روزنامه خراسان
1402/09/30
چرا روزنامه خراسان «قدیمی‌ترین صمیمی» است؟
جواد نوائیان رودسری- هرچند تاریخ مطبوعات در استان خراسان بزرگ و شهر مشهد با روزنامه «ادب» به مدیرمسئولی ادیب‌الممالک فراهانی آغاز میشود و در کسوت هفته‌نامه «خورشید» و جراید تأثیرگذاری مانند «طوس»، «بهار» و «نوبهار» تداوم می‌یابد، اما تمام آن آثار فاخر، دولت مستأجل داشتند و فرصت بقا نیافتند. در این بین، تنها روزنامه خراسان بود که با عبور از پستی و بلندی‌های بسیار و با توقفی چند ساله در انتشار، بالاخره خود را از 27 اسفند 1287 به اول تیرماه 1328 رساند و ماندگار شد. خراسان برای اهل مشهد و اهل تاریخِ این مرز و بوم، بوی اصالت می‌دهد و رایحه سرگذشت پرافتخار مردانی را دارد که در تارک فرهنگ و هنر و سیاست خوش درخشیدند و در ذهن مردمان ماندگار شدند. به همین دلیل نخستین پیوند روزنامه خراسان را با مردم مشهد، باید در تبلور نوستالژیک بیش از یک قرن همراهی متناوب و 74 سال هم‌گامی مداوم جست‌وجو کرد.
وعده‌گاه اهل معرفت
قدیمی‌ترین روزنامه محلی در حال انتشار ایران از پنجم بهمن‌ماه سال 1377، به کسوت روزنامه کشوری درآمد و حدود 25 سال است که همه ایرانیان، خراسان می‌خوانند. ریشه‌های تاریخی پیدایش این جریده مردمی را، بارها و بارها در این صفحه، از وجوه مختلف، برایتان نوشته‌ام و فکر نمی‌کنم کسی باشد که نداند آزادی‌خواهی و مبارزه با استعمار و استبداد، زاینده روزنامه خراسان در عصر مشروطیت بود. روزنامه خراسان ریشه در اصالت تاریخی خطه‌ای داشت که از آن برخاست؛ خراسان در تاریخ کهن و چند هزار ساله‌اش، همواره مهد تربیت شیران شرزه و حکیمان اندیشمند و ادبای باریک‌بین بوده‌است و این مقام، در تاریخ ایران و بلکه تاریخ جهان، قابل انکار و نادیده گرفتن نیست. با وجود این، از آن‌جا که ذات روزنامه با بدنه ادبیات پیوندی استوارتر دارد، روزنامه خراسان بیشتر میزبان بزرگان اهل ادب و هنر بوده‌است که بسیاری از آن‌ها در شکل‌گیری ادبیات مشروطه و پس از آن در استان خراسان، نقشی محوری داشته‌اند؛ از ادیب‌الممالک فراهانی، مدیر نخستین روزنامه استان با نام ادب (انتشار یافته به تاریخ 1277 خورشیدی) که بگذریم، به نام‌های بزرگی همچون سیدحسن اردبیلی و ملک‌الشعرا بهار می‌رسیم؛ نویسندگانی که نخستین دوره روزنامه خراسان را در عصر مشروطه منتشر کردند و تربیت‌یافتگان آن‌ها، سال‌ها بعد، موفق به انتشار دور دوم این روزنامه وزین شدند؛ روزنامه محبوبی که از حدود 74 سال قبل، مهمان خانه‌های اهالی خونگرم مشهد و البته تمام خراسان بزرگ است. در این سال‌های متمادی، روزنامه خراسان با بزرگانی همچون استاد حسن عمید، دکتر علی شریعتی، دکتر شفیعی‌کدکنی، دکتر غلامحسین یوسفی و ... همکاری داشته و حوادث گوناگونی را از سر گذرانده است که وقایع روزگار ملی‌شدن صنعت نفت، یکی از آن‌هاست. رویدادهایی که در برگ‌برگ روزنامه، انعکاسی تمام یافته است. خراسان در ایام پرالتهاب انقلاب، در کنار مردم بود و هم‌سو با دیگر جراید کشور، مدتی را در اعتصاب گذراند؛ تنها دورانی که روزنامه چاپ نشد، همین برهه زمانی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه در دوران دفاع مقدس نیز، روزنامه خراسان همواره به عنوان مرکز آگاهی‌بخشی به مردم و انعکاس‌دهنده دردها و خواسته‌های آن‌ها مطرح بوده است.
