صورت‌بندی جدید حکمرانی فرهنگی با هوش مصنوعی

جوان آنلاین: رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران معتقد است امروز به نوع جدیدی از حکمرانی فرهنگی، اطلاعاتی و داده‌ای در جهان نزدیک می‌شویم که در آن، فناوری‌های نوین و مراکز اطلاعاتی اهمیت ویژه دارد.
علیرضا مختارپور، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در نشست خبری هفته پژوهش و چهاردهمین دوره جشنواره پژوهش و فناوری با اشاره به بیانیه سازمان در محکومیت تخریب آرشیو ملی و کتابخانه اصلی غزه توسط رژیم اشغالگر قدس گفت: ما هیچ انتظاری از رژیم صهیونیستی در پایبندی به اصول اخلاقی و انسانی نداریم، چه آنکه اگر ذره‌ای شرافت در این رژیم بود، ۷۵ سال ظلم به مردم مظلوم فلسطین اتفاق نمی‌افتاد، اما تمامی مراجع فرهنگی جهان خاصه مسئولان حوزه آرشیوی و کتابخانه‌ای ضروری است، نسبت به این اتفاق غیرفرهنگی اعلام موضع کرده و با فشار افکار عمومی از این فجایع کاسته شود. حکمرانی فرهنگی با هوش مصنوعی
مختارپور درباره اهمیت هفته پژوهش و توجه به فناوری‌های نوین و مسائل مربوط به آینده‌پژوهی در عصر حاضر گفت: امروز به نوع جدیدی از حکمرانی فرهنگی، اطلاعاتی و داده‌ای در جهان نزدیک می‌شویم که در آن، فناوری‌های نوین و مراکز اطلاعاتی اهمیت ویژه دارد. امروز به دلیل ارتباطی که بین آحاد مردم و مراکز فرهنگی و کتابخانه‌ای ایجاد شده است، مراکزی که به صورت سنتی اداره می‌شوند هر قدر بتوانند به صورت‌بندی جدید جهانی در حوزه فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی نزدیک شده و از دستاورد‌های آن نهایت استفاده را ببرند، می‌توانند در جهان جدید و خصوصاً در ارتباط‌گیری با کاربران جدیدی که آن‌ها نیز مجهز به این فناوری‌ها و پیشرفت‌ها هستند، اثربخشی بیشتری داشته باشند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه گفت: تشکیل کارگروه تحول و دیجیتال‌سازی در سازمان، ارتباط با مراکز کتابخانه‌ای و آرشیو جهان از جمله ترکیه، یمن، عراق، فیلیپین و صربستان که در ماه‌های اخیر صورت گرفته و تفاهمنامه‌هایی منعقد شده، تغییرات محتوایی و موضوعی در چهاردهمین جشنواره پژوهش سازمان مبتنی بر اهمیت به فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی و نیز ارتقای سطح کیفی همکاران کتابخانه‌ای و اسنادی برای تجهیز به علوم و اطلاعات جدید و به‌روز از طریق آموزش از جمله اقدامات انجام شده در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. طبق قانون و اساسنامه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مرکزی است که می‌تواند برای سیاستگذاری و ارتقای کمی و کیفی تمام کتابخانه‌های اختصاصی، تخصصی و عمومی کشور نقش داشته باشد. بنابراین اگر ارتقای فناوری‌های نوین در سازمان صورت گیرد، در سطح خدمات‌رسانی تمامی مراکز آرشیوی و کتابخانه‌ای کشور و حتی در هم‌افزایی با دیگر کشور‌ها مؤثر خواهد بود. سازمانی برای حفظ میراث ایرانیان


مختارپور در پاسخ به سؤالی مبنی بر ارتباط متقابل موضوعات مطالعاتی اسلام‌شناسی و ایرانشناسی گفت: طبق قانون، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران موظف شده تعداد دو نسخه از هر کتابی را که در کشور منتشر می‌شود نگهداری کند. همچنین در بند‌های دیگر این قانون آمده که این سازمان علاوه بر کتب، موظف است اطلاعات نسخ و کتاب‌های مربوط به حوزه مطالعاتی ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی را نیز جمع‌آوری کند و در اختیار پژوهشگران قرار دهد که این موضوع شامل کتاب‌های ایرانشناسی منتشر شده در خارج از کشور نیز می‌شود. البته علاوه بر بند‌های ذکر شده، نکات دیگری هم در این قانون وجود دارد که ما را مکلف کرده اطلاعات مربوط به هر اثر و محتوایی که به زبان فارسی در هر کشوری منتشر شده یا هر کتابی را که یک ایرانی در هر کشوری با هر موضوعی نوشته، جمع‌آوری کنیم و در اختیار پژوهشگران قرار دهیم.
