رنج همچنان همنشین سیل زدگان!

بهاره موفقی/ درِ تمام خانه ها چهارطاق باز، خالی از سکنه و مردم جلوی در همان خانه های مخروبه، اضطراب شان را مثل رخت چرک ها پهن کرده اند تا جلوی چشم مسئولانی بگذارند که به داخل کوچه می آیند. از شدت رطوبت ناشی از سیلاب، کوچه بوی نامطبوعی گرفته، چنان که نفس ها تقلا می کند تا بازدم بعدی از راه برسد. این جا سپاه 69 است؛ یکی از نقاط مهم حادثه خیز در سیلاب دو هفته گذشته مشهد. شبیه کپرنشین های یک نقطه نامعلوم، آوارگی مثل خوره به جان این روزهای زندگی اهالی این منطقه افتاده است. داخل کوچه قدم که برمی داری انگار در و دیوار خانه ها دهان باز کرده اند و صدای فریاد اهالی شان را روایت می کنند که هجوم بی رحمانه سیل قلاب انداخته بر گلوی روزهای خوش زندگی شان. به گزارش «خراسان»، با وجود گذشت دو هفته از وقوع سیل در مشهد به سراغ مردم این محله رفتیم تا هم وضعیت رسیدگی به سامان دهی زندگی و خانه و کاشانه شان را جویا شویم و هم تحقق وعده های مسئولان برای کمک به مشکلات سیل زدگان را بررسی کنیم.   تقاضای اهالی محله برای بازسازی منازل در ابتدای ورودم، پیرزنی از انتهای کوچه به سمتم می دود و با اشک فریاد می زند: «دخترم، دخترم!». سرم را به طرفش می چرخانم . لب های پیرزن چنان به لرزه افتاده است که نفست حبس می شود؛ با همان لرزه ای که بر پیکرش افتاده است، می گوید: «خدا را خوش نمی آید که من پیرزن تنها وسط این خاک و گِل در به در شوم. چند روز است که پسرم از این خانه فقط خاک جمع می کند، اما هر کار می کند باز هم درست شدنی نیست، طوری که به گریه افتاده است. تنها داروندار من از زندگی  همین پسر جوانم است که به یتیمی او را بزرگ کردم. شما را به خدا قسم می دهم به مسئولان بگویید خانه های ما را درست کنند، ما وام نمی خواهیم.» مرد جوان دیگری از اهالی محله نیز در این باره می گوید: «گفتند که بنیاد مسکن دوباره برای بازدید می آید، اما بنیاد مسکن کی می خواهد بازدید کند؟ بیایید خانه های ما را بازسازی کنید، وام نمی خواهیم.»   داد از وضعیت اسکان مقابل یکی از خانه ها، مرد حدودا 70 ساله در آستانه در تکیه داده است. سر صحبت را با او باز می کنم. کارگر است و هشت فرزند دارد. آن طور که خودش می گوید همسرش بیماری دیابت دارد اما از وقتی سیل شده، از کار بیکار شده و پولی برای خرید داروهای همسرش ندارد. در حالی که اشک در چشمانش حلقه بسته است، می گوید: «از بوی گند این جا خفه می شویم ، اما نمی دانم با هشت بچه کجا بروم، مجبور هستم در همین خانه و با همین شرایط سپری کنم. زائرسرا هم چند روز دیگر باید تخلیه شود.» یکی دیگر از اهالی محله که مرد میان سالی است، در این باره می گوید: «خانواده ام زائرسرا هستند، اما من تنها این جا مانده ام که به شرایط رسیدگی کنم.»   ممنون که وسایل منزل دادید اما... جلوی در یکی از خانه ها تعداد زیادی از افراد محل جمع شده اند و با یکدیگر مشغول گفت و گو هستند. به میان جمع شان می روم و با آن ها  وارد گفت و گو می شوم. مرد جوانی مدعی می شود: «برای وامی که می دهند، باید ضامن ببریم. چه کسی می خواهد ضامن شود؟ برای وسایل هم، همه اقلام را نمی دهند. برای وام خودرو هم گفته اند 50 تا 150 میلیون وام می دهند، اما برای ماشین ها، آن هم ماشین های مدل بالا نهایت 15 میلیون تومان در نظر گرفته اند». زن جوانی در میان جمعیت صدایش را بلند می کند و می گوید:«هنوز برای وام دارند پرونده تشکیل می دهند. تحویل وسایل طوری بود که می گفتند مثلا باید جنازه تلویزیون تان را تحویل بدهید تا به شما تلویزیون بدهیم. زن جوان دیگری نیز می گوید:«گفتند به کسی که فوت کرده 100 میلیون تومان وام بلاعوض می دهند در حالی که باید این پول را مثل دیه، رایگان به طرف پرداخت کنند.»   شهرداری کجاست؟ وضعیت کوچه همچنان آشفته و نابه سامان است. گل و لای و آب های جمع شده در برخی از قسمت ها خودنمایی می کند. یکی از مردان جوان محله در این باره مدعی می شود: «ازآب و فاضلاب آمدند تا طرح اگویی را که زده بودند لایروبی کنند، اما ما لایروبی از این ها ندیدیم. فقط آن نقطه را کندند تا فرماندار برای بازدید که می آید، ببیند. بعد از بازدید فرماندار هم دوباره همان خاک را ریختند روی جایی که کنده بودند. این کوچه چهار روز است که تمیز نشده است و آشغال ها را خودمان جمع کردیم.» زن جوانی در حالی که خاکروبه های مقابل خانه اش را جمع می کند، می گوید: «شهرداری فقط شب اول برای شستن گل و لای تا صبح این جا بود، اما شسته نشد. همین وسط کوچه را هم آب و فاضلاب حفر کرد و فقط آسفالت را خراب کردند.» مرد جوان دیگری نیز در این باره این گونه گلایه می کند: «این جا بوی تعفن می دهد و شهرداری همان جا گراویه گذاشته و رفته است. الان خیابان ها نشست کرده است، همه این ها را شهرداری باید درست کند. کجاست؟» هر چند برخی از اهالی محله انتقادهایی را درباره وضعیت معابر مطرح کردند، اما وضعیت خیابان نسبت به قبل بهتر شده بود و از حجم گل و لای قبل در کوچه ها خبری نبود.  وسایل مخروبه ای هم که  قبلا در گوشه و کنار کوچه انباشته شده بود، جمع آوری و به جای آن ها وسایل جدید به اهالی تحویل شده بود که البته اهالی انتقادهایی درباره آن داشتند. همان ابتدای کوچه زمینی خاکی آغشته به گل بود که بعد از حضور دوباره ما در آن جا روی سطح آن پوشیده شده بود. وارد خانه ها هم که می شویم، اقلام تحویل شده در کارتن ها در گوشه ای از خانه ها جای گرفته بود. از یکی از زنان محله درباره چگونگی فراهم کردن غذای روزانه شان سوال می کنم ، می گوید: «روزهای اول غذای آماده برای ما می آوردند. الان هم زائرسرا که می رویم، به ما غذا می دهند.». یکی دیگر از زنان محله به میان حرف هایمان می آید و می گوید:«روغن، برنج و دیگر اقلام غذایی هم برای ما آورده اند.»   در صورت شناسایی مقصر احتمالی باید پرداخت دیه صورت بگیرد در ادامه گلایه سیل زدگان را که هنوز بعد از دو هفته با بلاتکلیفی و نابه سامانی دست و پنجه نرم می کنند از محسن داوری، فرماندار مشهد پیگیری می کنیم. وی در پاسخ به انتقادهای برخی از مردم نسبت به عملکرد آبفا و شهرداری به «خراسان» می گوید: قاعدتا هنوز برنامه ای نریخته اند و خیلی هم انتظار نیست. آن جا زیرساختی مشکل دارد و نمی شود بدون برنامه کار کنند. آن جا کانالی دارد. من هم کانال را بازدید کردم و به نظر می رسد که مسدود بود یا کشش را ندارد، باید اساسی کار کنند. البته این ظرفیت را داشته است و مطمئن هستم از حالتی که قبلا داشته، بدتر نشده است. نقص های این گونه در شهر زیاد است اما باید این موضوع را پیگیری کنم. وی می افزاید: این ها تصور دارند که همه دستگاه ها باید کارهایشان را رها کنند و فقط به آن جا برسند. شهرداری کارهای دیگری هم دارد، بالاخره باید در دستور کارش باشد. آن کانال نیاز به اصلاح دارد، آن را اصلاح و بعد ترمیم کند. حالا امروز انجام بدهد یا یک ماه دیگر فرقی ندارد، ما باید به ایام بارش برسانیم. داوری در پاسخ به این سوال که آیا وامی که به خانواده های سیل زده تعلق گرفته است، ضامن می خواهد یا خیر؟ می گوید: خیر، بنا داریم به کسانی که آن جا مستاجر هستند یا مالکانی که خانه آن ها قابل نشستن نیست، وام بدهیم. این موارد ارزیابی شده است و همین هفته آن ها را به بانک معرفی می کنیم. وی درباره جزئیات وام می گوید: به آن ها به طور 60 ماهه 100 میلیون وام می دهیم که نیاز به ضامن ندارد و با سفته انجام می شود. همچنین برای تعمیرات خانه مالکان، موارد را در سامانه ای ثبت می کنیم و با بیمه خسارت صحبت کردم و قرار شد که کارشناس هایشان را بفرستند و بسته به ارزیابی تا 95 میلیون تومان به آن ها وام بلاعوض می دهند، اما این که فردا بدهند یا دو ماه دیگر بدهند، در اختیار ما نیست. ما سعی می کنیم تا آخر هفته در سامانه ثبت کنیم. بنیاد مسکن بسته به خسارتی که فرد دیده است، مبلغی را بلاعوض و مبلغی را هم کمک می کند تا مردم خانه هایشان را تعمیر کنند. فرماندار مشهد درباره شرایط وام خودروها نیز بیان می کند: کارشناس بیمه را برای