نامزد محترم! فرزندتان در مدرسه دولتی درس می خواند؟

صادق غفوریان-وضعیت امروز مدارس دولتی که محصول چند دهه بی توجهی و ترک فعل مسئولان و سیاست‎گذاران است، به عنوان مهم ترین پاشنه آشیل نظام آموزش و پرورش کشور قلمداد می شود. آمارها و مشاهدات عینی اغلب جامعه که فرزندانشان محصلان این مدارس‎اند، امروز خود بزرگ‎ترین گواه بر«بی پناه» بودن این عرصه های نحیف آموزشی است؛ مدارسی که بخش قابل توجهی از آن ها از نظر کیفی و از جهت کالبدی دارای استانداردهای لازم آموزشی نیست. به طور قطع، کیفیت بخشی به مسئله آموزش و ارتقای سطح و توانمندی علمی معلمان و توسعه فضای آموزشی از جمله مواردی است که نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری باید درباره آن، دارای برنامه های مشخص، عینی و کمی باشند.   این بی عدالتی محض آن چه تا امروز گریبانگیر مدارس دولتی به عنوان بزرگ‎ترین بستر آموزش و پرورش کشور بوده، اگر بی عدالتی محض نیست، پس چیست؟ آمار سال‌های اخیر نشان می‌دهد سهم دهک اول و دوم جامعه از رتبه‌های برتر یا همان زیر 3 هزار کنکور، ۰.۹ درصد و به عبارت دیگر حتی زیر یک درصد است. طبیعتا، دانش آموزان دهک های پایین جامعه، محصلان مدارس دولتی هستند؛ همان‎جا که سال های زیادی است مورد بی توجهی و به نوعی مشمول بی‌توجهی تاریخی نظام آموزش و پرورش کشور شده است. رهبر انقلاب اردیبهشت 1402 در سخنانشان، این امر را «بی عدالتی محض» خواندند: «نباید جوری باشد در کشور که وقتی گفته می‌شود مدرسه دولتی اولین چیزی که مقابل انسان نقش می‌بندد، ضعف مدرسه است. وقتی به مدرسه دولتی کم اعتنایی کنیم، معنایش این است که اگر کسی بنیه مالی‌اش آن قدر نبود که بتواند در مدرسه‌ای که شهریه می گیرد ثبت نام کند، ناچار است که تن به ضعف بدهد؛ یعنی کسی که بنیه مالی ندارد، بنیه علمی هم نداشته باشد . این بی‌عدالتی محض است و به هیچ وجه قابل قبول نیست.»  
آموزش با کیفیت برای پولدارها! با این که  سیاست های فرهنگی و اجتماعی بر توجه بیشتر به محرومان و طبقات ضعیف صراحت داشته و دارد، اما این تاکیدات در عرصه آموزش و پرورش محقق نشده و نتایج و آمارهای رسمی نشان می دهد، طبقات ضعیف و دور از مراکز استان ها از فرصت های تحصیلی عقب مانده اند. آمار ایمان افتخاری عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی پس از اعلام نتایج کنکور 1402، روایت های پرغصه ای را از این ناعدالتی آموزشی حکایت می کند: «سهم چهار دهک اول اقتصادی ایران در رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور سراسری ۳.۶ درصد است. باید گفت در این میان سهم دهک اول و دوم زیر یک درصد یعنی ۰.۹ درصد و مشخصا سهم دهک اول فقط ۰.۲ درصد است. از سوی دیگر طبق همین جداول آماری در مجموع ۷۹.۱ درصد و در واقع قریب به ۸۰ درصد از رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور از نظر اقتصادی در دهک هشت تا ۱۰ قرار دارند. مشخصا ۴۸.۱ درصد از این رتبه‌ها در دهک دهم جای می‌گیرند. یعنی نیمی از رتبه‌های برتر یا زیر ۳۰۰۰ کنکور از قشر مرفه و دهک دهمی هستند.»   نتایج کنکور؛ مصداقی از بی عدالتی آموزشی در همین فرایند، نتایج کیفی برترین های کنکور نیز بر «بی پناه بودن» مدارس دولتی صحه می گذارد.در 5 سال اخیر میزان قبولی ها در رتبه های برتر همواره درنازل ترین رقم بوده است.(درجدول)    اگر تدبیر نشود... آن چه امروز از این فرایند پیش روی نظام آموزشی کشور قرار گرفته نشان می دهد، محرومان و طبقات ضعیف تر جامعه در فرایند تصمیمات و عملکردهای رسمی کشور به گوشه رینگ آموزش فرو افتاده‌اند و طبیعتا، رشته های بهتر و برتر و پس از آن، مشاغل پردرآمد و موقعیت های بهتر نصیب اقشاری می شود که توانسته اند فرصت های بهتر آموزشی را برای خود رقم بزنند. حال خودتان می دانید  که اگر درباره «عدالت آموزشی» تدبیر نشود، آینده چه خواهد شد.