آسیب می بینیم تا مردم آسیب نبینند

علیرضا کاردار  |  روزنامه‌نگار -  اگر کمی سرتان داخل گوشی باشد و در فضای‌مجازی چرخی زده باشید، حتما کلیپ‌های «افشین فلاح‌زاده» را دیده‌اید. منظور همان آقای آتش‌نشان خوش‌تیپ و بانمکی است که در ویدئوهای جالبش نکات ایمنی را به زبانی ساده و خلاصه به مخاطبانش آموزش می‌دهد. از حمل درست قابلمه داغ در آشپزخانه و روش کار با زودپز گرفته تا نحوه نجات دادن کسی که چیزی در گلویش گیر کرده (مانور هایملیخ) یا کمک به کسی که دچار برق گرفتگی شده یا در آسانسور گیر کرده است. به بهانه دیده‌شدن ویدئو‌های این آتش‌نشان زحمتکش، در پرونده امروز زندگی‌سلام با او گپ‌و گفتی زدیم تا درباره ساخت این ویدئو‌ها و کلا درباره شغل جالبش بیشتر برای‌مان بگوید. اگر شما هم می‌خواهید این کلیپ‌های آموزشی را که قطعا به کارتان خواهد آمد ببینید،به پیج ایشان مراجعه کنید.     در یکی از سخت‌ترین مناطق دنیا کار می‌کنم افشین فلاح‌زاده متولد 1354 است. او که از کودکی عاشق نجات دادن افراد بوده، خودش را این‌طور معرفی می‌کند: «رئیس ایستگاه شماره 46 آتش‌نشانی تهران هستم با 25 سال سابقه. دو فرزند پسر 20 و 14 ساله دارم. مدرکم کارشناسی ایمنی است و به زودی کارشناسی ارشد هم خواهم گرفت. ولی دنبال مدرک گرفتن نیستم. بیشتر به مطالعه و افزودن علمم معتقد هستم. از سال‌های گذشته دنبال این بودم که یک روز تجربه کاری‌ام را با توجه به این که در یکی از سخت‌ترین محدوده‌های عملیاتی دنیا کار می‌کنم، با توجه به موارد مرگ و میر و خسارت و حادثه‌ای که می‌بینم و همه به دلیل ناآگاهی و نداشتن اطلاعات دقیق است، در اختیار مردم بگذارم تا بتوانم در پیشگیری از حوادث کمک حال شهروندان باشم. محدوده عملیاتی من در مرکز شهر تهران یکی از وحشتناک‌ترین مناطق دنیا از لحاظ ناایمنی است. در محدوده ما خیلی اتفاقات ناگوار می‌افتد؛ چون بافت محدوده قدیمی است و شامل بازار هم می‌شود. مثلا به ما اعلام می‌کنند که حریق مسکونی رخ داده، بعد می‌رویم می‌بینیم کارگاه است و ما حتی به عنوان آتش‌نشان هم خبر نداشتیم که مخفیانه این تخلفات انجام شده‌اند. با وجود مسائل زندگی و خانوادگی، داشتن دو پسر بزرگ، ایستگاه‌داری، رسیدگی به حدود 30 پرسنل، حجم حریق و حادثه و کارهای جاری و پیگیری مطالبات بچه‌ها و... باز هم خدا با توجه به دعای خیر مردم به من انرژی می‌دهد. خودم هم گاهی می‌مانم که چه جور این کارها را پیش می‌برم.»   از صفر تا صد کلیپ‌ها با خودم است او روند ساخت کلیپ‌هایش را چنین توضیح می‌دهد: «چند سال پیش شروع به تولید محتوا کردم. مقاله و جزوه هم نوشته‌ام و یک کتاب در حال چاپ هم دارم. ولی سه سال پیش به سرم زد تا در اینستاگرام صفحه‌ای راه بیندازم تا همکاران و دوستانم به ویژه در شهرهای دور از مرکز که اطلاعات و آموزش کمتری دارند، به اضافه شهروندان و مردم استفاده کنند. بیش از 300 کلیپ تولید محتوا داشتم که همه درباره بحث ایمنی هستند. روزها به این فکر می‌کنم و سناریویش را می‌نویسم و سعی می‌کنم کاملا دقیق باشند. صفر تا صد کارهای کلیپ‌های آموزشی را خودم انجام می‌دهم. همه این کارها برای این است که انرژی مثبتی به مردم بدهم. خدا را شکر در این مدت 2-3 ساله صفحه‌ام هم نتیجه گرفته است. به من می‌گویند که خوشحالی الان بیش از 400 کا شدی؟ می‌گویم فقط از این خوشحالم که نزدیک به 414 هزار نفر با پیج بنده تعامل دارند. اگر هرکدام به اطرافیان‌شان این مسائل را گوشزد کنند، چند میلیون نفر ایمن زندگی می‌کنند. از این خوشحالم که آدم‌های زیادی از این طریق و به خاطر اطلاعاتی که در اختیارشان گذاشته‌ام حوادث ناگواری برایشان رخ نخواهد داد. من دنبال سود شخصی از پیج نیستم و فقط می‌خواهم مردم ایمن باشند.»                       خاطره‌های تلخ و شیرین؛ از پلاسکو تا...! شغل آتش‌نشانی یکی از مشاغل سخت دنیاست. «فلاح‌زاده» درباره شرایط سخت کارش می‌گوید: «هر ایستگاه یک رئیس دارد. سه شیفت 24 ساعته داریم که هر شیفت یک فرمانده و یک معاون دارد. دو کاردان فنی که راننده خودروهای سنگین هستند و با پمپ کار می‌کنند. یک کاردان برای خودروهای سبک داریم. بقیه هم آتش‌نشان هستند. من در عملیات پلاسکو حضور داشتم. با این که شیفتم نبود و ایستگاه من چهارراه ولیعصر بود، جزو اولین ایستگاه‌ها بودیم که به حادثه اعزام شدیم. یکی از نیروهای ایستگاه «امیرحسین داداشی» هم در آن حادثه شهید شد که ایستگاهی هم به اسم ایشان نام‎گذاری شد. بدترین حادثه و خاطره من همان پلاسکو بود که تا یکی دو سال بعد، از لحاظ روحی و روانی شرایط خوبی نداشتیم. چون عزیزان‌مان را در این حادثه از دست دادیم.» می‌گویم حالا از خاطرات شیرین‌تان هم بگویید. می‌خندد و تعریف می‌کند: «یک حادثه محبوس شدن فرد داخل سرویس بهداشتی داشتیم. بعد که رفتیم دیدیم بنده خدا گوشی تلفن همراهش داخل چاه افتاده و خواسته آن را دربیاورد که دستش داخل چاه گیر کرده است! تا ما را دید شروع کرد به خندیدن. می‌گفت یک عمر همه را سوژه می‌کردم، ولی حالا تا آخر عمر همه من را سوژه می‌کنند. ما هم می‌خندیدم و دست این بنده خدا را درمی‌آوردیم. آن شخص می‌گفت تو را به خدا کسی از دور و بری‌ها این قضیه را نفهمد!»   آتش‌نشان‌ها همیشه بیکار نیستند! آقای فلاح‌زاده در ادامه به نکته جالبی اشاره می‌کند و می‌گوید: «بعد از حادثه پلاسکو دید مردم نسبت به آتش‌نشان‌ها عوض شد و بیشتر با این شغل سخت آشنا شدند. خیلی از مردم هنوز فکر می‌کنند آتش‌نشان‌ها همیشه بیکار هستند! ممکن است یک آتش‌نشان یک سال بیکار باشد، ولی یک بار در یک حریق و حادثه برود که مردم عادی تا 500 متری آن هم نتوانند بایستند. ولی آتش‌نشان به دل حریق می‌رود و ممکن است حتی حوادث ناگواری هم برایش رخ دهد.» می‌پرسم تا حالا صدمه هم دیده‌اید؟ می‌گوید: «نمی‌شود در این کار حادثه ندید. ولی مهم نیست و فدای یک تار موی مردم عزیزمان. ما وظیفه‌مان است و حقوقش را می‌گیریم و با عشق این کار را می‌کنیم. اصلا جزو افتخارات‌مان است که آسیب ببینیم ولی مردم‌مان آسیب نبینند.» با این حال انگار از نظر مالی آن طور که باید زحمات آتش‌نشان‌ها جبران نمی‌شود. آقا افشین توضیح می‌دهد: «یک آتش‌نشان که صبح آمدنش با خودش است و برگشتنش با خداست، باید حقوقی بگیرد که هیچ مسئول رده بالایی نگیرد. این حقوق اصلا با وضعیت اقتصادی کفاف زندگی‌شان را نمی‌دهد. مخصوصا بچه‌های آتش‌نشان غیر از تهران. ولی خدا را شکر حرکت‌هایی شده، مثلا برای تامین مسکن و سختی مشاغل. قول‌هایی هم برای حقوق داده شده تا تکانی بخورد که دخل و خرج بچه‌ها با هم بخواند. با توجه به این که آتش‌نشانی شغلی است که اگر شما 24 ساعت سر کار می‌روی، باید 48 ساعت استراحت کنی. اگر قرار باشد شما آن 48 ساعت را هم کار کنید، مطمئنا آن 24 ساعت که برمی‌گردید مثمر ثمر نیستید و نمی‌توانید کار درستی انجام بدهید.»   