وی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مرکزی برای حفظ میراث فرهنگی ایرانیان و میراث زبان و ادب فارسی است. در حوزه اسلام‌شناسی و ایرانشناسی هم این سازمان موظف است که اطلاعات مربوط به آثار مکتوب را فراهم آوری کند و برای این کار، تالار‌های ویژه در کتابخانه ملی وجود دارد که پژوهشگران می‌توانند از این تالار‌ها و اطلاعات موجود در سازمان بهره ببرند. تدوین نظام‌نامه جشنواره‌های پژوهشی
در ادامه این نشست، فاطمه صدر، معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران فعالیت‌های این معاونت را ناظر به دو حوزه پیشرانه و آینده‌محور دانست و گفت: حوزه پژوهش امری است ناظر به آینده، به‌گونه‌ای که حتی بهره‌مندی از داده‌های گذشته برای طراحی آینده است. همچنین موضوع دیجیتال امروز مسئله مبتلا‌به تمام عرصه‌های زیستی، مجازی و حرفه‌ای بشر است.
وی با اشاره به آخرین پروژه فناورانه سازمان گفت: در هفته کتاب از سامانه OCR رونمایی شد. اهمیت این پروژه در بهره‌گیری و پیاده‌سازی استاندارد آلتو است که استانداردی برای برچسب‌زنی ساختار و عناصر متن صفحه است و پژوهشگر از طریق این فناوری، تنها به استخراج متن محدود نمی‌شود، بلکه جایگاه عبارت در متن نیز توسط جست‌وجو‌کننده قابل انتخاب خواهد بود. در این پروژه نزدیک به ۸ میلیون برگ اسناد کاغذی مورد بررسی قرار گرفتند و هم‌اینک در کتابخانه دیجیتال سازمان امکان استفاده پژوهشگران از این استاندارد فراهم است. در حال حاضر نیز پروژه OCR کتاب‌های کتابخانه دیجیتال آغاز شده است.
معاون پژوهش و منابع دیجیتال افزود: در حال حاضر ۵۰ طرح پژوهشی از سوی اعضای هیئت علمی به انجام رسیده که از این تعداد، ۲۲ طرح در حال انجام و ۲۸ طرح خاتمه یافته است. استفاده از ۶۷ داور از خارج از سازمان و ارتباط با ۳۹ مؤسسه پژوهشی و دانشگاهی در یک‌سال گذشته دایره ارتباط برون‌سازمانی ما را گسترده کرده است.
فاطمه صدر ضمن اشاره به زمان اختتامیه جشنواره پژوهش سازمان در هفته چهارم دی‌ماه خاطرنشان کرد: در دو سال اخیر دو قالب جدید به جشنواره افزوده شده است. در جشنواره سیزدهم قالب «ایده‌های پژوهشی و فناورانه» به قالب‌های جشنواره اضافه شد. امسال نیز از آنجا که سازمان قصد دارد پیشنهاد‌های بهتری در دانشگاه که ناظر به موضوعات سازمان است طرح شود، در جشنواره چهاردهم قالب جدید «پیشنهاد پژوهشی» به قالب‌های جشنواره افزوده شد. همچنین تدوین نظام‌نامه جشنواره‌های ملی پژوهش و فناوری‌ها در حال انجام است و امیدواریم که این نظام‌نامه پایه و اساسی برای سیاستگذاری در جشنواره‌های آتی سازمان شود.