چشمانداز مثبت افزایش صادرات نفت
گروه انرژی- آیلین سیروس:سفر اخیر وزیر خارجه هند به ایران که گفته می شود درباره خرید نفت نیز مذاکراتی با مسئولان کشور داشته است، بارقه ای از احیای مسیر صادرات نفت ایران به هند را روشن کرد این در حالی است که روابط با روسیه نیز در حوزه نفت چشم انداز مثبتی دارد و با امضای تفاهمنامه همکاری پژوهشی در حوزههای فناوری و اجرای پروژههای مشترک صنعت نفت میان معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت ایران و شرکت ترانس نفت روسیه که روز گذشته انجام شد شاید ادله ای بر این دورنما باشد. به گزارش تجارت به گفته تحلیلگران در حال حاضر شرایط به سمتی در جریان است که حکایت از گرم شدن مراودات نفتی ایران و هند دارد. هند سومین واردکننده بزرگ انرژی در جهان است که طبق گزارش رویترز ۵۴ درصد واردات نفتی خود را از صادرکنندگان خاورمیانه ای به ویژه عراق، حدود ۳۰ درصد از روسیه، ۸ درصد از آمریکای لاتین و مابقی از آمریکا تامین می کند اما ایران در همسایگی هند، سهمی از سبد پرسود واردات نفتی این قدرت بزرگ اقتصادی ندارد. از سوی دیگر تحولات نظام بینالملل روسها را به سمت صنعت نفت ایران کشانده و اگر «نسبت توازن نیازمندی به تعاملات» را در نظر بگیریم، هماکنون این روسها هستند که نسبت نیازمندیشان به ایران در حال افزایش است.
شرایط برای صادرات به هند مهیاست
بر اساس این گزارش در این خصوص رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره چشم انداز احیای تجارت نفتی ایران و هند معتقد است: هندی ها اگر واقعا خریدار نفت ایران باشند، با ظرفیت فعلی تولید نفت در کشور، امکان صادرات به شبه قاره هند فراهم است. آرش نجفی می گوید: هند که سابقا از مشتریان پر و پا قرص نفت خام ایران بود و بسیاری از پالایشگاه های این کشور مستعد دریافت و پالایش انواع نفت خام صادراتی ایران هستند از سال ۲۰۱۹ به دلیل عدم دریافت معافیت از تحریم های نفتی آمریکا، خرید نفت از ایران را متوقف کرد و کمبود آن را با واردات بیشتر از عراق، آمریکا و ونزوئلا جبران کرد، با این حال به نظر می رسد شرایط به سمت گرم شدن مراودات نفتی ایران و هند پیش می رود. به گفته نجفی شرکت ایندین اویل اعلام کرده است که به محض رفع تحریم ها یا دریافت معافیت از تحریم ها، واردات نفت از ایران را در اولویت قرار خواهد داد. پاکستان نیز به تازگی از چراغ سبز آمریکا برای فعالسازی خط لوله صلح به منظور واردات گاز طبیعی از ایران خبر داده است.
رقابتی که به رفاقت در صنعت نفت بدل شد
بر اساس این گزارش روز گذشته تفاهمنامه همکاری پژوهشی در حوزههای فناوری و اجرای پروژههای مشترک صنعت نفت میان معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت ایران و شرکت ترانس نفت روسیه امضا شد.
ایران و روسیه بر اساس این سند، زمینههای همکاری بالقوه همچون تحقیقات و توسعه مشترک، کارهای مهندسی و آزمایشی، تأمین نیازها در مواد، اجزا، محصولات، تجهیزات، بازرسی فنی مخازن ذخیره نفت و فرآوردههای نفتی، تعمیر و نگهداری و تعمیر دیواره خطوط لوله از جمله استفاده از سامانههای تشخیص نشت، سامانههای مدیریت یکپارچگی خط لوله، بررسی سامانههای حفاظت در برابر صاعقه و سایت و مخازن و بازرسی خط لوله و دیگر موارد را که ممکن است عملی باشد را شناسایی میکنند. در خصوص رابطه ایران با روسیه چشم اندازها مثبت بوده و به گفته تحلیلگران روابط ایران و روسیه در ادوار مختلف همواره دارای فراز و فرودهایی بوده است؛ دو کشور دارنده منابع عظیم نفت و گاز جهان گاهی در قامت رفیق در کنار هم قرار گرفتند و گاهی به رقابت با یکدیگر پرداختند، اما آنچه مشخص است تهران و مسکو تصمیم گرفتند در مقطع کنونی با حمایت ابراهیم رئیسی و ولادیمیر پوتین رؤسای جمهوری ایران و روسیه در قامت رفیق در کنار هم به ایفای نقش در عرصههای مختلف اقتصادی و سیاسی بپردازند.
این در حالی است که طی دو سال اخیر شرکت ملی نفت ایران تفاهمنامهای با شرکتهای روس همچون گازپروم در ۶ محور سرمایهگذاری در توسعه میدانهای نفتی و گازی، سرمایهگذاری برای تکمیل پروژه نیمهتمام ایران الانجی، تعریف پروژههای جدید الانجی شناور (FLNG) و الانجی کوچکمقیاس (MiniLNG)، سوآپ گاز، سوآپ فرآورده نفتی، احداث خطوط فشار قوی صادراتی، انتقال فناوری و تکنولوژی مربوط به نفت و گاز امضا کرد. ارزش این تفاهمنامهها درمجموع به حدود ۴۰ میلیارد دلار میرسد. این رقم سرمایه میتواند بخش بزرگی از نیازهای سرمایهای صنعت نفت را برآورده کند، البته امضای قرارداد اجرایی برای این تفاهمنامهها لازمه عملی شدن آنها و ورود سرمایه مدنظر به صنعت نفت است. با این حال در شرایطی که تحریمهای غرب اجازه ورود سرمایه به کشور را نمیدهد و با توجه به مسائلی که روسیه در شرایط ناشی از جنگ با اوکراین دچار آن شده است، انتظار میرود ایران بتواند از فرصت پیشآمده بیشترین بهره را ببرد.