جبهه جدید پان اسلامی به رهبری ایران


توبی متیسن، استاد دانشگاه بریستول و نویسنده کتاب «خلیفه و امام: ساخت سنی گری و شیعیسم" در مطلبی در مجله فارن افرز نوشت: مشخصا جنگ غزه دیگر محدود به اسرائیل و حماس نیست. در 25 دسامبر، یک حمله هوایی توسط رژیم اسرائیل موجب کشته شدن (شهادت) یک مقام ارشد سپاه پاسداران ایران یعنی سید رضی موسوی در دمشق شد. در دوم ژانویه، صالح العروری، معاون حماس و موسس شاخه نظامی این جنبش در یک حمله پهپادی در جنوب بیروت جان باخت. حزب الله و اسرائیل از 7 اکتبر تاکنون تقریبا به صورت روزانه در حال تبادل آتش بوده اند و اسرائیلی ها چندین مقام ارشد حزب الله را ترور کرده اند. در دریای سرخ، حوثی ها کشتی های تجاری مرتبط با اسرائیل را هدف قرار می دهند و آمریکا و انگلیس را تحریک به انجام حملاتی علیه اهدافی در یمن نموده اند. در اواخر ژانویه پس از حمله پهپادی گروهی موسوم به مقاومت اسلامی عراق، 3 نظامی آمریکایی در یک پست نظامی در اردن کشته شدند و ایالات متحده با حملاتی گسترده به ده ها هدف در عراق و سوریه دست به اقدام تلافی جویانه زد. این ریسک جدی وجود دارد که این تبادل حملات منجر به درگیری نظامی مستقیم بین ایران و آمریکا شود.
به گزارش انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: اما نکته ای که کمتر به آن توجه شده این است که این طیف گسترده از درگیری ها موجب کمرنگ شدن اختلافات فرقه ای شده که اغلب شکل دهنده اصلی تحولات منطقه خاورمیانه بوده است. برای سال های متمادی، درگیری بین سنی و شیعه عامل اصلی جنگ های داخلی در عراق، سوریه و یمن بوده است. اما جنگ در غزه موجب به فراموشی سپرده شدن این اختلافات شده است. اکثریت قریب به اتفاق فلسطینیان مسلمانان سنی هستند، و حماس از دل اخوان المسلمین، مهمترین جبنش اسلام گرای سنی سر برآورده که ریشه در مصر دارد. اما چگونه است که برخی از قدرتمندترین متحدان حماس را گروه ها و حکومت های شیعه در ایران، عراق، لبنان، سوریه و یمن تشکیل می دهند؟ صرف نظر از محور مقاومت، پاسخ این سوال در جایگاه ویژه ای نهفته است که آرمان آزادی فلسطین مدت ها در میان عموم مسلمانان از شیعه و سنی از آن برخوردار بوده و اینکه جنگ اخیر این احساسات را به یک عامل وحدت بخش قدرتمند بدل ساخته است. حتی زمانی که تنش های فرقه ای در همه جای منطقه شعله ور بود، درد و رنج فلسطینیان از مدت ها قبل یک عامل وحدث بخش در سراسر جهان اسلام به شمار می رفت. طی سال های گذشته و در حالی که رهبران سنی جهان عرب به دنبال عادی سازی روابط با اسرائیل بوده و مسئله فلسطین را به دست فراموشی سپرده بودند، دولت ایران و متحدان شیعه اش، به حامیان اصلی مقاومت مسلحانه فلسطین تبدیل گشته اند. به نوبه خود، تغییرات منطقه ای از جمله ترمیم روابط بین ایران و عربستان در مارس 2023، مذاکرات صلح بین حوثی ها و عربستان و مابین گروه های یمنی، تغییرات سیر تحولات در عراق و لبنان موجب شده که تا اختلافات فرقه ای رنگ ببازد.
برای حدود یک قرن، حمایت از فلسطین عاملی بوده که مسلمانان شیعه و سنی عمدتا در مورد آن اتفاق نظر داشته اند. در سال 1931، در کنگره ای در بیت المقدس که برای انسجام هر چه جهان اسلام در برابر صهیونیزم تشکیل شده بود، شرکت کنندگان سنی پیشنهاد کردند که نماز جمعه در مسجدالاقصی به امامت یک روحانی برجسته شیعه عراقی برگزار شود. 75 سال بعد، زمانی که حزب الله لبنان توانست از جنگ 2006 در برابر اسرائیل جان سالم به در ببرد، مقاومت این گروه مورد تحسین سنی ها و شیعیان قرار گرفت. از زمان شروع جنگ غزه نیز، حماس از حمایت پیروان مذاهب مختلف اسلامی اعم از شیعه و سنی برخوردار بوده است. این حمایت یکپارچه از آرمان فلسطین، حکومت های مطلقه در کشورهای عربی را تحت فشار قرار داده و نفوذ جدیدی به گروه های شیعی حامی فلسطین در جهان سنی بخشیده است. بسیاری از رهبران کشورهای عربی که از اهل تسنن هستند، به دلیل حمایت رژیم هایشان از غرب و رابطه با اسرائیل به حاشیه رانده شده اند و بسیاری از اعراب سنی از اینکه می بینند متحدان ایران از بیروت تا بغداد و دریای سرخ به اصلی ترین حامیان مقاومت غزه در برابر اسرائیل بدل گشته اند حیرت زده اند. اینها گروه هایی هستند که تحت رهبری ایران، محور مقاومت را تشکیل می دهند و اکنون به عنوان یک نیروی هماهنگ در کل منطقه عمل می کنند.