روزنامه خراسان

حماسه خراسانی ها در عملیات کربلای 5

علی ترابی - حدود 37 سال از پیچیده ترین و به یادماندنی ترین نبرد دوران هشت سال دفاع مقدس می گذرد؛ عملیاتی که یادآور مقاومت، رشادت و توان رزمی رزمندگان در کنار فرماندهی و اجرای هوشمندانه طرح ‌ها و تکنیک‌های پیچیده است که با رعایت اصول غافلگیری دشمن بازتاب زیادی در بین رسانه های جهان داشت. عملیات کربلای 5 جزو سخت ترین عملیات آبی - خاکی در دوران جنگ تحمیلی بود که شکست سنگینی بر دشمن وارد کرد تا حدی که قدرت‌های نظامی جهان به مهارت فرماندهان نظامی ایران پی بردند. به نوعی عملیات کربلای پنج جنگ بین ایران و تمامی کشورهای قدرتمند حامی رژیم بعث عراق بود؛ چرا که در این عملیات ارتش بعث تمام توان نظامی خود را به کار گرفت و از پیچیده ‌ترین موانع برای جلوگیری از پیشروی ایران استفاده کرده بود. بیش از ۷۰ درصد منطقه عملیاتی کربلای پنج آب‌‎گرفتگی بود و ارتش عراق نه تنها در مناطق خشکی بلکه در آب نیز از موانع متعددی استفاده کرده بود. اما عبور از موانع نفوذناپذیر دشمن در شرق بصره و حضور در حومه این شهر در حدی بود که موقعیت سیاسی و نظامی عراق را تضعیف کرد. در این بین یگان های مختلفی از سراسر کشور در این عملیات نقش آفرینی کردند که خراسان هم با حضور لشکرهای 21 امام رضا(ع) ، 5 نصر و ویژه شهدا به همراه چند تیپ نقش بسزایی در عملیات غرورآفرین کربلای 5 داشت که با دستاورد بسیاری همراه بود. به مناسبت سالروز آغاز عملیات کربلای 5 به سراغ سه رزمنده واحد ادوات رفتیم که در این عملیات حضور فعالی داشتند و از خاطرات و نقش آفرینی خراسانی ها در این پیروزی غرورآفرین گفتند.   نقش آفرینی لشکر 5 نصر  لشکر 5 نصر از خراسان رضوی در عملیات کربلای پنج با 18 گردان پیاده و 10 گردان تخصصی حضور فعالی داشت که به فرماندهی محمد باقر قالیباف در خرمشهر مستقر بود. مهدی میرزایی یکی از رزمنده های زیرمجموعه این لشکر بود که آن زمان با 19 سال سن در واحد ادوات حضور داشت و حالا در 58 سالگی در قامت یک پیش‎کسوت دوران دفاع مقدس از حال و هوای آن روزها می گوید: «عملیات کربلای 5 به نوعی بزرگ ترین عملیات زمینی ایران علیه عراق محسوب می شود. این عملیات در منطقه شلمچه طراحی شده بود. نیروهای ما با توجه به عملیات کربلای 4 در منطقه حضور داشتند. به نوعی خیلی از نیروهای ادوات مستقر بودند و تعدادی هم به عقب برگشته بودند. اما قبل از آغاز عملیات کربلای 5 ، نیروها دوباره به منطقه اعزام و مستقر شدند. ما 25 روز قبل از عملیات در منطقه مستقر بودند. چون برای کربلای4 رفته بودیم. ما طی 45 روز این عملیات را پشتیبانی کردیم و در خط مقدم حضور داشتیم. حتی تعدادی از نیروها 15 روز پس از عملیات هم در منطقه حضور داشتند. عملیات کربلای 5  در فاصله کمی تا عملیات کربلای 4 آغاز شد. دشمن هم نقطه ضعفی به نام کانال پرورش ماهی داشت که یگان های مختلف از این طریق به دشمن حمله کردند و مواضع دشمن را گرفتند. در عملیات کربلای 5 از همان نقطه ضعف دشمن یعنی از موقعیت کانال پرورش ماهی استفاده کردیم.  