روزنامه خراسان
1402/11/09
تن شزا مثل «پاورقی » طناز مثل «چخوف » و سرلیستی مطهری؟
ضربه نظرات یک‌جانبه به اتحاد ملی جبار آذین منتقد سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خراسان، از پیامدهای مواجهه یک سویه و تنش زا با موضوعات در برنامه طنز «پاورقی» می‌گوید مائده کاشیان-برنامه «پاورقی» اولین‌بار مهر 1401 روی آنتن شبکه دو رفت تا از زاویه طنز به اخبار و موضوعات پرسروصدا در فضای مجازی بپردازد. تا به حال چندبار اتفاق افتاده است که نوع مواجهه این برنامه با اتفاقات مختلف و همچنین صحبت‌های محمدرضا شهبازی در مقام مجری «پاورقی»، جنجال‌هایی را به راه انداخته و واکنش‌های منفی را نیز برانگیخته است. بخشی از این نظرات نیز در برنامه مطرح میشود و تماس صوتی مخاطبانی که از «پاورقی» انتقاد کرده‌اند، پخش میشود و محمدرضا شهبازی به آن پاسخ می‌دهد. درباره بعضی رویکردهای این برنامه و پیامدهای آن به ویژه در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی، با جبار آذین منتقد سینما و تلویزیون گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید. مواجهه یک‌جانبه با مسائل ممنوع جبار آذین با اشاره به هدف و سیاست برنامه «پاورقی»، همچنین لزوم رعایت انصاف و شفافیت در پرداختن به موضوعات مختلف، توضیح می‌دهد: «قرار بوده «پاورقی» یک برنامه طنز انتقادی با رویکرد مسائل اجتماعی باشد، اما آقای شهبازی گاهی در ادبیاتش از کلمات و جملاتی استفاده می‌کند که در ظرفیت و شایسته «پاورقی» نیست. بعضی موضع‌گیری‌ها و اظهار عقیده‌ها کار یک برنامه رسانه‌ای تلویزیونی نیست، آن هم وقتی می‌خواهد به گونه طنزآمیز مسائلی را مطرح کند که هم سازنده باشد، هم منتقدانه، اما وقتی عمدتا از منظر نقد آن هم به شیوه یک‌جانبه و تک‌سویه با مسائل برخورد میشود، بازخوردهای مناسبی پیدا نمی‌کند. وقتی مخاطب این نوع گفتار را در برنامه مشاهده می‌کند، به نوعی حالت انفعال یا حتی دفاعی به خودش می‌گیرد.» او ادامه می‌دهد: «اگر قرار است امثال «پاورقی» از نظر کارشناسی به مسائل بپردازند، مهم‌ترین موضوع رعایت اطلاع‌رسانی کامل و رعایت انصاف و عدالت است. واقعه باید به صورت شفاف عنوان و همه جوانب آن مطرح شود، مخاطب کامل در جریان قضایا قرار بگیرد، نگاه‌ها و اندیشه‌ها به درستی نقد و تحلیل شود، نظرگاه‌های مخالف و موافق گفته شود و سپس قضاوت به عهده مخاطب و تماشاگر باشد، نه این‌که مسئله‌ای را عنوان کنیم، بعد موضع‌گیری کنیم، نظرات خودمان را به مخاطب دیکته کنیم و انتظار داشته باشیم تماشاگر بپذیرد، این روش نادرستی است.» طنز فاخر؛ مردمی و دور از مسائل جناحی است این منتقد در بخشی از صحبت‌های خود درباره اهمیت پرداخت عالمانه و مردمی نسبت به اخبار و اتفاقات، می‌گوید: «پرداخت برنامه نسبت به موضوعات باید درست، عالمانه، خردمندانه و مردمی باشد، نه یک‌سویه نگر و سیاسی، در این صورت دیدگاه‌های منفی در جامعه گسترش پیدا می‌کند. اگر «پاورقی» و آقای شهبازی در انتقال مطالب و مفاهیم برنامه، روش جامع وکامل، بی‌طرفانه و عادلانه را رعایت نکند، نتیجه‌اش این است