روزنامه جوان
1402/10/09
رقابت با هوش مصنوعی بر سر مرجعیت زبان فارسی
جوان آنلاین: دبیر کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای می‌گوید: ما به عنوان کشور اصلی زبان فارسی، باید مرجعیت زبان فارسی را داشته باشیم ولی اکنون در حال از دست دادن این مرجعیت و واگذاری آن به هوش مصنوعی هستیم. در نتیجه اگر مرجعیت هوش‌مصنوعی در این حوزه را نداشته باشیم، زبان فارسی را از دست خواهیم داد.حدود دو سال از سخنان مقام معظم رهبری در خصوص لزوم ارتقای جایگاه کشورمان در حوزه هوش مصنوعی و قرار گرفتن در بین ۱۰کشور برتر این عرصه می‌گذرد، اما متأسفانه هنوز اقدام اثر‌گذار و قابل‌اعتنایی در این رابطه صورت نگرفته است. عدم جدی‌انگاری مسئله هوش مصنوعی و عوالم مرتبط با آن به‌خصوص در حوزه‌های فرهنگی و تمدنی تا جایی است که برخی کارشناسان نسبت به اختلاف نگاه بین دستگاه‌های مختلف کشورمان حتی برای تدوین یک سند میان‌دستگاهی خبر می‌دهند؛ اتفاق نامبارکی که در مسیر تهیه و تدوین اسناد ملی و بالا دستی در شورای عالی انقلاب فرهنگی بار‌ها شاهد آن بودیم. واگذاری مرجعیت زبان فارسی
این در حالی است که سرعت تازه شدن و پیشرفت‌های تکنولوژیکی دنیا منتظر هیچ کسی نمی‌ماند و به همین علت است که حتی کشور‌های حوزه خلیج فارس به دنبال ایجاد شرایط بهره‌مندی و کنترل بر هوش مصنوعی هستند. ضروری است که بخش‌های مسئول و مرتبط در این زمینه با همراهی و همداستانی شورای عالی انقلاب فرهنگی هر چه سریع‌تر سند ملی و فرادستگاهی که تأمین‌کننده حوزه تمدنی و فرهنگی زبان فارسی برای کشورمان باشد را تهیه وتدوین کنند.
سیدمحمد محمدزاده ضیابری، دبیر کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، در رابطه با بحث تقابل و تعامل هوش مصنوعی با خط و زبان فارسی می‌گوید: ما به عنوان کشور اصلی زبان فارسی، باید مرجعیت زبان‌فارسی را داشته باشیم ولی اکنون در حال از دست دادن این مرجعیت و واگذاری آن به هوش مصنوعی هستیم. در نتیجه اگر مرجعیت هوش‌مصنوعی در این حوزه را نداشته باشیم، زبان فارسی را از دست خواهیم داد. این در صورتی است که مقام معظم رهبری بار‌ها در زمان‌ها و با دلایل مختلف در زمینه پاسداشت زبان فارسی تذکراتی داشته‌اند.
دبیر کمیسیون هوش مصنوعی و علم داده سازمان نظام صنفی رایانه‌ای ضمن تأکید بر لزوم داشتن مدل ایرانی توسعه در زمینه هوش مصنوعی تأکید می‌کند: ما باید نظیر «چت‌جی‌پی‌تی» و «LLM» فارسی متناسب با فرهنگ بومی‌مان داشته باشیم که البته این کار آغاز شده، اما چنان ضعیف و کوته‌نظرانه است که بیشتر در حد سرگرمی است و به هیچ عنوان با فعالیت‌های در حال انجام در سایر کشور‌های فعال در این حوزه نیست.
