روزنامه خراسان
1402/12/15
کارنامه وزین «فیاض»
آدم های بزرگ نشانه های بزرگ از خود برجای می گذارند. نشانه هایی که می تواند برای آیندگان چراغ راه باشد و آن ها را بسته به استعداد و میزان دریافت خود به نقطه ای روشن راهبری کنند. آدم های بزرگ کارهای بزرگ هم می کنند که اگر بخواهند نمونه باشند و دیگران را به راهی که خود رفته اند رهنمون شوند، آن ها را حسابی با دشواری مواجه می کنند. راهنمای مسیرهای دشوار استاد علی اکبر فیاض خردمندی از خراسان بود که راه را در سه مسیر بر دیگران دشوار کرد: مدیریت در مسیر اجرا، نکته یابی و آهستگی در مسیر تحقیق و دقت و هوشمندی در تصحیح متن. فیاض بنیان گذار و نخستین رئیس دانشکده ادبیات مشهد بود. دانشکده ادبیات و الهیات مشهد را پایه گذاری کرد و چیزی قریب به 9 سال در دانشکده ادبیات مدیریت داشت. هرچه می گذرد بیشتر و بهتر متوجه می شویم که مدیریت او بر این مرکز علمی نوبنیاد بی همتا و یگانه بوده است و همه، رئیس یا مرئوس، اگر آگاهی و انصاف داشته اند، حسرت دوران مدیریت او را خورده اند. در پژوهش و تحقیق، مصداق بارز مقلِّ مُجید(کم کار اما محکم کار) بود تا نکته ای نو در گوشه ای پیدا نمی کرد نمی نوشت، این است که چند مقاله و کتاب که از او مانده هنوز هم پس از گذشت شصت، هفتاد سال که از تحریر آن ها می گذرد، تازه و سزاوار است. در قلمرو تصحیح متن جز تاریخ بیهقی اثر دیگری از او بر جای نمانده که تازه آن هم به دلیل درگذشت بی هنگام وی ناتمام است، یعنی نه مقدمه دارد و نه تعلیقات آن به جایی رسیده است. در این مورد به خصوص من که از نزدیک با منش علمی و خوی عالمانه او آشنا بودم بهتر از هرکسی می دانم چقدر به راهِ او رفتن دشوار و شیوه او را دنبال کردن بی سرانجام است! محکم کاری که اساساً ملازمه اش کم کاری است، سبب شده که چهره علمی و اجرایی او در روزگار ما، به ویژه در بین نسل نوتر، به دلایل روشن، کمتر و نه در حد سزاوار شناخته باشد و شاید لازم بیاید که هر چند سالی یک بار، نه برای بزرگداشت او که نیازی به چنین بزرگداشت هایی ندارد، بلکه به منظور یادآوری نسل کم ارتباط امروز به طور خاص در مشهد نام و یاد او به میان آید. بیهقی به روایت استاد فیاض ما در قطب علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات مشهد در اسفند ماه 1383 به بهانه انتشار چاپ جدید تصحیح او از تاریخ بیهقی و نشر بخش عمده ای از مقالات و نوشته های وی با عنوان چشمه فیاض( گردآوری محمد عظیمی، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، 1383) مجلس بزرگداشت مختصری در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی( تالار شریعتی کنونی) برگزار کردیم که در آن چند تن درباره کارها و خدمات علمی دکتر فیاض سخن گفتند. برخی از این خطابه ها بلافاصله در شماره 13 ماهنامه حافظ( فروردین 1384 ) به چاپ رسید. تصحیح جدید تاریخ بیهقی(به کوشش محمد جعفر یاحقی و سید مهدی سیدی) در روزهای پایانی سال 1388 منتشر شد و بار دیگر نام فیاض بر سر زبان ها افتاد. برگزاری شب بخارا ویژه دکتر فیاض که دوازدهم آذرماه 1397 در دانشگاه فردوسی برگزار شد، آخرین یادواره ای بود که در مقیاسی قابل قبول نام فیاض را به میان آورد. نام گذاری یکی از خیابان های منتهی به خیابان باهنر و درِ غربی دانشگاه فردوسی که با همت مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی و عمدتاً با کوشش و میان داری دکتر سلمان ساکت صورت گرفت، نام فیاض را در کنار دیگر شخصیت های برجسته دانشگاه جلو دیدگان همه کسانی قرار داد که به نوعی با دانشگاه سر و کار دارند. و اینک انتشار کتاب نظرگیر کارنامه فیاض در 815 صفحه، شامل کلیه آثار و نوشته های فیاض و آن چه درباره وی نوشته و چاپ شده است ایضا به کوشش سزاوار تحسین دکتر سلمان ساکت (قم، انتشارات ادبیات، 1402) تازه ترین تلاشی است که در آن از همه جوانب به کار علی اکبر فیاض پرداخته شده است. استقصایی که برای گردآوری مقالات، مقدمه ها و تقریظ ها، نامه