آینده پیچیده و چند بُعدی جنگ غزه


رحمن قهرمان‌پور
کارشناس مسائل بین‌الملل

آنچه که اکنون محل بحث است، مدیریت غزه پس از پایان جنگ است و ایده‌ها و طرح‌های مختلفی در جهت آن از سوی برخی کشورها مطرح شده؛ از جمله آن پیشنهاد آمریکا مبنی بر مدیریت غزه تحت یک تشکیلات خودگردان فلسطینی است‌. از طرفی قطر و ترکیه به دنبال حفظ حماس و آتش‌بس . هستند و نمی‌خواهند حماس از بین برود یا تضعیف شود. عربستان نیز پیشنهادی مبنی بر تشکیل ائتلافی از کشورهای عربی شامل عربستان، امارات، اردن و مصر را برای مدیریت غزه مطرح کرده‌ است. هیچکدام از طرح‌ها و پیشنهادات مختلف برای مدیریت غزه قطعی نیست زیرا اسرائیل با همه آن‌ها مخالف است و می‌خواهد غزه برای مدت نامعلوم به لحاظ امنیتی در کنترل خودش باشد. این طرح‌ها و ایده‌ها برای مدیریت غزه در حد پیشنهادات اولیه است و به نظر می‌رسد بیشتر گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای باشد. نمی‌توان سناریو یا احتمالی دقیقی را پیرامون آینده جنگ غزه مطرح کرد؛ زیرا عملیات غزه هنوز در جریان است و در ارتش اسرائیل فقط درباره کلیت کاری که می‌‎خواهند انجام بدهند و هدفی که دارند توافق وجود دارد اما درباره جزئیات نمی‌دانند چه اتفاقی قرار است بیفتد. کلیت کارشان این است که می‌‎خواهند حماس را تضعیف کنند و به نوعی غزه را از چنگ حماس دربیاورند اما درباره جزئیات کار مثل اشغال دوباره غزه توسط اسرائیل یا تقسیم غزه به شمال و جنوب و چگونگی برخورد با آوارگان و مسائل این چنینی حتی داخل اسرائیل اختلاف نظرات جدی وجود دارد. متغیرهای مختلفی درباره آینده غزه وجود دارد و در این مسئله عدم قطعیت زیادی حاکم است؛ باید منتظر بود و دید تحولات چگونه رقم می‌خورد و جنگ چه زمانی تمام می‌شود تا درباره جزئیات این موضوع تصمیم‌گیری صورت بگیرد. مرحله اول اسرائیل و آمریکا و سپس ایران را در معادلات غزه حائز اهمیت است. در ضمن ایرن نیز به عنوان بازیگری در راس محور مقاومت، نقش کلیدی‌ای در مدیریت آینده جنگ دارد. سایر کشورها مانند ترکیه نقش حاشیه‌ای دارند؛ ترکیه بنا به عادت دیپلماتیک خود سعی در فعال بودن در عرصه بین‌الملل دارد تا نشان بدهد بازیگر تاثیرگذاری است اما حقیقت این است که رهبران حماس در قطر هستند و قطر از حماس حمایت مالی می‌کند و روابط قطر با حماس به مراتب نزدیک‌تر از ترکیه با حماس است.