وی ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی را وظیفه دولت می‌داند و خاطرنشان می‌کند: حاکمیت باید از فرهنگ و زبان و سایر مواردی که به عنوان حقوق اولیه ایرانیان در قانون اساسی عنوان شده صیانت کند و این مستلزم ساختن زیرساخت‌ها است. امروز و در آینده این زیرساخت‌ها مبتنی بر نیاز هوش مصنوعی تعریف میشود. در این زمینه با سندنویسی ره به جایی نمی‌بریم. حکمرانی بر هوش مصنوعی
بدیهی است که بحث تحفظ حقوق کشور‌ها و دولت‌ها در زمینه حکمرانی بر هوش مصنوعی برای حاکمیت کشور‌های دنیا امری مقبول و پذیرفته شده است، کما اینکه کشور‌های زیادی در دنیا وجود دارند که برای عرصه‌های متنوع این پدیده نوظهور قوانینی را طراحی و عملیاتی کرده‌اند. با توجه به اینکه عرصه هوش مصنوعی و تکنولوژی‌های مرتبط با علوم جدید به طور مداوم در حال تغییر و تکمیل است و اینکه اتفاقات آینده به هیچ عنوان قابل‌پیش‌بینی نیستند، بنابراین منطقی و عقلایی این است که برای این عرصه مهم سرعت‌گیر، قلاب و نقاط و گلوگاه‌های نظارتی در نظر بگیریم؛ البته باید توجه داشته باشیم که این نوع از حکمرانی باید به نحوی طراحی و اجرا شود که به مثابه سد راه توسعه و بهره‌برداری از وجوه مثبت از هوش مصنوعی نباشد. هوش مصنوعی در خیلی از حوزه‌ها می‌تواند فایده‌های زیادی داشته باشد و ما نیز باید از فرصت‌های طلایی هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و صنعتی و حتی تغییرات آب‌وهوایی به منظور قرار گرفتن در مسیر پیشرفت و حل معضلات کشورمان از آن استفاده کنیم. قطعاً این فرصت‌ها صرفاً از طریق حکمرانی بر و با هوش مصنوعی به عنوان یکی از مظاهر فوق‌العاده و مؤثر علوم جدیده در دسترس خواهد بود. نکته بسیار مهم این است که باید میان حکمرانی بر و حکمرانی با هوش مصنوعی تعادل و مصالحه‌ای قانونی و دقیق برقرار کنیم تا ضمن تبدیل تهدیدات به فرصت، کشور و ملت از مواهب اجتناب‌ناپذیر آن برخوردار شوند.
در حالی که بین عموم افراد جامعه و حتی مدیران، نگاه نازل و فرودستانه‌ای به کشور‌های عربی منطقه در حوزه پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی وجود دارد (که البته این نگاه در بخش‌های مرتبط با تولید علم و ساخت ابزار‌های دقیق و فوق حساس تطابق واقعی دارد) ولی همین کشور‌ها در بحث توجه به عرصه‌هایی مثل حکمرانی بر هوش مصنوعی در حوزه زبان و ادبیات عرب نسبت به کشورمان خیلی جلوتر است. عقب افتادن از کشور‌های منطقه
عرب‌ها چند سال قبل، پس از ایجاد مدل زبانی سفارشی به اسم «فالکون» با کمک شرکت openAI، یک مدل زبانی دیگر را با عنوان «جیس» هم به طور اختصاصی برای زبان عربی ایجاد کرده‌اند. در شرق آسیا نیز کشور‌هایی مانند چین، کره جنوبی و ژاپن هم کار‌های مشابهی را با جدیت انجام می‌دهند ولی ما در این عرصه همچنان دچار غفلت و البته واگذاری آن هستیم. تأسفبار این است که حتی نزد برخی مسئولان این تصور وجود دارد که این نوع اقدامات معمولاً کار‌هایی لوکس و بی‌اهمیت هستند و هیچ توجه و دقتی به نتایج فاجعه‌بار فرهنگی و تمدنی واگذاری این عرصه ندارند. تولید محتوای زبان کره‌ای با توجه به سیاست‌های حمایتی دولت کره از جمله تولید سریال و ترویج گروه‌های موسیقی کره‌ای به نحوی بوده که حجم محتوای کره‌ای در فضای وب طی دو سال منتهی به سال ۲۰۲۳ بیش از دو برابر شد و همین اتفاق برای زبان ژاپنی نیز رقم خورد. این در حالی است که طی همین مدت سهم زبان فارسی از فضای وب که زمانی نزدیک به ۳درصد بود و براساس سند معماری شبکه ملی اطلاعات می‌بایست به ۴ درصد می‌رسید، متأسفانه به حدود ۵/۱ درصد کاهش پیدا کرده و این یعنی فاجعه‌ای فرهنگی در راه است.
سایر اخبار این روزنامه
دو روی سکه تحقیر زن در غرب
پاداش رضایت پروردگار از «سید رضی» شهادت بود
روایت روزنامه اصلاح‌طلب از دوشقه شدن اصلاح‌طلبان
عقیم‌سازی ابر‌های بارش‌زا ممکن نیست
پرمصرف‌ها فشار آب تهران را کم کردند
هدررفت زندگی و زمان شهروندان در ایستگاه‌ها!
هیجان تماشای حادثه
زندان و تبعید مجازات سارق جنجالی بزرگراه نیایش
پتک بطری‌های آب بر سر کشتی!
«ضربه قرن» به اسرائیل
امریکایی‌ها دائماً پیام می‌دهند مقاومت به آن‌ها حمله نکند
رقابت با هوش مصنوعی بر سر مرجعیت زبان فارسی
جاسوسان موساد در صف دار مجازات
