6 گام ویژه در ارتقای تعلیم و تربیت
[شهروند] 16میلیون و 700هزار دانش‌آموز در 105هزار مدرسه تعلیم می‌بینند و این یعنی آموزش‌وپرورش مسئولیت مهمی به‌عهده دارد. مسئولیتی که تنها معطوف به مدرسه‌سازی، رسیدگی به تجهیز و نظارت بر نوسازی مدارس و تامین معلم موردنیاز نمی‌شود و توزیع کتاب، نگاه ویژه به بازماندگان از تحصیل، برنامه داشتن برای دهک‌های پایین جامعه، داشتن سیاست، برنامه و راهبردهایی برای تربیت نسل آینده و هزاران مسئله ریز درشت دیگر است تا بر این مسئله تاکید داشته باشند که وزارت آموزش‌وپرورش، وزارتخانه‌ای حساس و ویژه است که تربیت نسل آینده را به‌عهده گرفته است. در این گزارش سعی شده به گوشه‌ای از دستاورد‌های دولت سیزدهم در وزارت آموزش‌وپرورش توجه شود تا شاید توجه ویژه این دولت به این وزارتخانه را به نمایش بگذارد.
جهش دولت سیزدهم در مدرسه‌سازی
5هزار و 800پروژه در قالب 27هزار و 800 کلاس درس با زیربنای 3میلیون و 500هزارمترمربع در دولت سیزدهم تحویل خانواده بزرگ تعلیم و تربیت کشور شده است. رئیس سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس 17شهریور 1402 با اعلام این خبر گفته بود که نزدیک به 64درصد از پروژه‌های آموزشی و تربیتی که افتتاح شده‌اند، در روستاها و نقاط حاشیه شهر بودند. به گفته «حمیدرضا خان‌محمدی»، این 64درصد نشان از تحقق شعار دولت در امر جهاد مدرسه‌سازی در مناطق محروم دارد. «خان‌محمدی» شهریور 1402 از وجود 104هزار کلاس درس نیازمند تخریب، بازسازی و مقاوم‌سازی خبر داده بود: «با رویکرد دولت در برنامه هفتم توسعه و با تصویب احکام مرتبط با نهضت مدرسه‌سازی، این مشکل از صفحه مدارس ایران محو خواهد شد.» در زمینه فضای ورزشی هم ما شاهد روند افزایشی بودیم، به‌طوری که 2هزار و 156 فضای ورزشی درون‌مدرسه‌ای احداث شده است. طبق آمارهای موجود، بیش از چهار دهه قبل یعنی ابتدای انقلاب سرانه هر دانش‌آموز به 1.5مترمربع می‌رسید، در حالی که در شرایط کنونی سهم هر دانش‌آموز از فضای آموزشی به 5.22مترمربع رسیده و این یعنی رشدی در حدود 348درصدی. این در حالی است که رشد جمعیت دانش‌آموزی از 7میلیون سال 1357 به 16.5میلیون دانش‌آموز رسیده است. اگرچه در زمینه نرخ پوشش تحصیلی هم ما شاهد روند افزایشی بوده‌ایم، به‌طوری که نرخ پوشش تحصیلی اوایل انقلاب 56درصد بوده، اما این رقم امروز به عدد 98.5درصد رسیده است.
تعهد 7600میلیارد تومانی خیرین
خیرین در دو سال ابتدایی فعالیت دولت سیزدهم تعهدی افزون‌بر 7600میلیارد تومانی داشتند. به گفته رئیس سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس، تعهدات خیرین مدرسه‌ساز در دوسال فعالیت دولت سیزدهم رشد 200درصدی داشته است. این در حالی است که در دولت سیزدهم 3هزار و 800 پروژه نیمه‌تمام خیری تحویل شد. به گفته رئیس سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس، این میزان 10درصد بیشتر از پروژه‌های تحویلی دولتی است. در دولت سیزدهم شاهد تحویل 34هزار و 577 کلاس درس هستیم، در حالی که در دوسال ابتدایی دولت دوازدهم 17هزار و 130 کلاس درس تحویل داده شد و این یعنی رشد 104درصدی دولت سیزدهم در این زمینه. اگرچه از این بین تحویل 17هزارو364 کلاس درس مشارکتی در مقابل 17هزارو213 کلاس درس دولتی، توجه دولت به تکمیل پروژه‌های خیری را به‌خوبی نشان می‌دهد. البته وزیر آموزش‌وپرورش هم آبان1402 اعلام کرده بود که اگرچه دولت از خیران مدرسه‌ساز عقب افتاده، اما جبران می‌شود و تا پایان سال 800مدرسه ساخته می‌شود. تا اوایل دهه90 میزان مدارس فرسوده کشور30درصد بود، رقمی که در سال‌های اخیر به 19.2درصد کاهش یافته است، اگرچه بیش از 35هزار کلاس درس در کشور نیازمند تخریب و بازسازی و 69هزار کلاس درس نیازمند مقاوم‌سازی هستند، ساماندهی و ایمن‌سازی این فضاهای آموزشی با هزینه‌های عمرانی، اعتباری افزون‌بر 120هزار میلیارد تومان نیاز دارد.
