندمکاران که حسابش مسدود شده است، مبلغ بلوکه‌شده از سوی بانک کشاورزی فقط یک‌پنجم موجودی بوده، اما بانک کل موجودی صاحب حساب را بسته است. اکنون این سؤال مطرح می‌شود که آیا قوانین سختگیرانه بانک‌ها برای تمام مشتریان اعمال می‌شود یا فقط اقشار متوسط و آسیب‌پذیر؟ بدیهی است معوقه یا عقب‌افتادن اقساط ماهانه گندمکاران به دلیل خلف وعده دولت در پرداخت بموقع مطالبات کشاورزان و گندمکاران بوده که این قشر زحمتکش را با مشکلات معیشتی مواجه کرده است. اگر هم قرار است کسی جریمه شود، باید دولت بابت تأخیر چندماهه جریمه یا خسارت دیرکرد پرداخت کند.
رویه‌ای که سیستم بانکی به ویژه بانک کشاورزی با پول و پس‌انداز کشاورزان تأسیس شده، دور از انصاف و عدالت است چراکه گندمکاران پس از ماه‌ها انتظار توانسته‌اند پول گندم‌شان را از دولت وصول کنند و این پول برای امرار معاش یک سال آینده این قشر زحمتکش است. بانک کشاورزی به جای مسدود‌سازی موجودی، می‌توانست در تعامل با کشاورزان معوقات را قسط‌بندی کند و در شش یا هفت قسط به پول خود دست یابد نه اینکه با بلوکه‌کردن موجودی گندمکاران را دچار مشکلات معیشتی کند.
این اقدام بانک کشاورزی به قدری غافلگیرانه بوده که بسیاری از گندمکاران و فعالان این بخش، از دلیل بلوکه‌شدن موجودی‌شان بی‌اطلاع هستند و تصور می‌کنند دولت برداشت پول را ممنوع کرده است، به عبارت دیگر حتی بانک به خودش زحمت نداده است یک پیامک کوتاه به صاحبان حساب ارسال کند و دلیل ممنوعیت برداشت پول را توضیح دهد.
جمع‌بندی
به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی اراده‌ای برای حمایت از کشاورزان ندارد و بنا ندارد از نظام بانکی بخواهد پول گندمکاران را آزاد کند. این شرایط بغرنج در حالی است که فصل پاییز، آغاز سال زراعی است و کشاورزان در این فصل اقدام به کاشت گندم می‌کنند، بنابراین برای تأمین هزینه‌های کاشت گندم، به مطالبات‌شان از دولت نیاز دارند. استمرار چنین رویه‌ای ضمن بی‌اعتماد کردن کشاورزان به دولت، باعث ایجاد خلل در تولید محصول راهبردی «گندم» خواهد شد. اینکه دولت توانست امسال ۱۰میلیون‌و۳۵۷هزارتن گندم از کشاورزان ۳۱استان کشور خریداری کند، محصول زحمات کشاورزان بوده است و باید ما‌به‌ازای آن پرداخت شود. همچنین این مطالبه وجود دارد، همانطور که نظام بانکی برای حتی یک روز معوقه‌شدن قسط وام، برای آن سود نجومی در قالب دیرکرد در نظر می‌گیرد، دولت نیز دیرکرد مطالبات گندمکاران را پرداخت کند. بی‌توجهی به این مهم، مصداق استفاده ابزاری از «عدالت اجتماعی» است.