روزنامه خراسان
1402/09/01
نقشه دولت برای تامین آب مشهد چیست؟
سعید برند - info@khorasannews.com خراسان رضوی، حالا آن طور که سخنگوی صنعت آب کشور هم اذعان دارد، جزو 4 استان اول کشور از نظر بحران آب است و البته طبق آنچه وعده داده شده، در محور تمرکز پروژه های اضطراری دولت در رفع تنش های آبی قرار خواهد داشت. اما شواهد و قراین بحران آب در خراسان رضوی، پیش از آن که سخنگوی صنعت آب بر آن صحه بگذارد، از مدت ها قبل نمایان شده بود. از کسری یک میلیارد متر مکعبی آب در این استان بگیرید تا ذخیره 10 درصدی آب در سدها و آب رسانی به 700 روستای خراسان رضوی! شرایط سختی که در صورت تداوم خشکسالی و کاهش میزان بارندگی، بحرانی تر هم خواهد شد. اما در مقابل برای گذر از تنش و رسیدن به وضعیت پایدار آب، سعی شده است در کنار مدیریت مصرف، کنترل برداشت های بی رویه، اصلاح الگوی کشت، آبیاری فضای سبز شهری با پساب غیرشرب، اصلاح و ترمیم شبکه انتقال آب و برچیدن انشعابات غیرمجاز، طرح های اساسی تری نیز پیگیری و دنبال شود. در شرایطی که سد دوستی روز به روز خشک و خشک تر می شود، پروژه های بزرگی چون انتقال آب از ارتفاعات و یال شمالی هزار مسجد، طرح بازچرخانی و جایگزینی پساب با آب بخش کشاورزی، انتقال آب از دریای عمان و بهره برداری از سد شوریجه برای رفع تنش آبی مشهد در دستور کار دولت قرار دارند. اما واقعیت این است که در عمل، پیشبرد و پیشرفت طرح های گفته شده، با عمق فاجعه و شرایط بحرانی مشهد همخوانی مناسبی ندارد. پروژه های آبی استان به شدت تشنه تخصیص اعتبار کافی و به موقع هستند آن هم در حالی که گزارش های شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی حاکی از آن است که سرانه اعتبار در حوزه آب برای استانی با ۸ درصد جمعیت و ۷ درصد مساحت کشور، تنها ۷۸ هزار تومان برای هر نفر در سال است، به گونه ای که خراسان رضوی در توزیع اعتبارات بخش آب در رتبه ۲۸ قرار گرفته است! اسف بار این که از حدود 15 هزار میلیارد تومان اعتبار آب در لایحه بودجه، سهم خراسان رضوی کمی بیشتر از یک درصد و چیزی در حدود 215 میلیارد تومان است! این عدد و رقم ها آن هم به شرط تخصیص کامل و 100 درصدی را بگذارید کنار این موضوع که به گفته مسئولان آب منطقه ای، تامین پایدار آب شرب مشهد حداقل به اعتباری معادل ۸ هزار میلیارد تومان نیاز دارد! اما هر چقدر به وقت تخصیص بودجه و اعتبار، مشهد به فراموشی سپرده می شود، به وقت سخن و اظهارنظر، «بحران آب مشهد» در صدر توجه و تاکید مسئولان قرار دارد. ادبیاتی که تقریبا در میان همه مسئولان و متولیان محلی و ملی مشترک است طوری که وزیر و معاون وزیری در حوزه آب نبوده که به شرایط بحرانی مشهد معترف نباشد و بر ضرورت اجرای پروژه های آبی تاکید نکرده باشد! آخرین اظهارنظر به مدیرعامل شرکت مادر تخصصی منابع آب ایران مربوط می شود که حدود یک ماه پیش گفته بود اجرای پروژه‌های «کارآمد» و «زودبازده» برای تامین آب شرب مشهد در سال آینده باید در دستور کار قرار گیرد. حالا چیزی به اتمام سال نمانده است. پاییز کم بارش نگرانی های 6میلیون جمعیت خراسان رضوی و 30 میلیون زائر در سال را دو چندان کرده است، سد دوستی هم که نفس های آخرش را می کشد؛ اکنون سوالی که ذهن افکار عمومی را به شدت اشغال کرده، این است که دولت دقیقا از کدام پروژه های کارآمد و زودبازده سخن می‌گوید؟! طبق