تحصیل رایگان دهک‌های اول تا چهارم در مدارس سمپاد
«بعد از دستور ویژه رئیس‌جمهوری برای اعطای هدیه به دانش‌آموزان تیزهوش دهک‌های پایین، 45درصد به ورودی مدارس سمپاد از میان دانش‌آموزان تیزهوش مناطق محروم روستایی دهک‌های یک تا چهار اضافه شده است. پیش از این، دانش‌آموزانی که در مدارس سمپاد پذیرفته می‌شدند، باید شهریه پرداخت می‌کردند، ولی با دستور رئیس‌جمهوری دهک‌های یک تا چهار از پرداخت شهریه معاف شدند.» سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت در فضای مجازی از این رشد 45درصدی خبر داده بود. البته 128هزار دانش‌آموز سمپادی در کشور تحصیل می‌کنند، این در حالی است که بنابرنظر رئیس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، براساس آمار در هر پایه از مدارس سمپاد حدود 30هزار دانش‌آموز داریم که از این تعداد حدود 18/5درصد از دوره اول متوسطه به سمپاد می‌پیوندند و آزمون هوش می‌دهند و حدود 11/5درصد در دوره دوم و با آزمون استعداد تحصیلی و تحلیلی وارد می‌شوند. به گفته «الهام یاوری»، مدارس سمپاد، دولتی محسوب می‌شوند، اما بابت ارائه خدمات آموزشی نصف شهریه مدارس غیرانتفاعی برجسته در همان منطقه از شهر را دریافت می‌کنند. «یاوری» گفته بود که فاز بعدی این است که ما به بررسی آماری که از وزارت کار درباره دهک‌‌بندی بچه‌ها گرفتیم، بپردازیم تا مطمئن شویم هیچ دانش‌آموزی به دلیل مشکل مالی از ثبت‌نام در مدارس سمپاد جا نمانده باشد. وزیر آموزش‌وپرورش هم مردادماه بود که خبر داد دولت هزینه ثبت‌نام دانش‌آموزان ممتاز دهک‌های یک تا چهار پذیرفته‌شده در مدارس سمپاد را پرداخت می‌کند: «این مصوبه شامل دانش‌آموزانی که در حال حاضر مشغول تحصیل در سمپاد هستند نیز می‌شود: «دانش‌آموزان پذیرفته‌شده در سمپاد شهریه پرداخت می‌کنند که با این مصوبه دولت، شهریه از دانش‌آموزان ممتاز دهک‌های یک تا چهار پذیرفته‌شده در مدارس سمپاد گرفته نمی‌شود و دولت صدرصد شهریه آنها را می‌دهد.»
725میلیارد تومان برای استانداردسازی سامانه گرمایشی مدارس
725میلیارد تومان برای استانداردسازی سامانه گرمایشی و سرمایشی اختصاص یافت، این مبلغ را دولت از محل بند «ب» ماده 65 قانون الحاق که مربوط به گاز است، اختصاص داد. شهریور 1402 بود که خبرها از جمع‌آوری بخاری‌های نفتی خطرآفرین از کلاس‌های درس گفتند، موضوع مهمی که در حوزه تجهیز مدارس دولت سیزدهم رقم خورد. اسفند 1401 بود که رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور از سه محور مهم مصوب بودجه سال 1402 در حوزه مدرسه‌سازی خبر داد. «حمیدرضا خان‌محمدی» گفته بود: «تخفیف 50درصدی برای حق انشعاب آب، گاز و برق مدارس و خوابگاه‌های خیرساز( بند ک تبصره 6)، رایگان‌شدن هزینه آب، برق و گاز مدارس دولتی (بند ض تبصره 6) و مجوز انتشار 15هزار میلیارد تومان اوراق برای تامین مالی تکمیل مدارس خیرساز و مدارس کانکسی و عشایری (جز 3 بند ی تبصره 4) سه محور مهمی است که با تلاش همکاران ما و موافقت مجلس و دولت محترم به تصویب رسید.» «خان‌محمدی» آبان 1402 اعلام کرده بود که با توجه به افزایش سهم شرکت ملی گاز برای استانداردسازی کلاس‌های درس، سامانه گرمایشی 14هزار کلاس در کشور استاندارد می‌شود.
