روزنامه خراسان
1402/09/07
بدرود مادر مهربان فیلم‌های خاطره‌ساز
مائده کاشیان- شنبه هفته جاری وقتی خبر تلخ درگذشت بیتا فرهی منتشر شد، کسی فکرش را نمی‌کرد دو روز بعد اهالی سینما دوباره به سوگ هنرمند پیش کسوت دیگری مانند پروانه معصومی بنشینند، اما روز گذشته خبر رسید که این هنرمند در 79 سالگی دار فانی را وداع گفت. در شماره قبل از پاییز غم‌انگیز سینمای ایران در سال 1402 نوشتیم و نمی‌دانستیم که این روزهای تلخ همچنان ادامه دارند. سابقه فعالیت زنده‌یاد پروانه معصومی به سال‌های پیش از انقلاب می‌رسد، این بازیگر بعد از انقلاب نیز در سینما و تلویزیون فعال بود و با ایفای نقش در آثار خاطره‌انگیز، به یکی از چهره‌های به یاد ماندنی تبدیل شد. به بهانه درگذشت این بازیگر پیش کسوت مروری داشتیم بر مهم‌ترین آثارش که در ادامه می‌خوانید. همکاری ماندگار با داوود میرباقری مرحوم پروانه معصومی با ایفای نقش در سریال «کوچک جنگلی» ساخته بهروز افخمی وارد تلویزیون شد و سپس سال 75 با مجموعه ماندگار «امام علی(ع)» اثر داوود میرباقری در قاب تلویزیون دیده شد. او در این سریال نقش «هاجر» همسر «مالک اشتر» با بازی داریوش ارجمند را برعهده داشت. همکاری این هنرمند با داوود میرباقری در سریال «مسافر ری» نیز تکرار شد و نتیجه این‌بار هم موفقیت‌آمیز بود. او در این اثر نیز با داریوش ارجمند همبازی شد، نقش «فاطمه» همسر «عبدالعظیم حسنی» را ایفا کرد و یکی از بهترین بازی‌هایش را به نمایش گذاشت. حضور خاطره‌انگیز در «پلیس جوان» موفقیت مرحوم معصومی در سریال‌های تلویزیونی، تا دهه 80 نیز ادامه داشت. مجموعه «پلیس جوان» که سال 80 روی آنتن رفت، یکی از پربیننده‌ترین آثار کارنامه این هنرمند است. او در این مجموعه نقش مادر شخصیت اصلی سریال یعنی «یونس بهگر» با بازی شهاب حسینی را ایفا کرد. با توجه به تُن صدای خاص این بازیگر و جدیتی که به صورت ذاتی در چهره‌اش وجود داشت، برای کاراکتر «زیور» به عنوان زنی قوی، مادری محکم و مقتدر، انتخاب مناسبی بود. «پلیس جوان» بینندگان فراوانی داشت و نقطه عطفی در کارنامه بازیگرانش محسوب میشود. مرحوم معصومی سپس در مجموعه «دریایی‌ها» نیز با سیروس مقدم همکاری کرد، اما این مجموعه موفقیت «پلیس جوان» را تکرار نکرد. «یوسف پیامبر» نقطه عطفی در کارنامه سریالی سریال «یوسف پیامبر» اثر مرحوم فرج‌ا... سلحشور که اکنون بازپخش آن از شبکه آی‌فیلم روی آنتن است، دیگر نقطه عطف کارنامه هنری پروانه معصومی است. او در این سریال ماندگار، در نقش «بانو تیه» همسر «آمنهوتپ سوم» ظاهر شد و حضور متفاوتی در این مجموعه داشت. طبق گفته خودش، جمال شورجه تصمیم داشته نقش دوران میان سالی و کهن سالی حضرت آسیه در سریال «موسی(ع)» را به این بازیگر بسپارد، اما گروه سازندگان سریال تغییر کرد، کارگردانی آن به ابراهیم حاتمی‌کیا سپرده شد و این پروژه هنوز