افزایش نگران‌کننده مصرف آب در شرایط تنش آبی


گروه انرژی- آیلین سیروس: با توجه به اینکه وضعیت بارش ها در پاییز و زمستان جاری بسیار نگران کننده بوده و از سوی دیگر با کاهش حجم ذخایر سدها مواجه هستیم اما مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران به مردم نوید داده که با برنامه ریزی‌های انجام شده آب تهران جیره بندی نخواهد شد. این در حالی است که کارشناسان هشدار می دهند: تأمین بدون هشدار آب در این روز‌ها و ماه‌ها در کلان‌شهرهایی مانند مشهد و تهران باعث شده است که اغلب شهروندان شدت تنش آبی را درک نکرده و به مصارف عادی و حتی اسراف‌گونه خود ادامه ‌دهند.

سرانه مصرف تهرانی ها 250 لیتر
به گزارش تجارت بنا به اعلام شرکت آب و فاضلاب سال گذشته ۱۹۰ میلی‌متر بود اما امسال که تقریبا چهار ماه از سال آبی گذشته، میزان بارندگی‌ در استان تهران نسبت به میانگین بلندمدت سالیانه ۴۶ درصد کمتر بوده است؛ همچنین حجم ذخائر سد‌ها به نحو قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، مشترکان تهرانی باید صرفه جویی ۲۰ درصدی داشته باشند. وی در خصوص سرانه مصرف در تهران می گوید: سرانه مصرف باید طبق الگوی مصرف برای هر خانوار ۱۲ هزار لیتر در ماه باشد. این عدد برای هر نفر در شبانه روز ۱۲۵ لیتر است. محسن اردکانی اما سرانه مصرف در استان تهران را در حال حاضر برای هر نفر ۲۵۰ لیتر اعلام میکند که عدد بسیار بالایی به حساب می‌آید. جالب اینکه بارندگی بسیاری از کشور‌های حاشیه دریای مدیترانه بیش از ۷۵۰ لیتر است، اما سرانه مصرف آن‌ها ۱۷۰ لیتر در شبانه‌روز است. بر اساس این گزارش در حال حاضر قیمت تمام شده آب در شهر تهران با وضعیت فعلی، حداقل مترمکعبی ۸۵۰۰ تومان است که به طور متوسط کمتر از ۳۰۰۰ تومان فروخته می‌شود. به گفته اردکانی مدیریت مصرف سه مقوله توزیع، تامین و تقاضا طبقه‌بندی می‌شود، در حال حاضر بین قیمت تمام شده و قیمت فروش آب اختلاف زیادی وجود دارد که پایه قانونی آن می‌بایست به تدریج اصلاح شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با بیان این‌که بیش از ۶۰ درصد اختلاف قیمت بین قیمت تمام شده و قیمت فروش آب وجود دارد، تاکید کرد: باید با استفاده از شیر‌های کم‌مصرف اصلاح تاسیسات در ساختمان و موضوعاتی از این قبیل میزان مصرف آب را کاهش دهیم. علاوه بر این باید در حوزه فرهنگ‌سازی نیز اقداماتی صورت گیرد. اردکانی با بیان اینکه ایران از یک اقلیم خشک و نیمه خشک برخوردار است، میانگین بارندگی در کشور را به طور متوسط سالیانه ۲۳۰ میلی‌متر اعلام و اظهار کرد: این میانگین در استان تهران به صورت نرمال باید سالیانه ۲۸۰ میلی‌متر باشد و ما سومین دوره خشکسالی را پشت سر گذاشتیم و اکنون در حال سپری کردن سال چهارم هستیم. وی با تاکید بر این‌که آب تهران از پنج سد امیرکبیر و طالقان در غرب و سد لار، لتیان و ماملو در شرق تهران و منابع آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود، افزود: در گذشته حدود ۷۵ درصد از آب شرب و بهداشتی استان تهران را از محل آب‌های سطحی یعنی همین سد‌ها تامین می‌کردیم. زمانی که میزان بارندگی کاهش می‌یابد، طبیعتا روان‌آب‌ها و آورد‌های رودخانه‌ها کاهش پیدا می‌کند و به تبع آن حجم ذخائر سد‌ها کاهش می‌یابد. بر این اساس طی سه سال گذشته، میزان بارندگی استان تهران به صورت ممتد زیر ۲۰۰ میلی‌متر بوده است. حال آنکه میانگین نرمال آن باید ۲۸۰ میلی‌متر باشد.

چرا هشدارها جدی گرفته نمی‌شود؟
یک پژوهشگر حوزه آب و محیط زیست با اشاره به وضعیت وخیم بارش، منابع آب و سدهای خالی گفت: تأمین بدون هشدار آب در این روز‌ها و ماه‌ها در کلان‌شهرهایی مانند مشهد و تهران باعث شده است که اغلب شهروندان شدت تنش آبی را درک نکرده و به مصارف عادی و حتی اسراف‌گونه خود ادامه ‌دهند. مصطفی فدائی‌فرد، در ارزیابی اوضاع منابع آبی در شرایط تداوم کم‌بارشی در کشور اظهار داشت: در سال آبی جاری که یکی از کم بارش‌ترین‌ها در پنجاه سال گذشته است، به غیر از استان‌های گیلان و مازندران، برخی از استان‌های کشور مانند تهران، لااقل با حدود ۶۰ درصد کاهش بارش مواجه شده‌اند و باقی استان‌ها نیز با کاهش شدید میزان بارندگی روبه‌رو هستند که به دلیل خشکسالی‌های سه سال گذشته، اثرات بسیار نامطلوبی را بر جای نهاده است که حتی اگر ماه‌های پُربارشی را پیش رو داشته باشیم نیز موضوع کمبود آب بسیار جدی است. باید پذیرفت که کم‌آبی در ذات وضعیت جغرافیایی این کشور است. این در حالی است که مسئولین تاکید دارند که لحاظ کردن طرح‌های اضطراری تأمین آب به‌معنای بحرانی بودن شرایط تأمین آب نیست، البته وضعیت تامین آب کشاورزی بسیار بحرانی‌تر است و بطور حتم، چالش‌های اقتصادی و حتی امنیتی شدید را ایجاد خواهند کرد.