روزنامه جوان
1402/10/10
فاکتور الکترونیکی نسخه فرار مالیاتی را می‌پیچد
جوان آنلاین: مرحله جدید اجرای قانون سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی از ابتدای دی‌ماه با هدف ارتقای شفافیت آغاز شده و به دنبال حصول اطمینان از این است که همه بخش‌های اقتصادی در فرآیند جمع‌آوری مالیات گنجانده شده‌اند. به باور کارشناسان، این اقدام نه دولت را قادر می‌سازد فرار‌های مالیاتی عمده و بخش‌های زیرزمینی را شناسایی و اطمینان حاصل کند که همه شهروندان و مشاغل سهم عادلانه خود را در توسعه کشور می‌پردازند. برخی اصناف که معمولاً غیرشفاف هستند از جمله مقاصد این قانون‌اند، برخلاف آنچه اخیراً اعلام شد از ابتدای دی ماه مالیات طلا ۲۵ درصد خواهد شد، نه تنها هیچ مالیات جدیدی در کار نیست، بلکه فرار مالیاتی برخی‌ها در زمینه اجرت ساخت طلا و سود فروش با پیوستن به سامانه مؤدیان و ارائه فاکتور الکترونیک مدیریت خواهد شد.بررسی انواع شاخص‌های حوزه مالیاتی نشان از این دارد که نسبت مالیات دریافتی به حجم کل اقتصاد ایران بسیار پایین است و این شاخص تنها بخش شفاف اقتصاد را سنجه می‌کند که نشان از فرار مالیاتی در بخش‌های شفاف و شناسایی شده اقتصاد است و بخش غیرشفاف و زیرزمینی اقتصاد نیز به طور مجزا با حجم بالایی که در اقتصاد ایران دارند، دارای فرار مالیاتی هستند. از همین رو مقابله با این حجم بالا از فرار مالیاتی در کشور ما از اولویت‌های اصلی سیاست‌گذاران حوزه پولی و مالی کشور است.
از همین رو نیز مجلس یازدهم در زمینه اصلاح این روند، قانون سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی را به تصویب رساند که در دولت قبل هیچ پیشرفت جدی نداشت، اما با روی کارآمدن دولت سیزدهم، اجرای سامانه مؤدیان و شفافیت جریان کالا و خدمات در کشور و تقاطع‌گیری جریان کالا با جریان مالی در دستور کار قرار گرفت و فاز اول سامانه مؤدیان نیز همزمان با ساماندهی دستگاه‌های پوز برای دستگاه‌های اجرایی دولتی در تیر ۱۴۰۱ در دستور کار قرار گرفت، برای شفافیت کامل جریان کالا و خدمات در کشور باید تمامی بخش‌های اقتصادی به سامانه مؤدیان بپیوندند و از همین رو نیز اجرای کامل سامانه مؤدیان در فاز‌های بعدی پیش‌بینی شد که مرحله نهایی آن پیوستن شرکت‌ها و اصناف به سامانه مؤدیان است. این فاز مهم و کلیدی از ابتدای دی سال جاری آغاز شده است و باید همه مشاغل و شرکت‌ها به سامانه مؤدیان مالیاتی متصل شوند و صورت‌حساب‌های خود را در آنجا بارگذاری کنند. با این وجود برخی از فراریان بزرگ مالیاتی در بخش اصناف و همچنین شرکت‌ها نسبت به پیوستن به سامانه مؤدیان مخالفت کرده‌اند و حتی برخی توپ را در زمین مردم انداخته‌اند و به دنبال سوءاستفاده از شرایط و عدم تمکین اجرا هستند.
یکی از این مشاغل با حجم بالای فرار مالیاتی طلافروشان هستند که اخیراً اعلام کردند از ابتدای دی ماه مالیات طلا ۲۵ درصد خواهد شد، این در حالی است که نه تنها هیچ مالیات جدیدی در کار نیست، بلکه راه فرار مالیاتی و همچنین دور زدن مردم و حاکمیت در زمینه اجرت ساخت طلا و سود فروش با پیوستن به سامانه مؤدیان و ارائه فاکتور الکترونیک پایان خواهد یافت.
اجرای سامانه مؤدیان شفافیت کامل در جریان کالا‌های تولیدی و ارائه خدمات اصناف و شرکت‌ها را به همراه دارد. این رویکرد به سازمان امور مالیاتی این امکان را می‌دهد تا مالیات واقعی این مشاغل را تعیین کنند و از فرار آن‌ها از تعهدات مالیاتی جلوگیری می‌کند. شفافیت مالی همچنین امکان دریافت قیمت‌های بالاتر برای محصولات یا خدمات خود را از بین می‌برد، زیرا مالیات‌هایی که می‌پردازند براساس درآمد واقعی آنهاست نه براساس ارقام کم گزارش شده.