یک رسانه با رویکرد اجتماعی
با وجود آن‌که روزنامه خراسان، در عرصه‌های ادب و هنر، ترجمه، اقتصاد و حتی سیاست، طی دهه‌های فعالیت خود منشأ اثر و خدمت بوده‌است، اما شاید در هیچ زمینه‌ای مانند فعالیت‌های اجتماعی و مردم‌نهاد، صاحب اعتبار نباشد. به شخصه معتقدم که روزنامه به دلیل همین رویکرد در میان مشهدی‌ها و مردم خراسان نفوذ کرد و نفوذش ماندگار ماند. طی سال‌های فعالیت در این روزنامه فخیم، بارها شاهد پیگیری‌های دادخواهانه آن برای یاری رساندن به مردم بوده‌ام. این رویه البته در تاریخ روزنامه خراسان، بسیار مسبوق به سابقه است. خراسان ید طولایی در پیگیری مطالبات مردمی دارد؛ آن‌قدر که حتی می‌توان ردّ پیگیری و پی‌جویی آن را در تأسیس مهم‌ترین نهادهای فرهنگی، علمی و اجتماعی شهر مشهد به چشم دید. در واقعه مشهور سیل خرداد 1329، خراسان به نوعی یک تنه بار فعالیت رسانه‌ای امداد به مردم را کشید. در آن واویلا که به دلیل ناکارآمدی ساختار مهار سیلاب در مشهد، بخش‌های وسیعی از شرق مشهد، در محلات عیدگاه و پایین‌خیابان که دست برقضا جزو محروم‌ترین مناطق شهر بودند، گرفتار سیل شد و جمع زیادی از همشهریان کشته، زخمی و یا بی‌خانمان شده‌بودند، روزنامه خراسان یگانه وسیله قابل اعتمادی بود که می‌شد از طریق آن نیازها و مطالبات را عرضه و کمک‌های محدود را در نقاط ضروری و حاد متمرکز کرد. خراسان در مطالباتی همچون تأسیس دانشگاه فردوسی، تأسیس کارخانه قند، اصلاح جاده مرگ و ... نقشی محوری ایفا کرده‌است؛ آن‌گونه که شاید نتوان برای آن، در برهه‌های مختلف، نظیر و مانندی پیدا کرد.
شهدایی از اهالی خراسان
افتخار دیگری که مردمی بودن روزنامه را نشان می‌دهد، شهدایی از خانواده روزنامه خراسان است که چه در دوران دفاع مقدس و چه در سال‌های اخیر و در جریان دفاع از حرم اهل بیت(ع)، مدال شهادت بر سینه آویختند و مایه فخر و مباهات همکاران و همشهریان شدند. شهیدان امانی و سیدی در دوران دفاع مقدس و شهید جواد جهانی در جریان دفاع از حرم عقیله بنی‌هاشم(س)، شربت شهادت نوشیدند و به بهشت برین شتافتند. بی‌تردید، این بخش از تاریخ خراسان نیز، مشحون از افتخارات پرشمار است؛ افتخاراتی که این حقیر، طی سال‌های اخیر، لیاقت انعکاس آن‌ها را در قالب صفحه تاریخ داشته‌ام.
سایر اخبار این روزنامه
چرا روزنامه خراسان «قدیمی‌ترین صمیمی» است؟
«تایفون سیاه» شکار شد
نگاه ها به قاهره
دوربین ها همچنان پشت در بسته دادگاه ها
جنگ روانی علیه دونالد تمرکز پورشه‌ای بیرانوند و لیست انتخاباتی عارف
شاد و شیرین مثل یلدا
تصویب بودجه با 3 تغییر مهم
نیروگاه توس مازوت‌سوز و غیرپاسخگو!
قهرمان درخشان قصه‌ها
داستان تکراری افزایش قیمت میوه در شب یلدا
واکاوی ناکامی سرخ ها توسط پیش‌کسوت پرسپولیس
پشت پرده هجمه به عدلیه از زبان رئیس دستگاه قضا
کلرادو و چالش انتخاباتی ترامپ