44هزار دانش‌آموز تحت‌پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی در مدارس کشور تقسیم شدند
وزیر آموزش‌وپرورش 29 شهریور 1402 از بازگشت 70هزار نفر به تحصیل خبر داده بود. به گفته «رضامراد صحرائی»، با اجرای طرح شهید محمودوند 70هزار نفر به تحصیل برگشتند: «امیدواریم امسال هم 50هزار نفر را به تحصیل بازگردانیم.» اگرچه آبان 1402 مدیرکل دفتر دبستانی وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرده بود: «9هزار دانش‌آموز تحت پوشش کمیته امداد و 35هزار دانش‌آموز تحت پوشش سازمان بهزیستی شناسایی و جذب شده بودند که در مدارس کشور تقسیم شدند.» «محمد محمدی» در این‌خصوص از تفاهمنامه با کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی خبر داده بود: «آمار دانش‌آموزان مشترک مابین وزارت آموزش‌وپرورش و سازمان بهزیستی تقریبا افزون‌بر 35هزار نفر است که در دسته‌های مختلف مانند دانش‌آموزان توان‌یاب، بدسرپرست و... قرار می‌گیرند.» بنابرنظر «محمدی»، تفاهم‌نامه‌ای هم با سازمان ثبت احوال برای دسترسی آنلاین لحظه‌ای به اطلاعات، آدرس و وضعیت کودکان ایرانی منعقد شده است. با این اقدامات بیش از 50درصد مشکلات پیش‌روی دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل به‌صورت تحقیقی-عملیاتی بر‌طرف شده است.
دانش‌آموزان پایه اول تا ششم ابتدایی، مدارس دولتی در هفته 35 نوبت شیر دریافت خواهند کرد
سال 1379 بود که خبرها از توزیع شیر در مدارس گفتند، طرحی در راستای ارتقای سطح سلامت دانش‌آموزان. در همان سال 1379 حدود 10هزار دانش‌آموز تحت‌پوشش این طرح قرار گرفتند، هرچند به مرور زمان مشکلات بودجه باعث شد در گام اول تعداد نوبت توزیع شیر کم شود و درنهایت هم دیگر در مدارس شیر توزیع نشد. دوسالی شیر در مدارس توزیع نشد تا اینکه در مهر 1398 توزیع شیر در مناطق کم‌برخوردار در برنامه قرار گرفت، بنابراین معاون وقت وزیر صنعت، معدن و تجارت طی ابلاغیه‌ای، نحوه اجرای این طرح در آن سال را به انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ابلاغ کرد. البته ورود کرونا به کشور و تعطیلی فیزیکی مدارس هم باعث شد عملا توزیع شیر در مدارس متوقف شود. اگرچه مهر 1401 وزارت آموزش‌وپرورش طرح تغذیه رایگان را برای 3 تا 5میلیون دانش‌آموز در مناطق کم‌برخوردار مطرح کرد، البته این طرح هم به دلیل مشکلات بودجه‌ای نتوانست به‌طور کامل به اهدافش دست یابد. اگرچه امسال شیر به مدارس بازگشت، البته مدارس ابتدایی دولتی. سخنگوی انجمن صنایع لبنی کشور مهر 1402 گفته بود که «با دستور رئیس‌جمهوری محل تامین اعتبار توزیع شیر در مدارس کشور تعیین شده و تمام دانش‌آموزان پایه اول تا ششم دوره ابتدایی در مدارس دولتی دو بار در هفته و به تعداد 35نوبت شیر در ماه دریافت خواهند کرد.» «سیدمحمدرضا بنی‌طبا» اعلام کرده بود: «هماهنگی بین سازمان برنامه‌وبودجه و آموزش‌وپرورش در بحث قراردادها در حال انجام است تا شیر باکیفیت به دست دانش‌آموزان برسد.» «بنی‌طبا» گفته بود: «اصرار ما این است که وزارت بهداشت به لحاظ فنی، کیفیت شیر توزیع‌شده در مدارس را بررسی کند. البته می‌توان در سال‌های آینده از محل مالیات بر ارزش افزوده کارخانه‌های لبنی که حدود 9هزار میلیارد تومان است، برای توزیع شیر مدارس اقدام کرد.» رضا مراد صحرایی در حاشیه جلسه هیأت دولت هفته پیش گفت : باید به صورت هفتگی 16 میلیون پاکت شیر در مدارس توزیع شود که این مهم در حال پیگیری است.