یکی از مزایای سامانه مؤدیان این است که شناسایی بخش‌های زیرزمینی و فرار‌های مالیاتی عمده را تسهیل می‌کند. تقاطع‌گیری جریان کالا با سیستم‌های مالی و بانکی، دید جامعی از فعالیت‌های اقتصادی ارائه می‌دهد و تشخیص فرار مالیاتی در مقیاس بزرگ را آسان‌تر می‌کند که این امر منجر به دگرگونی سیستم مالیاتی و کاهش قابل توجه فرار مالیاتی خواهد شد. توجه به این نکته ضروری است که به رغم تلاش‌های دولت، همیشه افراد و مشاغلی وجود خواهند داشت که اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند، اما دولت سیزدهم در ایران مصمم به مبارزه با فرار مالیاتی و از بین بردن امکان دور زدن مردم و دولت است. تمرکز بر ایجاد شفافیت و حصول اطمینان از این است که فرار‌های مالیاتی در قبال اقدامات خود پاسخگو هستند.
مقابله با فرار مالیاتی با رویکرد شفافیت
سیدعلی مرتضوی کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی در رابطه با حجم بالای فرار مالیاتی در کشور به «جوان» می‌گوید: «فرار مالیاتی همچنان یک چالش مهم در اقتصاد ایران است، زیرا آمار‌ها و شاخص‌های رسمی شکاف قابل‌توجهی را بین حجم مالیات بر کل اقتصاد و میزان مالیات‌های واقعی پرداخت شده نشان می‌دهد. دولت ایران برای مقابله با این موضوع و ارتقای شفافیت در جریان کالا‌ها و خدمات، سامانه مؤدیان مالیاتی را اجرا کرده و هدف این سیستم اعمال شفافیت مالی در تمامی بخش‌های اقتصادی با ایجاد زیرساخت‌های جامع است.»
وی می‌افزاید: «اجرای سامانه مؤدیان مالیاتی گامی مهم در جهت افزایش شفافیت در اقتصاد ایران بوده و هدف دولت با اتصال تمامی بخش‌های اقتصادی به سامانه مؤدیان، ایجاد چارچوبی جامع برای پیگیری و ثبت معاملات است. این سیستم نظام تصمیم‌گیری را قادر می‌سازد تا بر جریان کالا‌ها و خدمات نظارت کنند و شناسایی فرار‌های مالیاتی و بخش‌های زیرزمینی را آسان‌تر می‌کند.»
این کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی با اشاره به مقابله با فرار مالیاتی با رویکرد شفافیت و نظام داده‌محور در اقتصاد ایران می‌گوید: «برای افزایش اثربخشی سامانه مؤدیان، اتصال اصناف و شرکت‌ها به سامانه مؤدیان ضروری است. این اتصال تضمین می‌کند که همه تراکنش‌ها به طور دقیق ثبت و گزارش می‌شوند و جایی برای فرار مالیاتی باقی نمی‌ماند، این سیستم با حذف امکان دور زدن مردم و دریافت قیمت‌های بالاتر برای کالا‌ها و خدمات، عدالت و مالیات برابر را ترویج می‌کند و زیرساخت فاکتور الکترونیک نیز اجرایی خواهد شد.»
وی ادامه می‌دهد: «با الکترونیکی‌شدن فاکتور‌های مشاغل، راه برای فرار مالیاتی و همچنین دورزدن مردم و اخذ هزینه بیشتر از مردم بسته خواهد شد که این موضوع در کنار شفافیت مالی حاصل از سامانه مؤدیان مالیاتی موجب شده است که برخی از مشاغل به فکر عدم تمکین به قانون باشند. آمار‌های رسمی سازمان امور مالیاتی حاکی از آن است که مشاغلی نظیر جواهر و طلافروشان نسبت به کارمندان و کارگران عادی مالیات کمتری پرداخت می‌کنند، اما با اجرای سامانه مؤدیان، میزان مالیاتی واقعی آن‌ها براساس شفافیت مالی تعیین میشود.» مبارزه با فرار مالیاتی با اجرای کامل سامانه مودیان
مرتضوی در ادامه با اشاره به عزم دولت در زمینه اجرای کامل سامانه مؤدیان و مبارزه با فرار مالیاتی تأکید می‌کند: «دولت سیزدهم با اتصال مشاغل دارای فرار مالیاتی به سامانه مؤدیان مالیاتی و افزایش شفافیت در جریان کالا‌ها و خدمات، قصد دارد تا فرار مالیاتی را در بخش شفاف اقتصاد کاهش دهد. تلاقی جریان کالا با سیستم‌های مالی و بانکی به شناسایی بخش‌های زیرزمینی و فرار‌های مالیاتی قابل توجه کمک می‌کند. این رویکرد جامع منجر به تحول در نظام مالیاتی و مبارزه جدی‌تر با فرار مالیاتی خواهد شد.»
