حضرت زهرا (س) و ۳ نکته برای جوانان امروز

هنوز اشک‌های مردم برای دردانه رسول‌الله تمام نشده، هنوز مردم پیراهن سیاه عزای حضرت فاطمه (س) را از تن در نیاورده‌اند، هنوز موکب‌های کوچکی که در هر محله و بازاری برپا شد جمع نشده است، هنوز پست‌های جوانان این کشور برای زهرای مرضیه در فضای مجازی ادامه دارد و هنوز سخنرانان در مساجد و منابر از فضایل و مظلومیت‌های ام‌الائمه می‌گویند. درست است که هرچه از صدیقه طاهره گفته شود کم و قطره‌ای از یم است، اما به نظر می‌رسد نوعی کم‌کاری در ارائه فضائل بانوی دو عالم داریم. درست است که در ایام شهادت حضرت، طبیعتاً بعد مظلومیت ایشان بیشتر مد نظر قرار می‌گیرد، اما با توجه به اقبال گسترده عمومی در همه جا شاید استفاده از این موقعیت برای توضیح و تشریح برخی نکات ضروری‌تر و نیاز روز به خصوص برای جوانان لازم باشد. از جمله این نکات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سیاست‌ورزی: یکی از بیانات بسیار عمیق حضرت زهرا (س) که کمتر مطرح شده، این است که «وَ جَعَلَ طاعَتُنا نِظاماً لِلمِلّه وَ اِمامَتُنا أماناً مِنَ الفُرقَه» (خداوند اطاعت ما اهل بیت را نظام و سامانی برای مکتب و دین اسلام قرار داد و امامت و رهبری ما را ایمنی از تفرقه و اختلاف). اصولاً اصلی‌ترین مبحث در سیاست، رهبری است، به‌طوری که علمای علم سیاست می‌گویند به محض ورود به بحث رهبری جامعه، فرد وارد سیاست شده است. در این بیان حضرت زهرا (س) هم به عنوان یک کنشگر سیاسی شناخته شده و هم کنشگری که عمیقاً به موضوع احاطه و تسلط دارد که با تحلیل می‌فرمایند این رهبری و امامت مانع پریشانی جامعه اسلامی و اختلاف می‌شود. در عین حال این بیان به پیوند ناگسستنی دین و سیاست هم تأکید می‌کند و اساساً این سیاست‌ورزی مبتنی بر اطاعت از رهبری مکتبی را موجب تقویت سیستم دین معرفی می‌فرمایند.
حضور اجتماعی: زن بودن، همسر بودن و مادر بودن برترین زنان عالم موجب نشده است که ایشان حضور اجتماعی نداشته باشد. یکی از ماندگارترین، پرشورترین و معترضانه‌ترین سخنرانی‌ها در اسلام مربوط است به حضرت فاطمه (س) یعنی خطبه فدکیه؛ خطبه‌ای که هم از لحاظ سبک سخنرانی و مقدمه و فراز و فرود آن، هم مضمون عمیق معترضانه و هم تأثیرگذاری فوق‌العاده آن شاید نتوان نمونه دیگری برای آن به جز در خطبه‌های امیرالمؤمنین (ع) یافت. البته حضرت در کودکی در حاشیه چند جنگ هم حضور داشته، بعد‌ها در علم‌آموزی و گسترش آگاهی به مردم به‌خصوص زنان مدینه نقش‌آفرین بوده، برای راه‌اندازی یک حرکت سیاسی مصلحانه به درِ خانه مهاجر و انصار می‌رفته و تبیین و روشنگری می‌کرده، در ارتباط‌گیری برای هشدار نسبت به ارتجاع و بازگشت به سیره و رفتار طاغوتی گذشته جدیت داشته، در بیدارسازی و غفلت‌زدایی از ساکتین فتنه‌های جدید مصمم بوده و اصلی‌ترین فرد در افشای چهره منافقین در بین مردم بوده است. حتی ماجرای گریه‌های ایشان و ایجاد محلی به نام بیت‌الاحزان هم کارکردی اینچنینی داشته، چراکه اولاً ایشان وقتی بشارت لحظه آخر پیامبر را شنیدند، لبخند زدند و می‌دانستند که به زودی به پدر بزرگوارشان ملحق می‌شوند، پس این گریه‌ها نه در فراق پیامبر که برای انحراف امت اسلام در عرصه سیاسی بوده، ثانیاً شأن ایشان و پیامبر اجل از جزع و فزع در مرگ کسی، آن‌هم این قدر طولانی است. این‌ها و موارد فراوان دیگری از این دست، در شرایطی که از زمان زنده‌به‌گور کردن دختران و تحقیر زنان چیز زیادی نگذشته بوده، نشان می‌دهد که حضرت زهرا (س) چه اسطوره‌ای و به تعبیر مادی امروز «فعال مدنی و سیاسی تام» بودند.