توصیه برای آن‌هایی که می‌خواهند آتش‌نشان شوند فلاح‌زاده درباره شرایط آتش‌نشان شدن می‌گوید: «بعد از حادثه پلاسکو و به کمک فضای‌مجازی، جوانان زیادی به این شغل علاقه‌مند شده‌اند. به همه می‌گویم اگر برای حقوق این شغل می‌آیید، نیایید. این کار عشق است. سختی‌های خودش را دارد. بازی با جان است، حادثه و آسیب‌دیدگی دارد. باید با خودت و خانواده‌ات کنار بیایی و اگر واقعا عشقش را داشتی باید بیایی که بتوانی سختی‌هایش را هم تحمل کنی. خیلی‌ها آمدند و رفتند و نتوانستند ادامه دهند. حتی بدتر آسیب روحی دیدند. باید این کار را واقعا با تمام وجود دوست داشته باشی. میل به همنوع، شجاعت، ایثار و... باید در خونت باشد. باید کنجکاوی و هیجان را دوست داشته باشی. باید نترس و پرانرژی باشی. باید بدن ورزیده داشته باشی تا بتوانی در حوادث لااقل از پس خودت بربیایی و خودت را نجات دهی. در بعضی عملیات بچه‌هایی که آمادگی جسمانی داشته‌اند موفق‌تر عمل کرده‌اند. حتما باید ورزشکار، باهوش و خلاق باشی و علمت را به‌روز کنی چون هرروز با حوادث جدیدی روبه‌رو می‌شویم و مواد صنعتی مختلفی می‌آیند.»   سُر خوردن از میله، والیبال بازی کردن و مزاحمت تلفنی آقای فلاح‌زاده در‌باره سُرخوردن از میله و والیبال بازی کردن در ایستگاه‌ها توضیحات جالبی دارد: «خیلی‌ها می‌گویند خب به جای پایین آمدن از میله، ایستگاه را در یک طبقه بسازید. طبق استاندارد جهانی همه ایستگاه‌ها باید در دو طبقه باشند. با توجه به وجود خودروهای سنگین، سر و صداها و دودشان، همچنین تلفنخانه و اتاق بیسیم و سیگنال و... آسایشگاه باید در طبقه دوم باشد تا آتش‌نشانان از این سروصدا و آلودگی به دور باشند و در استراحت، هرموقع زنگ خورد بتوانند امدادرسانی کنند. دلیل بازی والیبال هم علاوه بر مفرح بودن، آن‎چنان هوازی نیست و تکنیک خاصی ندارد. علاوه بر این که ایرانی‌ها کلا والیبال را دوست دارند. برای همین چون ساده‌تر و شادی‌آورتر از فوتبال است، بین بچه‌های آتش‌نشان رایج است تا هم وقت‌شان بگذرد و هم آمادگی بدنی‌شان را حفظ کنند.» او درباره تلفن‌ها می‌گوید: «تماس‌ها بستگی به  محدوده عملیاتی ایستگاه دارد. مثلا محدوده بازار حریق‌های انباری و کالا و شیروانی است. بچه‌های سمت جنگل بیشتر حریق ضایعات و درخت دارند. تماس ایستگاه‌های نزدیک بزرگراه‌ها بیشتر تصادفات هستند. یک سری حوادث گیرکردن گربه و پرنده و محبوس شدن در آسانسور هم هست. دوست داریم بیشتر حوادث در همین موارد باشد.» این آتش‌نشان باسابقه درباره مزاحمت‌های تلفنی هم می‌گوید: «با توجه به این که امروزه شماره‌ها می‌افتد، دیگر مزاحمت‌ها کمتر شده. همچنین فرهنگ مردم بالا رفته و می‌دانند با اشغال کردن تلفن برای شوخی ممکن است جان عده‌ای را به خطر بیندازند. شهروندان آگاه شده‌اند و دیگر مزاحمت تلفنی کم شده است.»   توصیه‌های ایمنی را یاد بگیرید و به دیگران هم آموزش دهید از آقا افشین می‌پرسم آیا تا حالا کسی را از مرگ نجات داده؟ می‌گوید: «خیلی زیاد. برای بیشتر بچه‌های آتش‌نشانی این اتفاق افتاده است. مثلا به حادثه‌ای رفتیم که طرف بچه‌اش در حریق و دود مانده و نجاتش دادیم. بعدا با گل و شیرینی به ایستگاه آمدند و گفتند ما زندگی‌مان را مدیون شما هستیم. هر روز چندین پیام می‌گیرم که می‌گویند به خاطر این کلیپ یا آموزش «مانور هایملیخ» عزیزم را نجات داده‌ام. مثلا چند شب پیش ساعت 2 نصف شب آقایی از شمال زنگ زد و گریه می‌کرد. گفتم آقا فردا صحبت کنیم. گفت تو رو خدا قطع نکن، فقط زنگ زده‌ام بپرسم کجایی تا