آخرین گزارش های منتشرشده، طرح انتقال آب هزار مسجد که پشت سد مجوز ماده 23 و کمیسیون سازمان برنامه و بودجه مانده است، آن هم در حالی که مسئولان استان 16 شهریور ماه سال گذشته درخواست دریافت این مجوز را ارائه کرده اند! طرحی که با کسر سهم 40 درصدی سرمایه گذار بخش خصوصی و اجرای بخشی از کار توسط قرارگاه خاتم الانبیا(ص)، تنها معطل هزار و 300 میلیارد تومان است و در خوش بینانه ترین حالت اگر همین امروز موافقت ها جلب شود، در تابستان 1404 می تواند آب ارتفاعات هزار مسجد را به رگ های خشکیده شبکه انتقال آب درون شهری مشهد تزریق کند! سد شوریجه نیز که پیش از این قرار بود سال گذشته به بهره برداری برسد، در حال حاضر ۴۰درصد پیشرفت فیزیکی دارد. هر چند این پروژه از اعتبار خوبی برخوردار بوده و پیش بینی می شود به زودی مراحل تکمیل را سپری کند اما وقتی سخنگوی صنعت آب کشور اعلام می کند که خراسان رضوی در محور تمرکز پروژه های اضطراری رفع تنش آبی قرار گرفته، انتظارها از دولت فراتر می رود؛ حداقل فراتر از تخصیص قطره چکانی اعتبارات. به خصوص آن که 25 روز پیش دولت از نقشه راه آب کشور نیز رونمایی کرد. نقشه آبی که قرار است، منابع آبی برای تامین نیازهای محیط زیستی را مشخص کند و تسکینی باشد برای فرونشست ها و مسکنی باشد برای کاهش گرد و غبارها از پهنه‌های مستعد داخلی. اما نقشه دولت برای تامین آب مشهد و خراسان رضوی با توجه به شرایط بحرانی ذکر شده چیست و دولت در این باره چه راهکار مشخص و عملیاتی در نقشه راه کشور مصوب کرده است؟ اگرچه سال افق نقشه راه ۱۴۲۰ است، اما اهداف میانی هم برای آن در نظر گرفته شده است، اخبار منتشرشده بیانگر افزایش 2 برابری تامین آب در بخش های خدماتی و صنعتی است. همچنین میزان مصرف آب کشاورزی از منابع آب متعارف ۵۱ میلیارد متر مکعب در سال ۱۴۱۱ تعیین شده و در مقابل بهره‌برداری از منابع آب دریا 6 برابر ارتقا پیدا خواهد کرد. حال سوال این است که سهم خراسان رضوی به عنوان استان بحرانی کشور، از این میزان بهره برداری ها چقدر است؟ آیا قرار است همچون ناعدالتی ها و نامهربانی های بودجه ای، سهم هایی کمتر از یکی، دو درصد را شاهد باشیم یا این بار دولت واقعا پای کار رفع تنش آب استان آمده است؟ اگر پاسخ به این سوال «آری» است، چرا برنامه دقیق و عملیاتی دولت برای رفع این بحران به خوبی رسانه ای نمی شود؟ در شرایطی که مدیران و مسئولان آب استان در مصاحبه با خبرنگار ما می گویند اطلاع چندانی از جزئیات و مصوبات نقشه راه برای تامین آب مشهد ندارند، این سوال جدی تر مطرح می شود که آیا دولت در نقشه راه آب کشور، طرح جدیدی برای مشهد در چنته دارد، یا همچنان تاکیدی برای طرح ها و گزینه های قبلی است؟ آیا حضور در محور تمرکز پروژه های اضطراری دولت، به رفع تنش های آبی مشهد کمک خواهد کرد؟
سایر اخبار این روزنامه
حذف ایران از جام جهانی در ضیافت پنالتی ها
رخ نمایی کارگردان‌ها جلوی دوربین
آلودگی پیاپی ناشی از ریزگرد در مشهد ۱۰ روزه شد
تنها در راه مدرسه
نقشه دولت برای تامین آب مشهد چیست؟
بدرقه «اسلامی ندوشن» به شهر عطار و خیام
بودجه 1403 هم انقباضی شد
معادلات افزایش مشارکت در انتخابات
جزئیات آتش‌بس احتمالی در غزه
زور ازدواج به وام نمی رسد!
وعده های خوش به بازنشستگان
باند مخوف «جنگلی ها» متلاشی شد
سمند شاسی‌بلند و دیگر ترکیب‌های باورنکردنی!