حجاب: پرداختن به موضوع حجاب و رعایت‌های شرعی زنانه آن‌هم در شرایط امروز اتفاقاً یکی از موارد مغفول در الگوسازی از حضرات خاندان پیامبر است. چرا عزیزان سخنران و واعظ در سخنرانی‌های خود از شرایط ظاهری سخنرانی حضرت فاطمه (س) در ایراد خطبه فدکیه برای جوانان امروز نمی‌گویند تا حجاب «چیزی من‌درآوردی از سوی آخوندها» قلمداد نشود! مثلاً اینکه حضرت هنگامی که تصمیم به ایراد سخنرانی گرفت، «خِمار» که بزرگ‌تر از روسری‌های فعلی بوده و سر و سینه و گردن را به طور کامل می‌پوشانده، کاملاً به خود پیچیده و نه اینکه فقط به روی سرش انداخته باشد. سپس «جلباب» نوعی پوشش سراسری که روی لباس‌ها می‌پوشیده‌اند و چیزی شبیه عبای امروز یا پیراهن بلند عربی را هم طوری بر سر افکندند که محیط بر تمام بدن ایشان بود. این آماده‌سازی حضرت از لحاظ پوشش برای سخن گفتن در جمعی است که مردان در آن حضور داشتند. «وَ أقْبَلَتْ فی لُمَّه» و سپس با گروهی به اصطلاح همسن و سال، یا هماهنگ یا همفکر از یاران و اعوان و خویشاوندانشان حرکت کردند. گفته‌اند در این اقدام حضرت، دو احتمال وجود دارد؛ اول آنکه شخصیت ظاهری ایشان محفوظ بماند، دوم اینکه پیکره ظاهری حضرت هم در بین مرد‌ها نمایان نشود و درمیان گروه زنان پوشیده بماند. در ادامه آمده است که حضرت در راه رفتن، پا روی پایین لباسش می‌گذاشت. معلوم می‌شود لباس ایشان آن‌قدر بلند بود که گاه زیر پا قرار می‌گرفت و، چون ممکن است از این عبارت، تلقی شود که حضرت در راه رفتن عجله داشتند، در ادامه آمده است: «ما تَخْرِمُ مِشْیتُها مِشْیه رَسولِ الله». یعنی راه رفتن حضرت، هیچ کم از راه رفتن پیغمبر اکرم (ص) نداشت و با همان متانت و وقار پیامبر حرکت می‌کرد و همه آنچه را که شایسته یک زن است رعایت کرده بود.


در هنگام ورود به مسجد هم نوشته‌اند که ابتدا دستور می‌دهند بین ایشان و دیگران پرده‌ای بیاویزند. که این خود باز از اموری است که برای حفظ حضرت از نگاه مردان و احترامی بوده که به صورت سنّت در آمده و امروزه نیز در مجالس مذهبی رعایت می‌شود.
آری، نه کنشگری سیاسی و نه حضور فعال اجتماعی و نه آگاهی‌بخشی و علم‌آموزی به دیگران همه قرن‌ها قبل از امروز در بالاترین سطح آن و توسط یک زن و آن هم برترین زنی که خداوند آفریده است، وجود داشته و عمل می‌شده، اما در کنار آن حفظ حیا و حجاب و تقیدات شرعی و اخلاقی و حریم‌های الهی هم به بهترین وجهی رعایت می‌شده است تا فاطمه، فاطمه باشد و حضرات معصومین علیهم‌السلام بفرمایند که ما حجت خدا بر مردم و مادرمان فاطمه، حجت خدا بر ما و الگوی حسنۀ ماست. سلام الله علیها.