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: «سامانه مؤدیان مالیاتی در اقتصاد ایران گامی مهم در جهت ارتقای شفافیت و مبارزه با فرار مالیاتی است. هدف دولت با اتصال تمامی بخش‌های اقتصادی از جمله اصناف و شرکت‌ها به سامانه مؤدیان، ایجاد زیرساخت جامعی است که معاملات را ردیابی و ثبت می‌کند. این سیستم منجر به مالیات عادلانه‌تر، حذف امکان افزایش قیمت‌ها و شناسایی بخش‌های زیرزمینی و فرار‌های مالیاتی عمده میشود، در حالی که ممکن است چالش‌هایی پیش بیاید، عزم دولت برای مبارزه با فرار مالیاتی تزلزل‌ناپذیر است.» پایان دریافت هزینه‌های بالا و فرار مالیاتی
محمد حبیب دولابی کارشناس اقتصادی با اشاره به اهمیت اجرای کامل سامانه مؤدیان در جهت مقابله با فرار مالیاتی به «جوان» می‌گوید: «یکی از دلایل عمده فرار مالیاتی در اقتصاد ایران عدم شفافیت در جریان کالا و خدمات است. بسیاری از کسب و کار‌ها و افراد می‌توانند با دور نگهداشتن معاملات خود و گزارش کمتر درآمد خود از مالیات فرار کنند که این امر منجر به از دست دادن درآمد قابل توجهی برای دولت میشود که در نهایت بر توانایی ارائه خدمات ضروری و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیربنایی و توسعه تأثیر می‌گذارد.»
وی می‌افزاید: «برای رسیدگی به این موضوع، دولت سامانه مؤدیان مالیاتی را به عنوان ابزار اصلی برای تضمین شفافیت در جریان کالا و خدمات اجرا کرده است. در این سامانه تمامی بخش‌های اقتصادی اعم از اصناف و شرکت‌ها موظفند معاملات خود را ثبت و درآمد‌های خود را به سامانه مدیان گزارش دهند. سیستم مؤدیان به عنوان یک پایگاه داده مرکزی عمل می‌کند که تمام تراکنش‌های مالی را ردیابی و اطلاعات دقیق و به روزی را در مورد حجم مالیات‌های پرداختی ارائه می‌دهد.»
حبیب دولابی با ااشاره به شناسایی فرار مالیاتی در بخش شفاف اقتصاد و امکان اخذ مالیات از بخش زیرزمینی اقتصاد تصریح می‌کند: «هدف دولت با اجرای سامانه مؤدیان مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی با اطمینان از این است که مشاغل و افراد نمی‌توانند این سیستم را دور بزنند و درآمد‌های خود را کمتر گزارش کنند که این امر همچنین به شناسایی بخش‌های زیرزمینی و فرار‌های مالیاتی بزرگ کمک می‌کند، زیرا جریان کالا با جریان مالی و بانکی کشور در هم تنیده خواهد بود و این امر دولت را قادر می‌سازد تا اقدامات لازم را علیه فراریان مالیاتی انجام دهد و اطمینان حاصل کند که آن‌ها در قبال اقدامات خود پاسخگو هستند.»
وی ادامه می‌دهد: «یکی از تأثیرات مهم سامانه مؤدیان مالیاتی، تغییر بار مالیاتی از کارمندان و کارگران عادی به مشاغلی است که از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند. بررسی دقیق آمار و ارقام رسمی سازمان امور مالیاتی نشان می‌دهد مشاغلی مانند جواهر فروشان و طلافروشان در مقایسه با متوسط کارمندان مالیات کمتری پرداخت می‌کنند. این یک سیستم ناعادلانه ایجاد می‌کند که در آن افراد سخت‌کوش با نرخ مالیات بالاتری بار می‌شوند، در حالی که برخی از مشاغل از مالیات فرار می‌کنند.»