جلوی دوربین نرفته است. پروانه معصومی از اواخر دهه 80 تا سال 1400، در سریال‌هایی مانند «مثل هیچکس»، «ملکوت»، «شرایط خاص» و «در کنار پروانه‌ها» ایفای نقش کرد و معمولا در شمایل مادر مهربان قصه دیده می‌شد. «در کنار پروانه‌ها» آخرین سریال این هنرمند است که دو سال قبل روی آنتن رفت. دوری از سینما زنده‌یاد پروانه معصومی طی سال‌های فعالیت حرفه‌ای خود، در سینما نیز حضور داشت. «گل‌های داوودی» اثر رسول صدرعاملی محصول سال 63 و «ناخدا خورشید» به کارگردانی ناصر تقوایی محصول سال 65 که جزو آثار ماندگار سینمای ایران است، فیلم‌های شاخص کارنامه سینمایی این هنرمند هستند. مرحوم معصومی از نیمه دهه 80 در سینما کم‌کار شد و در دهه 90 جلوی دوربین چهار فیلم رفت. این بازیگر آخرین‌بار آذر 98 با فیلم «معکوس» ساخته پولاد کیمیایی در سینما دیده شد و طی سال‌های اخیر در سینما غایب بود. آن‌طور که دوست داشت زندگی کرد داریوش یاری که در سریال «در کنار پروانه‌ها» به عنوان آخرین سریال زنده‌یاد پروانه معصومی با این هنرمند همکاری داشته است، ضمن اشاره به کوچ مرحوم معصومی از تهران درباره این همکاری توضیح می‌دهد: «خانم معصومی عزیز و بزرگوار سال‌ها پیش تصمیم می‌گیرد شهر شلوغ و پرهیاهوی تهران را رها کند و می‌رود به منطقه‌ای که در سکوت و آرامش زندگی خودش را پیش ببرد. در فرصتی که برای من پیش آمد و در سریال «در کنار پروانه‌ها» در خدمت ایشان بودیم، واقعا یک رابطه مادر و فرزندی میان من و ایشان شکل گرفت. مهم‌ترین چیزی که درباره خانم معصومی عزیز می‌توانم بگویم این است که زندگی را آن‌طوری که دوست داشت برای خودش ساخت نه آن‌طوری که دیگران دوست داشتند.» سینما برایش محترم و شریف بود این کارگردان درباره ویژگی‌های شخصیتی و حرفه‌ای مرحوم معصومی نیز توضیح می‌دهد: «سینما برایش بسیار بسیار محترم و حرفه‌ای شریف بود. افراد زیادی را می‌بینید که در این حرفه مشغول کار هستند، از حوزه سینما و تلویزیون پول درمی‌آورند و همین حرفه را هم تف و لعنت می‌کنند، اما خانم معصومی همیشه با احترام از این حرفه یاد می‌کرد و همیشه هم دوست داشت که به همه آدم‌های این حرفه احترام گذاشته شود، هرگز فراموش نمی‌کنم که حتی به بچه‌های خدمات هم حواسش بود. برای این که به شما بگویم چقدر برای شغل خود احترام قائل بود، ما در ایام کرونا کار می‌کردیم و باید در بیمارستانی در تهران تصویربرداری می‌کردیم، بسیاری از افراد پروژه ما واقعا آن روز نیامدند، ولی خانم معصومی بزرگوارمان با سن نزدیک به 80 سال آمد. به ایشان گفتم مادر خیلی سخت است و داری اذیت می‌شوی، گفت تو داری برای قرآن و امام حسین(ع) اثری می‌سازی، می‌دانی وقتی به لحظات سختی می‌رسی تازه کار دارد ارزش خودش را پیدا می‌کند. این واقعا جمله قشنگی بود برای من، روحشان شاد.» همراهی حرفه‌ای تا لحظه آخر داریوش یاری همچنین می‌گوید: «واقعا پر بود از خاطرات عجیب درباره آدم‌هایی در این مملکت که هیچ جوره نمی‌شود فهمید چطور بزرگ شدند و اتفاقا نزد بسیاری از افراد و در ذهن آن‌ها برو و بیایی دارند، وقتی مینشستی پای خاطرات این بانوی بزرگوار، می‌دیدی چقدر صبورانه و باحیا، این خاطرات را در گوشه دل خودش بدون این که کینه کرده باشد، نگه داشته و همان خاطرات را هم با احترام برای تو به عنوان کسی که در این فضا هستی، جای پسرش هستی و نگران توست که روزی گرفتار موضوعات، حرف‌ها، آدم‌ها و حاشیه‌ها نشوی، تعریف می‌کند و به تو یاد می‌دهد.» یاری در ادامه درباره گزیده‌کاری این بازیگر می‌گوید: «بسیاری از افراد فکر می‌کردند که این خانم به دلیل باور و اعتقادش کم‌کار شده و کار نمی‌کند، اما صادقانه می‌گویم به شدت گزیده‌کار بود، اما وقتی کاری را انتخاب می‌کرد بی‌نهایت مسئولانه پای آن کار بود. وقتی می‌خواستیم «در کنار پروانه‌ها» را تولید کنیم، به من گفت پسرم به دلیل شرایط سنی‌ام نمی‌توانم نقش اصلی را بازی کنم. وقتی طرح فیلم‌نامه را برای ایشان فرستادیم، گفت به احترام قرآن، به احترام امام حسین(ع) در کنارت هستم و واقعا این «در کنارت هستم» را باید می‌دیدید، تا لحظه آخر بسیار با شرافت، با آبرو، با حیا و حرفه‌ای در کنار من بود.» دنبال آدم‌های پرهیاهو هستیم این کارگردان در پایان می‌گوید: «وقتی امروز خبر فوت ایشان را شنیدم، خانم توران مهرزاد دارد در ذهن من می‌چرخد که این بنده خدا الان کجاست، کاش تا دیر نشده بروم به ایشان هم سری بزنم و هرجا هست آرزوی سلامت و عاقبت بخیری برای این بانو دارم. روح خانم معصومی هم شاد، به همه سینمای ایران تسلیت می‌گویم. خانم معصومی یگانه بود و بی‌سروصدا کار می‌کرد. من متاسفم برای این که ما این طور آدم‌ها را نمی‌فهمیم، ما آدم‌هایی را می‌فهمیم که فریاد بزنند، اعتراض کنند، داد بزنند و دنبال این باشند که خودشان را نشان بدهند. ما دنبال آدم‌هایی نیستیم که برویم آن‌ها را کشف کنیم. ما مردم، ما جماعت سینما دوست داریم که پرهیاهو شویم، دیده شویم، شلوغ‌کاری راه بیندازیم و به هر قیمتی خودمان را نشان بدهیم، ولی حیف که این نسل این طور دارند می‌روند. برای آقای علی نصیریان عزیزمان، آرزوی سلامتی دارم.»
سایر اخبار این روزنامه
بدرود مادر مهربان فیلم‌های خاطره‌ساز
دوپینگ نفتی اقتصاد در تابستان
دیلمان؛ مدرن‌ترین ناوشکن ایرانی در خزر
روزنامه «عروةالوثقی» اعلام جنگ رسانه‌ای به استعمار
سکته مغزی شوک‌آورتر شد
افزایش سن با زنشستگی مشکل صندوق‌های بازنشستگی را حل نمی‌کند
راهبرد ایران در خزر
پیروزی اطلاعاتی حماس در تبادل اسرا
زمین نبرد جدید «اون » بازگشت برانکو به ایران و «نه » گرگ ایرانی به یانک یها
«دسیسه سپردن قدرت به طالبان»
حراست ایران از 20 درصد خزر
اعتراف سرکردگان «کلاهبرداری‌های موریانه‌ای»
90درصد ظرفیت گردشگری سلامت خاک می‌خورد