که به جای یک «طنز اجتماعی سازنده» تبدیل به یک برنامه تمسخرآمیز میشود که مسائل را به صورت سطحی مطرح کرده و به صورت سطحی هم به آن‌ها پاسخ می‌دهد، این یک برنامه ملی و مردمی نخواهد بود.» آذین در ادامه با اشاره به ویژگی‌های طنز فاخر، توضیح می‌دهد: «مسائلی که در برنامه مطرح میشود جدی است و از قالب طنز برای بیان آن استفاده میشود، اما همانطور که سازندگان برنامه مدعی هستند که به دنبال طنز فاخر هستند، طنز فاخر نباید آلوده به مسائل سیاسی، گروهی و جناحی شود. طنز فاخر باید ملی، مردمی، کارشناسانه و بی‌طرفانه باشد.» خطر چندگانگی در جامعه جبار آذین در پاسخ به این سوال که برخورد تند با بعضی موضوعات در برنامه طنزی مانند «پاورقی»، به ویژه در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی ممکن است چه تاثیرات منفی‌ای داشته باشد، توضیح می‌دهد: «اگر قصد «سازندگی» باشد، این نوع حرکت‌ها به سازندگی منجر نمی‌شود و باعث ایجاد چندگانگی در تفکرات و دیدگاه‌ها میشود که گاهی ممکن است این تفکرات به حرکت عمومی جامعه لطمه و صدمه بزند، به ویژه این‌که ما در شرایطی هستیم که همگان متفق هستند جامعه باید با حضور حداکثری در انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کند. وقتی دیدگاه‌های تک‌سویه مطرح شود، به این اتحاد رویه لطمه می‌زند. » هشدار رهبر انقلاب نسبت به خطر دوقطبی‌سازی مواجهه یک سویه و تنش زا با بعضی موضوعات، مطرح کردن برخی اظهارنظرها در رسانه ملی و برنامه‌هایی مشابه «پاورقی» که موجی از واکنش‌های منفی مخاطبان را به دنبال دارد و جامعه را دچار تنش می کند، باعث میشود نوعی دو قطبی و تضاد میان مردم ایجاد شود. تقسیم جامعه به دو قطب، همدلی و اتحاد میان مردم را از بین می‌برد و این خطر مهمی است که جامعه امروز ایران را تهدید می‌کند. رهبر معظم انقلاب نیز تا به حال در سخنان‌شان نسبت به دو قطبی‌سازی هشدارهایی داده‌اند و این مسئله را از اهداف دشمن دانسته‌اند. ایشان به تازگی در سالروز قیام تاریخی مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ در دیدار مردم این شهر، در بخشی از سخنان‌شان درباره خطر دو قطبی شدن مردم تاکید کردند : «یکی از مسائل، ایجاد اختلاف است؛ دوقطبی کردن مردم. ببینید، اختلاف دو جور است: یک وقت دو نفر با هم اختلاف سلیقه دارند، در فلان مسئله سیاسی، در فلان حُب و بغض؛ با همدیگر هم دوستند، رفیقند، با هم چایی می خورند، با هم سر سفره می‌نشینند، اختلاف نظر هم دارند؛ یک وقت [هم] هست اختلاف نظر جوری است که هر چیزی از یک طرف صادر بشود ــ هرچه می خواهد باشد: فکر، عمل، خوب، بد ــ از سوی این طرف دیگر محکوم است، از این هم هرچه صادر می شود از طرف او محکوم است؛ اسم این «دوقطبی» است. دوقطبی در جامعه ایجاد می کنند. هر کاری طرف مقابل بکند، این طرف او را محکوم می کند، ولو خوب باشد. این ها از کارهایی است که امروز مخالفین ملّت ایران و دشمنان ملّت ایران مشغولند.» -------------------------------------------------------------------------------------------------------- طنز تلخ «چخوف»زیرپوست