مصدق مصدق‌پور
کارشناس مسائل منطقه

نوع نگاه به مذاکرات تبادل اسرا و آتش‌بس غزه اساساً از پاسخ ایران به تل‌آویو به بعد دچار یک سری تغییرات مهم شده است؛ به گونه‌ای که مقاومت، شروط خود را سخت‌تر کرده و در حال اعمال شروط جدید به اسرائیل است. قبل از این روند رژیم صهیونیستی موافقت کرده بود که ۹۰۰ اسیر فلسطینی را تبادل کند که ۱۰۰ نفر از آنها دارای حبس ابد بودند ولی حالا بحث به سمت و سوی دیگر رفته است. اسرائیل در شرایط فعلی ابزاری جز جنگ و پیشروی زمینی در رفح و خونریزی بیشتر ندارد و شرایط برای تل‌آویو نه تنها در غزه و کرانه باختری بلکه در منطقه هم تغییر کرده است. تل‌آویو همین حالا در احاطه یک سری از فشارهای داخلی قرار دارد و نتانیاهو هم با مشکلاتی روبه‌رو شده که عملاً توان حل و فصل آنها را ندارد. حماس هم در این راستا شرایط خود را اعلام کرده و اخیراً پیشنهادهایی از سوی کشورهای میانجی به این جریان ارائه شده است که با آن مخالفت کردند. حماس اعلام کرده که بازسازی زیرساخت‌ها، بازگشت آوارگان و همچنین پایان جنگ باید اجرایی شود که این مسائل هم اجرایی نشده است. در این شرایط اسرائیل هم اعلام کرده که باید اقدامات ارتش در غزه به سرانجام برسد اما در نهایت باز هم حماس زیر بار نرفته است. موساد هم به عنوان یک طرف حاضر در مذاکرات آتش‌بس به دنبال ایجاد یک وحدت کلی در اجرا و تئوری به نفع اسرائیل است. حماس می‌گوید که من نمی‌توانم وضعیت فعلی را بپذیرم و به دنبال آن است که در غزه و برای بازگشت آوارگان به شمال این منطقه نظارت امنیتی داشته باشد. از سوی دیگر جنبش حماس تاکید بر عقب‌نشینی اسرائیل از الرشید و صلاح‌الدین را دارد اما تل‌آویو می‌خواهد به نوعی دیگر عمل کند. این در حالیست که اختلاف نظر همچنان بر سر بازگشت آوارگان وجود دارد؛ به گونه‌ای که اسرائیل بر مشروط بودن بازگشت آوارگان تاکید دارد اما حماس بر غیر مشروط بودن آن و عقب نشینی اسرائیل از غزه تاکید می‌کند. این در حالیست که فشارها در کابینه علیه نتانیاهو زیاد بوده و حالا به اوج خود رسیده است. برخی‌ مانند بن گویر و اسموتریچ هنوز هم معتقدند که باید شدیدترین اقدامات را در دستور کار قرار دهند اما در این میان باید توجه کرد که عملاً اسرائیل در یک حالت عادی قرار ندارد و نتانیاهو هم به نوعی به آمریکا بدبین است. لذا تمام این روندها در حالی مطرح می‌شود که آمریکا هم خواهان توسعه جنگ نیست و در داخل اسرائیل هم بحران‌های زیادی وجود دارد و حالا نتانیاهو مجبور است که در این راستا اقداماتی را انجام دهد تا جلوی وضعیت فعلی گرفته شود. از جهتی دیگر حمله تنبیهی ایران علیه اسرائیل هم باعث شده تا یک موج جدید در جهان عرب و افکار عمومی کشورهای عربی به نفع ایران راه بیفتد. لذا شرایط جدید منطقه را هم باید زیر ذره‌بین داشت و در مورد آن بیشتر تعقل کرد.