ها، سروده ها و سخنرانی های فیاض از گوشه و کنار مطبوعات کشور و بایگانی مرکز آثار مفاخر و اسناد و پرونده راکد او در بایگانی دانشگاه صورت گرفته، در خور سپاس است. دریغا که جای یکی از مهم ترین نوشته ها درمورد تاریخ بیهقی یعنی رساله دکتری او که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بوده و مفقود شده در این میان خالی مانده است(رک: ص 621 همان کتاب). از مندرجات برخی از نامه های اداری که فیاض در زمان ریاست دانشکده ادبیات به مسئولان دانشگاه و وزارتخانه ها نوشته و تاکنون در اختیار عموم نبوده به خوبی می توان به اقتدار مدیریتی و دغدغه ها و دلسوزی های او برای اداره سومین دانشکده ادبیات کشور در روزگار خودش پی برد. کارنامه «فیاض» در یک نگاه کمتر کسی می داند که فیاض شعر هم می گفته است در این کتاب شش قطعه شعر کوتاه به نقل از برخی نشریات قدیمی از جمله نامه فرهنگ، سفینه فرخ، مجله وحید و صد سال شعر خراسان سروده فیاض نقل شده که تاکنون و به خصوص یک جا کمتر در معرض نگاه معاصران قرار گرفته است. این کتاب علاوه بر این که تمام نوشته ها و گفته ها و سروده های فیاض را یک جا پیش روی خواننده می گذارد و او را از مراجعه به چندین مجله و کتابی که تقریباً در دسترس عموم نیست و در فضای مجازی هم به طریق اولی نمی توان پیدا کرد، هر آن چه را که در مورد وی دیگران چه در مجامع علمی و بزرگداشت ها و چه به صورت مقاله و مدخل دانشنامه ای به قلم آورده اند با سان و سیرتی پسندیده درخود جای داده است. بخش سودمند دیگر این کتاب اسناد و تصاویر است. بسیاری از واقعیت ها از سویدای زندگی افراد را از خلال همین اسناد و عکس های خصوصی و شغلی افراد می توان متوجه شد، زیرا زمانی که این گونه سندها تولید می شود عموماً فرض بر این است که مخاطب منظور خاصی دارد اما بعد که زمان بر آن ها می گذرد و به ویژه در غیبت صاحبان آن، موضوع و مخاطب عام پیدا می کند. در این کتاب سندهای بسیاری از زمان نمایندگی مجلس و ریاست دکتر فیاض و ارتباط او با مقامات سیاسی و فرهنگی و بعد هم مجالس و انجمن های ادبی و حتی دوستان خصوصی او به چاپ رسیده که ابعاد گوناگون شخصیت وی را می توان از خلال آن ها دید. در این بخش حتی بریده جرایدی که خبری متضمن فعالیت های ادبی و فرهنگی او داشته، آمده است و از جست وجوی شامل و جامع گردآورنده و همکاران او در مرکز آثار و مفاخر دانشگاه حکایت می کند. در این بخش حتی تصویر جلد کتاب های خود فیاض، آثاری که بر آن ها مقدمه نوشته و کتاب هایی که حاصل اقدامات و فعالیت های علمی او بوده، همگی آمده و ابعاد کار وی را از هرجهت نشان داده است. عکس های جمعی فیاض دایره ارتباطات شغلی و ادبی و دوستانه او را مشخص می کند و نشان می دهد که حضور او تا کجا در فضای ادبی و فرهنگی خراسان آن روز تاثیرگذار بوده است. فهرست های چندگانه و کارگشای کتاب کار پژوهنده را از هرجهت آسان و راه دست یابی به مطلب را در اسرع وقت فراهم می کند. کارنامه وزین فیاض کاری وزین و گام شایسته ای است در راستای فلسفه وجودی «مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه» که انتظار می رود مشابه آن در مورد دیگر مفاخر و نام آوران تاثیرگذار دانشگاه هم به تدریج فراهم و به این ترتیب گوشه ای از خدمات خدمت گزاران فرهنگ و دانش این سرزمین به آیندگان معرفی شود.
سایر اخبار این روزنامه
کارنامه وزین «فیاض»
زمین سبز نباشد من ضرر می‌کنم با تو!
ویراژ روی اعصاب همسر
جنون عامل جنایت وحشتناک تایید شد
لزوم شفاف سازی آماری درباره سپرده 30 درصدی
مصیبت روی سیلاب
آنالیز خبرگان ششم
3 پیشنهاد ضد تحریمی ایران روی میز بریکس
شکستن بت بزرگ دونالد؟ 12 بازیگر پرکار تلویزیون و نخستین دادگاه تتلو
رمزگشایی از معمای آرای باطله
رئیسی: مردم با وجود همه تحریم ها نیاز دارند با آرامش زندگی کنند
سخنگوی وزارت خارجه: شورای همکاری خلیج فارس در جایگاهی نیست که درباره جزایر سه گانه ایرانی اظهارنظر کند
فرایند انتخابات هیئت فوتبال ابطال شد!