داستان های ایرانی در زادروز نویسنده نامدار روس ، به سبک نویسندگی و تاثیرگذاری اش بر ادبیات ایران، ازجمله در آثار استاد مرادی کرمانی نگاهی گذرا داشته ایم دکتر نعمت ا... پناهی - calture@khorasannews.com ده ها نمایشنامه، حدود 600 داستان کوتاه، صدها مقاله و یادداشت و هزاران نامه(در12 مجلد) طی 44 سال عمر کوتاه، فهرست بلندبالایی است از پزشکی که به نویسنده نامدار روس تبدیل شد. آنتون چخوف( ۱۸۶۰-1904) Aton Chekov که مدعی بود «پزشکی همسرم و ادبیات محبوبه من است» و منتقدانش او را «مهم‌ترین داستان کوتاه‌نویس همه اعصار» لقب داده اند، زندگی مشقت‌بارش با شاگردی در خواربارفروشی پدرش در شهری کوچک شروع می شود و به مرحله معلم سرخانه بودن می رسد ، با راه یافتن به دانشکده پزشکی و چاپ داستان در روزنامه های محلی به شهرت می رسد و در ۴۴ سالگی بیماری سل به زندگی اش خاتمه می دهد و به قول همسرش اولگا کنیپر: «مثل کودکی آرام به خواب می رود.» نخستین آشنایی ادبیات ایران و روس چخوف علاوه بر شهرت جهانی در سبک ادبی داستان نویسی ایران تاثیر شگفت انگیزی گذاشت. درست بعد از انقلاب مشروطه (1285ش) که رستاخیزی در ادبیات فارسی و جامعه ایران به راه افتاده بود، گونه ادبی داستاننویسی نیز پوست اندازی کرد و به داستان مدرن تغییر شکل داد. ادبیات ایران در وسیع ترین شکل و محتوای خود متأثر از جنبه های سیاسی اجتماعی مشروطه قرار گرفت. اولین تغییر در متون ادبی تغییر نگرش نویسندگان از کُنج کاخ پادشاهان به زندگی طبقات عادی مردم بود و مسائل اصلی آن‌ها. در همین شور و هیجان و التهابات اجتماعی است که اولین آشنایی ایرانیان با ادبیات روسیه به همت پژوهش‌ها و ترجمه‌های عباسقلی آقا باکیخانف و میرزافتحعلی آخوندزاده شکل می‌گیرد؛ چراکه مضامین آثار نویسندگان روس با اوضاع و احوال اجتماعی آن زمان ایران همدلی و هم‌صدایی داشت. صادق هدایت در ۱۳۱۰شمسی نخستین داستان نویسی است که با ترجمه هایی از چخوف، ایرانیان را با این داستان نویس چیره‌دست آشنا می کند. همچنین از نمایشنامه های چخوف نیز سال ۱۳۲۸ شمسی نخستین بار «مرغ دریایی» ترجمه و چاپ می شود. سال ۱۳۲۹شمسی نوبت به «باغ آلبالو» می رسد که بزرگ علوی آن را ترجمه و چاپ می کند. محمدعلی جمالزاده از مشهورترین داستان نویسان مدرن ایران هم به چخوف توجه خاصی نشان داده و در مقدمه کتاب «قصه ما به سر رسید» چخوف را «نویسنده جامع الشرایطی» دانسته است به طوری که «موضوع بعضی از داستان هایش به قدری با وقایع و حوادث زندگی ما ایرانیان شباهت دارد که گاهی فقط اگر اسامی اشخاص را تغییر بدهیم و به جای نام های دورودراز و پیچیده روسی، اسامی خودمانی بگذاریم، خواننده ایرانی به آسانی تصور می کند که واقعه داستان در ایران خودمان رخ داده است.» این نگاه جمالزاده نشانه مشترکات عمیقی است که بین جامعه و ادبیات ایران و روس در قالب های مختلف ادبی وجود داشته است. زنده یاد سیمین دانشور نیز در آشنا کردن ایرانیان با چخوف سهم بسزایی داشته است. فرهنگ شرقی و غربی داستان ها و نمایشنامه های چخوف طی فعالیت ادبی کوتاه 25 ساله