حبیب دولابی می‌افزاید: «با اجرای سامانه مؤدیان، کسب‌و‌کار‌ها دیگر فرصتی برای دور زدن مردم و دریافت هزینه بیشتر برای کالا‌ها و خدمات خود نخواهند داشت. شفافیت مالی مشاغل خاص مانند فروشندگان جواهر و طلا علاوه بر اینکه فرار مالیاتی این مشاغل خاص را به حداقل می‌رساند، موجب خواهد شد که امکان دورزدن مردم و اخذ هزینه بیشتر نیز برای این مشاغل خاص وجود نداشته باشد، در حالی که ممکن است نگرانی‌ها و مقاومت‌هایی از سوی کسب‌وکار‌هایی که از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند، وجود داشته باشد، تأکید بر اهمیت رعایت قانون و پیوستن به سامانه مؤدیان مالیاتی بسیار مهم است.»
این کارشناس اقتصادی در رابطه با اهمیت اجرای سامانه مؤدیان مالیاتی می‌گوید: «با پیوستن مشاغل دارای فرار مالیاتی به سامانه مؤدیان و شفافیت جریان کالا و خدمات، علاوه بر کاهش فرار مالیاتی در بخش شفاف اقتصاد، به دلیل تقاطع‌گیری جریان کالا با جریان مالی و بانکی کشور، امکان شناسایی بخش‌های زیرزمینی و فراریان بزرگ مالیاتی نیز فراهم خواهد شد که این امر موجب تحقق تحول در نظام مالیاتی و مقابله جدی با فرار مالیاتی را فراهم خواهد کرد. از همین رو تا حد امکان فراریان مالیاتی از شفاف‌شدن جلوگیری خواهند کرد، ولی با وجود این کارشکنی‌ها، دولت سیزدهم مصمم در مبارزه با فرار مالیاتی است و امکان فرار مالیاتی و همچنین دور زدن مردم و حاکمیت را با تکیه بر شفافیت ایجاد شده، از بین خواهیم برد. از همین رو باید مقابل این فرافکنی‌ها ایستاد و به اخذ مالیات واقعی از این فراریان مالیاتی پرداخت.»
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: «سطح بالای فرار مالیاتی در اقتصاد ایران، توانایی دولت در ارائه خدمات ضروری و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها را با چالش‌های مهمی مواجه می‌کند. اجرای سامانه مؤدیان مالیاتی گامی مهم در جهت تضمین شفافیت در جریان کالا‌ها و خدمات است. کسب و کار‌ها با پیوستن به این سیستم می‌توانند به مبارزه با فرار مالیاتی کمک کرده و به ایجاد یک سیستم مالیاتی عادلانه و عادلانه کمک کنند. عزم دولت برای مبارزه با فرار مالیاتی در کنار تحولی که سامانه مؤدیان مالیاتی به وجود آورده است، راه را برای یک نظام مالیاتی شفاف‌تر و کارآمدتر در ایران هموار خواهد کرد. به جای اینکه این مشاغل خاص به دنبال فرافکنی و حاشیه‌سازی باشند، بهتر است به قانون تمکین کنند و به سامانه مؤدیان بپیوندند.» جمع بندی
به نظر می‌رسد با دریافت مالیات واقعی از فراریان مالیات، دولت می‌تواند اقتصاد را تقویت کند، در خدمات عمومی و زیرساخت سرمایه‌گذاری کند و رفاه اجتماعی را ارتقا دهد. همچنین تضمین می‌کند که بار مالیات به طور عادلانه بین همه شهروندان و مشاغل توزیع میشود. سامانه مؤدیان مالیاتی گامی در مسیر درست است، اما باید با اقدامات اجرایی قوی و تعهد به حفظ حاکمیت قانون همراه باشد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
حلقه انحصار بازهم اینترنت را گران کرد
علامه مصباح اندیشه‌ورز و آزاداندیش بود
خانواده نیکا شاکرمی علیه یکدیگر افشاگری می‌کنند!
تیر هوایی زدن در رسانه اشتباه است
شرکت کنندگان ۹ دی: بستر حقوقی و سیاسی مشارکت بالا در انتخابات را فراهم کنید
فاکتور الکترونیکی نسخه فرار مالیاتی را می‌پیچد
«من اعتراف می‌کنم» را بایکوت کرده بودند
بندر ایلات برهوت شد!
خبر نگار «به افق فلسطین» در غزه به شهادت رسید
اسلامیت نظام و انتخابات
آقا و چپ‌های خصلتی در ۹ دی