بیایم دستت را ببوسم. من بچه‌ام را از تو دارم. برای فرزندم حادثه‌ای رخ داده بود و یک دفعه یاد کلیپ تو افتادم و بچه‌ام را نجات دادم. این انرژی الانی که داریم همه به خاطر انرژی و دعای خیر مردم است.» از این آتش‌نشان فداکار می‌خواهم به عنوان حسن ختام صحبت‌مان یک نکته ایمنی هم برایمان بگوید، با تاکید می‌گوید: «برای پیشگیری از خطرات و حوادث از همه مردم خواهش می‌کنیم با دیدن کلیپ‌های آموزشی هرچند کوتاه، روزی چند دقیقه وقت بگذارند تا برای همیشه از یک حادثه جلوگیری شود. همچنین هر خانواده باید در خانه یک کپسول خاموش‌کننده پودری و یک CO2، در ماشین و محل کار هم یک کپسول خاموش‌کننده پودری داشته باشد تا در مراحل اولیه آتش‌سوزی با کمترین هزینه بتوانند جلوی گسترش آتش و خسارت بیشتر را بگیرند. همان طور که در آخر هر کلیپم می‌گویم: ان‌شاءا... که همه‌تون ایمن باشین، یا علی و خدانگهدار.». آدرس اینستاگرام: Afshin__fallahzadeh.   8 ترفند مهم یادگاری از آقای آتش‌نشان 1- مانور هایملیخ اگر غذا در گلوی شخصی گیر کرد، باید از پشت او را گرفته، یک دست خود را مشت کرده و دو انگشت زیر دنده‌هایش بگذارید. دست دیگرتان را هم روی آن قرار داده، شخص را کمی به جلو خم کنید و با فشارهای ناگهانی هوا را از دهان او بیرون کرده که همراهش لقمه هم خارج خواهد شد. اگر این اتفاق برای خودتان افتاد، همان قسمت شکم را به لبه میز یا صندلی تکیه داده و به صورت ضربه فشار دهید. 2- کمک به فردی که دچار برق گرفتگی‌شده همیشه یادتان باشد اگر کسی را برق گرفت، بدون این که استرس بگیرید و زمان را از دست بدهید، جریان برق را قطع کنید. اگر مقدور نبود، او را با وسیله‌ای که رسانا نباشد، مانند کمربند چرمی یا شال و ... به عقب بکشید. 3- سقوط آسانسور  اول این که آسانسور به این راحتی سقوط نمی‌کند، ولی اگر چنین حادثه‌ای پیش آمد، کف آسانسور به صورت چهارزانو نشسته، سر خود را به جلو خم کنید و با دو دست دیواره‌های کابین را بگیرید. 4- شعله‌ور شدن ماهیتانه  اگر می‌خواهید با حجم زیادی از شعله مواجه نشوید و ایمن باشید، این دو تکنیک را برای همیشه به خاطر بسپارید: قبل از ریختن موادغذایی داخل ظرف، آب موجود داخل آن را بگیرید. هیچ‌وقت هم اجازه ندهید که روغن سرخ‌کردنی‌تان بیش از اندازه داغ شود. 5- برف شادی  هیچ وقت برف شادی را به مقدار زیاد بر سر و صورت افرادی که در جشن حضور دارند، اسپری نکنید چون از دو ماده قابل اشتعال به‎نام بوتان و پروپان تشکیل شده که به محض این‌که در مجاورت شعله شمع یا آتش فشفشه قرار می‌گیرد، شعله‌ور می‎شود و در یک لحظه تمام سر، صورت و ریه فرد می‌سوزد و یک عمر پشیمانی به بار می‌آورد. 6- جوش‌آوردن خودرو  اگر خودرو جوش آورد و قرار شد درِ رادیاتور را باز کنید، همیشه از دستمال استفاده کنید. آن را به طور کامل روی درِ رادیاتور بیندازید، خودتان هم بنشینید که با این کار مانع پرتاب آب جوش به سمت سر و صورت خودتان بشوید. 7- ترکیب مواد شوینده  بر خلاف یک تصور رایج، مطمئن باشید با این کار نه تنها مواد شوینده قوی‌تری را نمی‌سازید بلکه با دست خودتان یک مواد شیمیایی قوی‌تری می‌سازید که به محض متصاعد شدن آن در هوا و تنفس کردن به ریه شما یک آسیب شدیدی وارد می‌شود که تاسال‌ها درگیر عوارض آن خواهید شد. 8- سرقت گوشی  در جاهای عمومی، همیشه یک انگشت‌تان بالای گوشی باشد تا به راحتی نتوانند آن را به سرقت ببرند چون این انگشت مانع این اتفاق خواهد شد.