اش(1880-1904م) مخاطبان گسترده‌ای یافته به طوری که داستان و نمایش همواره دو شگرد اصلی چخوف بوده است. رمز و راز این محبوبیت به زبانی ساده و عامه فهم برمی‌گردد که بازتاب دهنده فرهنگ شرقی و غربی است. نگاهی که درد و رنج های انسان را با طنزی ساده و تلخ اما چاره‌اندیشانه و با برانگیختن احساس همدردی منعکس می کند. این شیوه از قضا در آثار ادبی طنز ایران فراوان یافت می شود به طوری که آن را به «نگاه چخوفی» تعبیر کرده اند؛ از بین نویسندگان خارجی، چخوف بالاترین تأثیر را بر طنز معاصر ما گذاشته است. سبک یگانه طنزپردازی چخوف چنان بوده که صادق هدایت به دوستانش توصیه می کند برای درک طنز تلخ، چخوف بخوانند. از آن جا که این طنز در عمیق ترین لایه های روح و روان ایرانی نیز ریشه دوانده، برای مخاطبان نیز کاملاً حس‌کردنی است. از میان داستان‌نویسان ایرانی می توان به هوشنگ مرادی کرمانی اشاره کرد که در داستان هایش رگه هایی از طنز تلخ چخوفی دیده میشود. زنده‌یاد منوچهر احترامی هم که خود از طنزپردازان چیره‌دست و نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان بود، خواندن آثار چخوف را برای طنزنویسان پیشنهاد می‌کرد و معتقد بود هیچ نویسنده‌ای را بعد از چخوف ندیده که به‌نوعی وام‌دار او نباشد. غلامحسین ساعدی و بهرام صادقی از شاخص‌ترین نویسندگانی هستند که چخوف در آثارشان تاثیرمستقیم گذاشته است. غلامحسین ساعدی در مصاحبه‌ای گفته است: «من کتابی درآوردم به نام شب‌نشینی باشکوه که یک‌مرتبه متوجه شدم از این کتاب بوی چخوف می‌آید.» سبک کمدی تراژدی ارسطو از نخستین متفکرانی است که قالب ادبی کمدی را راوی سرگذشت آدم‌های پست و فرودست می داند که برانگیزاننده همدلی در مخاطبان نیست و از سوی دیگر تراژدی را روایتگر سرگذشت آدم‌هایی می داند که برتری خاصی نسبت به انسان های عادی دارند به همین دلیل در ما ترس و همدلی برمی‌انگیزند. در داستان های طنز چخوف شخصیت ها بین کمدی و تراژدی قرارمی‌گیرند. از این لحاظ شخصیت های داستانی او ستایش برانگیز نیستند، اما به شدت دوست داشتنی و ترحم برانگیزند. عشق به تمام انسان ها و ابراز همدردی با عطوفت و مهربانی سرشار در آثار چخوف با نوعی احساس تنفر از بی‌ارادگی و دون همتی آن‌ها درآمیخته‌شده است. این نکته بیانگر تضاد و تقابلی است که انسان‌ها با دنیای پیرامونشان دارند. با این حال در داستان های چخوف نگاه شفقت‌آمیزی موج می زند. چخوف در نمایشنامه «باغ آلبالو» که برخی شاهکار چخوف دانسته اند، به این ویژگی دست یافته است. با این همه، چخوف در داستان هایش به‌شدت بر ایمان انسان و اخلاق و امید به آینده ای بهتر دلبستگی و تاکید دارد. مرهمی تسکین‌دهنده و التیام بخش. مضمون ثابت آثار او را این گونه می توان خلاصه کرد: رابطه انسان با زندگی و ارزش واقعی انسان. آثار او پر است از آگاهی به رنج و جهالت انسان‌ها، بیزاری از خشونت و دروغ، احترام به انسان و عشق به همنوع. داستان‌های کوتاه او در جوهر روح هر انسان حقیقت طلبی نفوذ می‌کند و با ظرافت خاصی ابتذال و پستی جامعه را نقش می‌زند. ورکر نویسنده فرانسوی سخن دقیقی گفته