«بنزین برای همه» طرحی برای عادلانه‌کردن یارانه‌های انرژی است

جوان آنلاین: کارشناس انرژی معتقد است با تغییر یارانه بنزین مبتنی بر خودرو به سهمیه‌های فردی، ایران به طور قابل توجهی سود خواهد برد. اولاً سیستم اصلاح‌شده یارانه، پرداخت عادلانه و منطقی یارانه‌های انرژی بنزین را تضمین می‌کند و اختلافات فعلی را از بین می‌برد، ثانیاً صرفه‌جویی در مصرف بنزین نیز صرفه اقتصادی خواهد یافت و همچنین میزان و مبلغ حاصل از کاهش مصرف فردی مستقیماً به نفع خود خانوار‌ها خواهد بود.

نادیا محرابی، کارشناس انرژی در گفتگو با «جوان» در رابطه با مشکل اعطای یارانه بنزین به خودرو‌ها گفت: رویکرد فعلی اعطای یارانه بنزین به خودرو‌ها به جای افراد، چالش‌های مهمی از جمله افزایش مصرف بنزین و قاچاق را به همراه داشته است. سیستم یارانه‌ای موجود به طور ناخواسته به رشد مصرف بنزین کمک کرده است. دولت با اعطای یارانه به خودرو‌ها به جای افراد، نتوانسته است به بخش قابل توجهی از مردم بدون خودرو کمک کند، در نتیجه رویکرد فعلی باعث افزایش مصرف بنزین در میان افرادی با وسایل نقلیه متعدد بیشتر شده است. این سیستم نه تنها در بی‌عدالتی توزیعی ناقص است، بلکه مانع سیاستگذاری مؤثر نیز شده است.
مزایای سهمیه‌های انفرادی و تبادل سهمیه انرژی


وی ادامه داد: جایگزینی سیستم فعلی با یک سیستم سهمیه‌بندی فردی برای بنزین می‌تواند چندین مزیت را ارائه دهد؛ اینکه انگیزه اقتصادی برای افراد ایجاد می‌کند تا مصرف خود را کاهش دهند. با تشکیل بازار مبادله سهمیه انرژی، کسانی که بنزین مازاد دارند می‌توانند سهمیه استفاده‌نشده خود را به کسانی که محدودیت‌های خود را تمام کرده‌اند، بفروشند. این مکانیسم به طور طبیعی افراد را تشویق می‌کند که مصرف بنزین خود را محدود کنند و کارایی تخصیص منابع را افزایش دهند.
علاوه بر این، معرفی بازار بورس سهمیه‌بندی بنزین امکان قیمت‌گذاری بر اساس بازار را فراهم می‌کند. نقش دولت در درجه اول شامل تخصیص اولیه سهمیه‌ها به افراد است، در حالی که قیمت‌گذاری از طریق نیرو‌های بازار تعیین می‌شود. این امر نه تنها قیمت‌گذاری منصفانه را تضمین می‌کند، بلکه کاهش مصرف را در بین آن‌هایی که بیش از الگو‌های بهینه هستند، تسهیل می‌کند. افرادی که مقادیر بیشتری بنزین مصرف می‌کنند یا افرادی که دارای چندین وسیله نقلیه هستند، باید از افراد بدون خودرو در بازار بورس انرژی کمک هزینه اضافی خریداری کنند.
محرابی با اشاره به عدم‌تأثیرگذاری اصلاح نظام اظهار کرد: توجه به این نکته ضروری است که اصلاح نظام یارانه‌ها به نفع سهمیه‌های فردی تأثیری بر قیمت‌گذاری و عملیات صنعت حمل‌ونقل نخواهد داشت. در چارچوب این اصلاحات، صنعت حمل‌ونقل به طور جداگانه سهمیه‌ای را دریافت و قیمت‌گذاری پایدار خدمات را تضمین می‌کند. علاوه بر این، استفاده از داده‌های صنعت و اجرای مکانیسم‌های نظارتی، امکان بهینه‌سازی مصرف در بخش حمل‌ونقل را فراهم می‌کند. با ردیابی دقیق مصرف سوخت و تشویق سیاست‌هایی که استفاده از خودرو‌های هیبریدی یا دوگانه سوز را ترویج می‌کنند، می‌توان به کاهش مصرف سوخت کلی دست یافت.
بازی دو سر برد برای کشور
این کارشناس انرژی با اشاره به اینکه مبلغ حاصل از کاهش مصرف فردی مستقیماً به نفع خود خانوار‌ها خواهد بود، گفت: با تغییر یارانه بنزین مبتنی بر خودرو به سهمیه‌های فردی، ایران به طور قابل توجهی سود خواهد برد. اولاً سیستم اصلاح‌شده یارانه، پرداخت عادلانه و منطقی یارانه‌های انرژی بنزین را تضمین می‌کند و اختلافات فعلی را از بین می‌برد، ثانیاً صرفه‌جویی در مصرف بنزین نیز صرفه اقتصادی خواهد یافت و همچنین میزان و مبلغ حاصل از کاهش مصرف فردی مستقیماً به نفع خود خانوار‌ها خواهد بود. همچنین ایجاد یک سیستم تعرفه هوشمند برای مصرف‌کنندگان بالای بنزین، مزایای این اصلاح را بیشتر می‌کند. این سیستم با تنظیم هزینه‌های غیربهینه یا اصلاح مصرف بیش از حد، مصرف مسئولانه بنزین را تقویت می‌کند و هزینه‌های بیهوده را کاهش می‌دهد.
وی در پایان گفت: اصلاح سیستم یارانه بنزین ایران با تغییر از یارانه خودرویی به سهمیه‌بندی انفرادی راه‌حل امیدوارکننده‌ای را ارائه می‌دهد. این اصلاحات انگیزه‌های اقتصادی برای کاهش مصرف ایجاد می‌کند و در عین حال بازاری برای تبادل سهمیه انرژی تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، ثبات قیمت‌گذاری صنعت حمل‌ونقل و معرفی یک سیستم تعرفه هوشمند به بهینه‌سازی مصرف بنزین کمک می‌کند. به طور کلی، این اصلاحات مسیری را به سوی توزیع عادلانه یارانه‌ها ارائه می‌دهد و در عین حال مصرف مسئولانه انرژی را در ایران تقویت می‌کند.