ساعت 1:35 دقیقه 19 دی ماه حمله را شروع کردیم .22 روز طول کشید تا عملیات به تثبیت برسد. برخی از گردان های پیاده در این مدت 45 روز ، دو تا سه مرتبه در عملیات شرکت می کردند. در کل هدف عملیات کربلای 5 رسیدن به شهر استراتژی بصره بود. ضعفی را که در کربلای 4 داشتیم، به نوعی در کربلای 5 جبران کردیم. دشمن ده‎ها برابر ما در این عملیات آتش می ریخت ، اما بر اساس آمارهای رسمی که منتشر شده است ، دشمن حدود 30 هزار نفر تلفات  و ایران کمتر از 6 هزار نفر شهید داشت.   حماسه لشکر 21 امام رضا(ع)  لشکر 21 امام رضا(ع) هم به فرماندهی سردار اسماعیل قاآنی در عملیات کربلای 5 نقش ویژه و حساسی داشت و نیروهای آن در خط مقدم حضور داشتند. «عباس زال» از رزمنده های این لشکر در آن زمان 19 سال داشت و حالا در قامت یک پیش‎کسوت 58 ساله به نقش آفرینی رزمنده های خراسانی در این عملیات اشاره می کند و می گوید: «رزمنده های لشکر 21 امام رضا(ع) دو ماه مانده به عملیات کربلای 5 در منطقه حضور داشتند. به نوعی آماده سازی قبل از عملیات در منطقه برعهده نیروهای واحد ادوات است که این کار به راحتی انجام شد. تقریبا شروع عملیات از نهر «عرایض» بود که انجام شد. این عملیات به نوعی یک جنگ تخصصی بود. دشمن در طول عملیات از حمایت قاطع کشورهای مختلف برخوردار بود. چرا که دشمن احساس خطر کرده بود و بهترین و مجهزترین سلاح ها را به‎کار گیری کرد. عراقی ها در نقطه صفر مرزی که دارای جزایر مختلفی هم هست یک دژ مستحکم و عجیبی احداث کرده بودند که لایه های مختلف داشت. در این دژ کانال های بتنی و سنگرهای زیادی وجود داشت. جلوی آن هم مجهز به سیم خاردار بود. علاوه بر این ها پشت دژ هم سکوی تانک و تیربار تعبیه کرده بودند. واقعا طراحی جامع و کاملی بود و اصلا فکرش را نمی کردند که ایرانی‎ها بتوانند از این لایه ها عبور کنند. این عملیات صرفا یک خط مقدم نبود. بلکه لایه های مختلفی داشت که هرچه جلوتر می رفتیم پیشرفته تر می شد. برای ما خیلی عجیب بود که توانستیم در این شرایط سخت و پیچیده موفق و پیروز شویم. این رزمنده دفاع مقدس در ادامه یادآور می شود:« ماموریت لشکر 21 امام رضا(ع) شکست خط جزیزه «بوارین» بود. یکی از طراحی ها این بود که پس از نیروهای اطلاعاتی ، نیروهای غواص جلو بروند و شکاف ایجاد کنند و خیلی هم موفق بودند. وی همچنین خاطرنشان می کند:خراسانی ها نقش بسزایی در این عملیات داشتند که واقعا افتخارآفرینی کردند.   پشتیبانی لشکر ویژه شهدا  لشکر ویژه شهدا هم از خراسان رضوی در این عملیات حضور داشت که بیشتر نقش پشتیبانی را داشت. سید تقی آل نبی رزمنده ای که در این عملیات 22 سال داشت، حالا در قامت یک پیش‎کسوت 59 ساله از علل موفقیت رزمنده های ایران در این عملیات سخت می گوید:«دشمن بعثی اشراف کامل بر نیروهای ما داشت. از تمام امکانات خاکی و آبی استفاده کرده بود.