صنعت و تجارت: آخرین وضعیت روابط اقتصادی و تجاری ایران و ازبکستان چگونه است؟ بررسی ها نشان می دهد در حال حاضر یکی از چالش‌های مهم تجارت ایران و ازبکستان از نگاه تحلیلگران اقتصادی سنگین بودن ترازوی صادرات به نفع ایران است که امکان تردید در ادامه گسترش مبادلات را در طرف ازبک ایجاد کند. برهمین اساس فعالان اقتصادی معتقدند باید روی واردات از ازبکستان هم کار کرد. البته توافقات اخیر ایران و ازبکستان از نگاه مقامات دولتی و حتی فعالان اقتصادی می‌تواند مسیر تجارت دو کشور را روشن‌تر کند. براساس داده‌های رسمی گمرک ایران، ارزش تجارت ایرانی‌ها و ازبک‌ها در سال 1402 نسبت به مدت مشابه سال 1401، 70 میلیون دلار افزایش داشته است. در 9 ماهه ابتدایی سال جاری ارزش تجارت ایران و ازبکستان بیش از ۳۲۷ میلیون دلار بوده است. نزدیک به ۲۴۸ میلیون دلار این رقم شامل صادرات ایران به ازبکستان می‌شود و ۷۹ میلیون دلار آن را واردات از این کشور به ایران دربرمی‌گیرد.
به گزارش تجارت، در گزارش مرکز پژوهش‌های اتاق ایران، ضمن بررسی زمینه‌ همکاری‌های اقتصادی ایران و ازبکستان، مواردی نظیر ضعف حمل‌ونقل ریلی، کمبود پروازهای مستقیم و تعرفه‌های گمرکی بالا، از چالش‌های توسعه روابط تجاری دوجانبه عنوان شده است. مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در گزارش «دیپلماسی اقتصادی ازبکستان» به بررسی سوابق تعامل ایران و ازبکستان، شرایط روابط اقتصادی دو طرف و نگاه ازبکستان به تعامل و همکاری‌های اقتصادی و تجاری با ایران پرداخته است. در بخشی از این گزارش، عنوان‌شده که جمهوری ازبکستان از سال 1991 در حال گذار از یک اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده به‌سوی یک اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد است. این گذار شامل آزادسازی قیمت‌ها، تجارت و ارز، خصوصی‌سازی و اصلاحات در بخش مالی بوده است. اصلاحات مذکور به رشد اقتصادی (متوسط 5.5 درصد در سال) و بهبود فضای کسب‌وکار در این کشور کمک کرده است. بر اساس آمارها، رتبه ازبکستان در شاخص سهولت کسب‌وکار در سال 2023، 69 از 190 بوده است. این رتبه در سال 2018، 167 در میان 190 کشور بوده است. در ادامه گزارش به عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی اشاره‌ شده است: ازبکستان در سال 1994 درخواست عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) را ارائه داد. مذاکرات الحاق به دلیل نگرانی‌های این کشور در خصوص مزایای اندک عضویت، ازجمله تعهدات این کشور در خصوص آزادسازی تجارت خدمات و کشاورزی، با کندی پیش رفته است. بااین‌حال، دولت جدید ازبکستان متعهد به پیوستن به WTO بوده و در حال انجام اصلاحات لازم برای این منظور است. ازجمله این اصلاحات می‌توان به اصلاح قانون گمرک، قانون رقابت و قانون مالکیت معنوی اشاره کرد. عضویت در WTO می‌تواند به افزایش صادرات ازبکستان، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ارتقای سطح تکنولوژی در این کشور کمک کند.
سرمایه‌گذاری و محیط کسب‌وکار بخش دیگر این گزارش است: جمهوری ازبکستان برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی تلاش می‌کند. در این راستا اصلاحات اقتصادی انجام‌شده، فرصت‌های جدیدی را برای کسب‌وکارهای خارجی در این کشور ایجاد کرده است. باوجود این، چالش‌هایی مانند فساد (رتبه 140 از 180 در شاخص فساد در سال 2022)، بوروکراسی پیچیده و ضعف زیرساخت‌ها هنوز در این کشور وجود دارد. به‌منظور بهبود فضای کسب‌وکار، دولت ازبکستان اقداماتی مانند الکترونیکی کردن خدمات دولتی و ایجاد مناطق آزاد تجاری را انجام داده است.

روابط تجاری ایران و ازبکستان چه وضعیتی دارد؟
در گزارش «دیپلماسی اقتصادی ازبکستان» اینگونه آمده است که حجم تجارت بین ایران و ازبکستان در 10 ماه نخست سال 1402 به 370 میلیون دلار رسید. این رقم در سال 1399، 220 میلیون دلار بوده است. هدف‌گذاری برای افزایش این رقم به یک میلیارد دلار تا سال 1404 انجام‌شده است.