است که: «بعد از چخوف هیچ نویسنده‌ای در دنیا نیست که زیر بلیت چخوف نبوده باشد.» چهارگانه های چخوف چهار نمایشنامه «مرغ دریایی»، «دایی وانیا»، «سه خواهر»، «باغ آلبالو» را می توان شاخص‌ترین آثار چخوف نام برد. درون مایه های این‌آثار ترکیبی است از جزئیات طبیعت‌گرایانه، بینش روان‌شناسانه و شور شاعرانه. تاکنون «باغ آلبالو» 200 بار در ایران منتشر شده و ده‌ها اجرا از کارگردان‌های مختلف داشته است. «باغ آلبالو» درون مایه اجتماعی دارد و به‌نوعی به از بین رفتن طبقه اشراف و روی کار آمدن طبقه دیگری در جامعه می‌پردازد و نماد این ماجرا در داستان او یک باغ است. «مرغ‌دریایی» شاید شخصی‌ترین اثر چخوف باشد و تنها اثری که موضوعش هنر است. اثری در نهایت لطافت و سرشار از عواطف و احساسات انسانی که داستان آن در عین سادگی بسیار پیچیده است. «دایی وانیا» را برخی آینه تمام نمایی از جامعه تحت‌فشار آن زمان روسیه دانسته اند. بدبختی و بیچارگی افسارگسیخته اجتماعی که بر جامعه می‌گذرد تک‌تک خانواده‌ها و افراد جامعه را متاثر می کند باقی که هرکدام در بخشی از این داستان آنتوان چخوف تصویرسازی شده است. «سه خواهر» به نظر بعضی منتقدان شاهکار آنتوان قلمداد شده. نمایشنامه ای که رگه‌هایی از انتقاد به اوضاع اجتماع آن زمان برجسته است. حرف اصلی چخوف این است که آن چه جامعه روسیه دچارش شده تاثیر مستقیمش بر تک‌تک زندگی‌ها انسان هاست. داستان زندگی سه خواهر و برادرشان که بسیار باهوش است ولی بعدها در منجلاب قمار فرومی‌رود و مصائبی بزرگی رقم می زند.-------------------------------------------------------------------------------------------
مطهری سرلیست اصلاح طلبان تهران؟ چند روز پس از تغییر حوزه انتخابی نوبخت از تهران به رشت، پزشکیان نیز گفت: قطعاً از حوزه تبریز در انتخابات شرکت میکنم در حالی که در نخستین نتایج اعلام‌شده بررسی صلاحیت‌ها از سوی هیئت‌های استانی نظارت شورای نگهبان، تعداد کاندیداها کمی بیش از 11 هزار نفر بود اما شورای نگهبان در 2 نوبت صلاحیت تعداد بیشتری از کاندیداها را تایید کرد. در یک نوبت 1000 کاندیدا و در نوبت دوم بیش از 650 کاندیدا از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شدند تا تعداد افرادی که صلاحیت آنان برای انتخابات دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی تایید شده است، به 12 هزار و 711 نفر برسد. سخنگوی ستاد انتخابات کشور با بیان این‌که تعداد افراد تایید صلاحیت‌شده به 12711 نفر رسیده است، به ایرنا گفت: بررسی اعتراضات تا ۱۹ بهمن ادامه خواهد داشت و احتمال افزایش تعداد داوطلبان وجود دارد. با احتساب تعداد افراد تایید صلاحیت‌شده تا 6 بهمن، برای هر کرسی مجلس شورای اسلامی، 43 نفر رقابت می‌کنند، البته عدد دقیق این آمار 8/43 نفر است. با توجه به اظهارات طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان که گفته است احتمالا تا 19 بهمن نیز افراد بیشتری تایید صلاحیت شوند، به احتمال زیاد آمار رقابت به 44 نفر برای هر کرسی خواهد رسید. به نظر می رسد در صورتی که بعد از بررسی