کانال مختلفی احداث کرده بود که لایه لایه و عبور از آن‎ها خیلی سخت بود. تانک های آن ها به سمت نفر شلیک می شد. جنگ تک به تانک بود. خط شکن زرهی داشتند که مقاومت عجیبی داشت. اما کلید موفقیت ما در کربلای 5 به نظرم کربلای 4 بود. درست است که در عملیات قبلی شکست خورده بودیم، ولی دشمن تصور نمی کرد که ما از همان محل و معبری که شکست خوردیم دوباره حمله کنیم. پیروزی که رقم خورد امام خمینی(ره) برای رزمنده ها پیام فرستادند.دشمن در عجب بود و باور نمی کرد که ایرانی ها ازموانع سخت عبور کنند و به بصره برسند. ما تا نزدیکی باغ کشاورزی بصره پیش رفته بودیم. حتی جزیره بوارین را هم گرفته بودیم. ارزش نظامی عملیات کربلای5 در طول دوران دفاع مقدس نمونه نداشت. بصره نقطه استراتژیک کشور عراق است. مرکز اقتصادی عراق است. دشمن وقتی این شکست را دید خیلی ترسید. برای همین خیلی انرژی گذاشت تا از دست ندهد. آل نبی در ادامه سخنان خود به دلایل موفقیت این عملیات اشاره می کند و می گوید:« به نظرم طراحی و شناسایی در این عملیات خیلی دقیق بود. به حدی که لشکر زرهی دشمن زمین گیر شده بود. دشمن هم آگاهی دقیقی داشت و به آن ها از نظر نظامی کمک های خیلی خوبی می شد. جنگ ما در برابر دشمن ضعیفی نبود. عراق زرهی داشت که آن زمان در خاورمیانه نمونه نداشت. اما در این شرایط نیروهای ایرانی توانستند به پیروزی دست یابند که جهان به حیرت درآمده بود.       عملیات به یادماندنی 1:30  رزمندگان‌ سپاه‌ اسلام‌ برای‌ آزادسازی‌ مناطق‌ تحت‌ اشغال ‌و دفع‌ تجاوز دشمن‌ ساعت ۱:۳۰ بامداد ۱۹ دی سال ۱۳۶۵ عملیات‌ «کربلای‌ ۵» را با رمز «یا زهرا(ع)» در منطقه‌ شلمچه‌ و شرق بصره‌ آغاز کردند. از این عملیات که بسیار پرهزینه‌ و پرتلفات بود به‌ عنوان آغازی بر پایان جنگ ایران و عراق یاد می‌شود. در این عملیات که 43 روز به طول انجامید ۴۲ هزار و ۷۰۰ نفر از نیروهای دشمن کشته، زخمی‌ و اسیر شدند و در طول مدت عملیات، نیروهای نظامی ایران به مرز شهر استراتژیک بصره رسیدند. در عملیات «کربلای ۵» نیروهای‌ ایران‌ به‌ لحاظ‌ مقاومت‌ و جنگندگی‌ دشمن در شرایط‌ بسیار دشوار‌ و پیچیده ای قرار داشتند، چون منطقه‌ عمومی‌ شرق‌ به دلیل اهمیت‌ سیاسی‌ و نظامی‌ همواره‌ جایگاهی‌ قابل‌ توجه‌ در اندیشه‌ طراحان‌ جنگ‌ داشته است. قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) به عنوان پایگاه مرکزی عملیات کربلای ۵ انتخاب شده بود و قرارگاه‌های کربلا، نجف و قدس هم در کنار این قرارگاه، مسئولیت راهنمایی و سامان‎دهی نیروها در جریان عملیات را برعهده داشتند. براساس شواهد موجود و اظهارات فرماندهان، مهم‌ ترین هدف تعریف شده برای گردان‌ها تثبیت موقعیت ایران در شلمچه بود. نیروهایی که در محورهای مختلف عملیاتی به سوی شلمچه در حرکت بودند، صبح به منطقه هفت دهنه رسیدند. غافلگیری رژیم بعث از این حمله نظامی عیان بود، یگان‌های پراکنده در بخش‌های مختلف با عجله به سمت شلمچه روانه شدند اما در جلوگیری از الحاق