کارشناسی آوردیم. طبق قانون برای خودروها هیچ وقت کمک نمی کنند، چون قاعدتا خودرو باید بیمه بدنه باشد، اما ما کمک کردیم که تا 50 میلیون تومان، هزینه را بلاعوض بدهند و اگر خودرو هزینه زیاد داشت تا 100 میلیون تومان وام قرض الحسنه بدهیم. اگر هم خودرویی مثل وانت وسیله امرار معاش است، تا 150 میلیون تومان وام قرض الحسنه نیز تعلق می گیرد. وی درباره وام برای افراد فوت شده نیز می افزاید: در این راستا 100 میلیون تومان بلاعوض می دهیم اما شرایطی دارد که باید انحصار وراثت آن مشخص شود. داوری در پاسخ به گلایه برخی اهالی که چرا دیه به خانواده های متوفی تعلق نمی گیرد؟ می گوید: ما که وام ندادیم، بلاعوض 100 میلیون تومان دادیم. دیه و... این ها مباحث ستاد بحرانی است. قاعدتا باید به ستاد بحران گزارش دهیم و آن ها ارزیابی کنند و بعدا شش تا هفت ماه دیگر به ما اعلام کنند. وی می افزاید: اگر برای کسی در سانحه ای اتفاق بیفتد، باید بیمه پرداخت کند. ما کمک کردیم که در کنار این ها، هزینه ای را متقبل شویم وگرنه کسی که مقصر نبوده است؛ ما و دولت مقصر نبودیم، به هر حال سیلی آمده است. اگر زمانی در این ماجرا مقصری پیدا شود، قطعا کسی که قصور کرده باید دیه را پرداخت کند.   اختصاص وام و تخلیه زائرسراها تا آخر هفته فرماندار مشهد درباره دیگر گلایه اهالی درباره وسایل منزل که به همه افراد تعلق نگرفته است، می گوید: همه اقلام به همه خانه ها تعلق نمی گیرد. ارزیابی کردند و درصورت ایراد در وسایل، به آن ها آن وسیله را داده اند. از طرفی هم، قرار نیست که ما تمام خسارت آن ها را جبران کنیم، ما کمکی کردیم که زندگی آن ها برقرار شود. ما تلویزیون 48 اینچ، یخچال الکترواستیل و... دادیم، مگر این ها بد است؟ وی به گلایه یکی از اهالی درباره این که با وجود خرابی اجاق گاز منزلش، اما گازی به او تحویل نشده است، می گوید: مگر گاز ایشان به دلیل سیل کار نکرده است؟ کارشناسی کرده اند، باید تابع قاعده و نگاه کارشناسی باشیم. وی می افزاید: خیلی از کسانی که برای خودروهایشان نزد من اعتراض دادند، اما بعد از بررسی کارشناس بیمه اعلام کرد که برخی از این ها خوردگی های قدیم است. فرماندار مشهد در پاسخ به چگونگی وضعیت اسکان افراد در زائرسراها می گوید: اسکان افراد تا آخر هفته است و آخر هفته هم ما به آن ها وام می دهیم تا خانه اجاره کنند. تا پایان هفته هم وام ها تعلق می گیرد و از الان داریم حواله هایش را می دهیم و به بانک هم اعلام کرده ایم یک روزه به آن ها وام بدهد. در واقع، تلاش می کنیم به کسانی که شرایط دارند تا آخر هفته وام بدهیم. داوری در پاسخ به خبرنگار خراسان که با توجه به تخلیه زائرسراها و این که نیاز به بازه زمانی برای تهیه مسکن وجود دارد، در این بازه مردم برای اسکان چه اقدامی باید انجام بدهند، می گوید: باید آن ها هم انجام بدهند، این جا اسکان موقت بوده است. ما باید چادر می زدیم، اما چادر نزدیم و به آن ها مکانی را دادیم.   جزئیات اقدامات صورت گرفته فرماندار مشهد درباره مجموعه اقدامات صورت گرفته برای افراد سیل زده می گوید: ما یک ستاد پشتیبانی گذاشتیم و همه را پای کار آوردیم و تقسیم وظایف کردیم؛ ارزیابی به عهده بنیاد مسکن، تهیه اقلام به عهده کمیته امداد و پرداخت وام به عهده بانک ها گذاشته شد. همه این اقدامات تحت مدیریت فرمانداری انجام می شود، بنابراین سه کار انجام شد؛ خانه ها را ارزیابی کردیم و بر اساس ارزیابی به کسانی که مستاجر بودند وام 100 میلیون تومانی می دهیم که خانه اجاره کنند. آن هایی هم که مالک هستند، بیمه خسارت ثبت و پیگیری می کنیم تا 95 میلیون تومان بیمه، خسارتِ بلاعوض به آن ها بدهد. همچنین وام ستاد بحران برای تعمیراتشان تخصیص یابد. وی می افزاید: در روستاها نیز وام با مبلغ 350 میلیون تومان با سود 5 درصد برای بازسازی می دهیم. علاوه بر مواردی که درباره وام های بلاعوض به خسارت دیدگان کسب و کار و خودروها اعلام شد، به همه کسانی هم که خسارت دیدند و ثبت کردیم ما یک مبلغ بلاعوض می دهیم.