نهایی شورای نگهبان، احزابی مانند اعتدال و توسعه، حزب کارگزاران، اعتماد ملی و شخصیت‌های اصلاح‌طلب غیرحزبی که از قبل تصمیم بر مشارکت داشتند بخواهند فهرستی تشکیل دهند، علی مطهری توانایی ایستادن در جایگاه سرلیستی را دارد. مطهری در انتخابات مجلس نهم و دهم به‌صورت مستقل فهرستی تحت عنوان «صدای ملت» را رهبری می‌کرد و ممکن است بخواهد مجدداً با برخی همفکرانش ورود مستقل به عرصه انتخابات داشته باشد. بدنه لیست اصلاح‌طلبان را از میان چهره‌های شناخته‌شده افرادی همچون رئوف قادری و اسماعیل دوستی از حزب اعتماد ملی، هوشنگ بازوند استاندار کرمانشاه در دولت روحانی، سید فرید موسوی، محسن علوی و محمود مازنی نمایندگان مجلس دهم تشکیل خواهند داد. همچنین برخی نزدیکان علی لاریجانی همچون منصور حقیقت‌پور یا علی عباسپور تهرانی تأییدصلاحیت شده‌اند که ممکن است مانند انتخابات مجلس دهم، شاهد ائتلاف بین این دو جریان باشیم.اما در شرایطی که محمدباقر نوبخت دبیر کل حزب اعتدال و توسعه از حوزه انتخابیه تهران کوچ کرده و عازم رشت شده است،مسعود پزشکیان،نماینده اصلاح‌طلب مجلس شورای اسلامی نیز با بیان این که از حوزه انتخابیه تبریز نامزد شده و حوزه‌اش را عوض نمی‌کند، گفت که تعدادی از نامزدهای شاخص جریان اصلاح‌طلب در انتخابات ثبت‌نام نکردند، تصور آن ها این بود که شورای نگهبان رد صلاحیتشان می‌کند. مسعود پزشکیان درباره برنامه اصلاح‌طلبان برای ارائه لیست در انتخابات مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: وضعیت انتخابات به‌گونه‌ای شده است که از یک تیم اعضای اصلی آن اجازه ورود به صحنه را دارند و از تیم مقابل رده چندم هم به‌زور اجازه ورود به میدان را پیدا کرده‌اند، در این وضعیت برنده مسابقه از قبل مشخص است.این نماینده گفت: تعدادی از نامزدهای شاخص جریان اصلاح‌طلب در انتخابات ثبت‌نام نکردند تصور آن ها این بود که شورای نگهبان آن ها را رد صلاحیت می‌کند کما این‌که برخورد هیئت‌های اجرایی را همه دیدیم. نتیجه آن است که در یک مسابقه یک طرف تمامی بازیکنانش و تیمش را آورده و تیم طرف مقابل حتی به‌اندازه ذخیره هم نیست. نماینده تبریز در مجلس با بیان این که علی‌رغم پیشنهادی برای تغییر حوزه انتخابیه‌اش قطعاً از تبریز نامزد میشود درباره موضوع حمایت از لیست‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان گفت: در حال حاضر وضعیت مشخص نیست؛ چراکه خبری از افراد برجسته و شاخص وجود ندارد.پزشکیان در پایان درباره این که آیا رایزنی‌هایی با شورای نگهبان برای تأیید صلاحیت‌ها شده است، گفت که اطلاعی ندارم.
سایر اخبار این روزنامه
اولین ذبیح فاطمیون
ارز 28500 آب می شود
پیشتازی پوشاک استوک در بازار مشهد
کیمیای مشورت با همسر
دست برتر حزب‌ا... در جبهه شمالی
مهدای ایران بر بلندای مدار
جعبه سیاه بودجه 1403 استان ها
آزمون انتخاباتی دولتمردان
تن شزا مثل «پاورقی » طناز مثل «چخوف » و سرلیستی مطهری؟
گام مهم مجلس برای اعتباربخشی به اسناد رسمی
میانجی‌ها در تلاش برای آتش بس
کودک آزاری وحشتناک در توهم شیشه !
جولان قاتل سفید در سفره‌ها