نیروها در دهنه کانال پرورش ماهی ناکام ماندند. روز دوم عملیات تبادل آتش و پاتک‌های سنگین بین نیروهای ایرانی و عراقی ادامه یافت، اما مقاومت رزمندگان ایران، اجازه موفقیت به نیروهای عراق را نداد. در شب سوم عملیات، پل بوبیان، بخشی از جاده آسفالته در جنوب کانال پرورش ماهی، پل دوم و نیز مواضع هلالی شکل نوک کانال به تصرف نیروهای قرارگاه کربلا درآمدند. نیروهای قرارگاه نجف نیز ضمن تصرف سومین موضع هلالی شکل، روی دژ مرزی پیشروی کردند. همچنین نیروهای قرارگاه قدس حرکت خود را در شرق نهر دوعیجی آغاز کردند و ضمن پاکسازی مواضع هلالی شکل سوم و چهارم، به جاده شلمچه دست یافتند. در دو روز نخست عملیات شدت غافلگیری دشمن به اندازه ای بود که بصره توپ باران شد و بسیاری از استحکامات عراق یا نابود شد یا به تصرف ایران درآمد. نبرد در روز پنجم عملیات شدیدتر شد؛ پیشروی نیروهای ایرانی، آهسته و محدود اما تاثیرگذار بود، به گونه ای که در این روز، عراقی‌ها کانال جاسم را تخلیه کردند. نیروی هوایی عراق که بازوی اصلی صدام در پیشروی بود، این بار با موشک‌های پرتاب شده از سوی جمهوری اسلامی کارایی پیشین خود را از دست داد و دیکتاتور عراق روزهای عملیات کربلای ۵، عصبانی‌ترین رهبر جهان بود و اخراج و تنزیل درجه و اعدام فرماندهانش نشانه های این عصبانیت. یک ماه پس از آغاز عملیات کربلای ۵، بسیاری از اهداف عملیات محقق شد و نیروهای نظامی ایران در مناطق دریاچه‌ پرورش ماهی، جزیره‌های ام‌الطویل، رودخانه جاسم و کانال آبیاری، مستقر بودند. هدف اصلی رسیدن به بصره بود؛ این هدف بغداد و متحدان شرقی و غربی را به وحشت انداخته بود. شدت حملات به نیروهای ایرانی افزایش قابل توجه یافت و در بحبوحه این عملیات، ایران یکی از مهم ترین و نامدارترین سرداران خود شهید حسین خرازی را از دست داد. سرعت خیره کننده رزمندگان در حمله به دشمن، سامان دهی عبور نیروها از مناطقی بسیار دشوار با وجود حملات سنگین دشمن، همراهی و هماهنگی و انعطاف پذیری تمام نیروهای حاضر در این عملیات از مهم ترین دلایل ذکر شده  موفقیت آن در بسیاری از منابع نظامی و خاطرات فرماندهان است.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
از دیده نیامده بود که از دل برود (به جای گفت و شنود) (کيهان) نجوم مرا با خدا پیوند داد (جوان)شاخص ما رضایت مردم است (اعتماد) افشای راز جنایت خانوادگی در پزشکی قانونی! (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
پهلوانی واقعی بدون فالوئر مجازی حماسه خراسانی ها در عملیات کربلای 5 ساحره‌های قجری و مستورانی! مرد عنکبوتی و عنکبوت‌هایش! مهاجرت مجازی برای کار عقب نشینی صهیونیست ها از شمال غزه بی مهری دولت به نجات کشف رود! تخته گاز خودروهای پرمصرف در جاده ناترازی بنزین جریان ساز حتی در تبعید تیغ مجلس بر ریشه رانت های صدور مجوز کسب وکار سرکرده افراط گرایان درخط پایان اعتراف دزدان گوشی قاپ به ۳۵۰ فقره سرقت! صف ساز مثل وام جدید ازدواج