مقصران به هم خوردن برجام در جایگاه مدعی
در بحبوحه تصویب قطعنامه ضدایرانی در نشست شورای حکام با پیشنهاد تروئیکای اروپایی و حمایت آمریکا، اکنون انگلیس، آلمان و فرانسه در نامه‌ای به شورای امنیت مدعی شده‌اند ایران به‌صورت گسترده به نقض توافق هستهای برجام پرداخته است. تسنیم در این رابطه آورده است: انگلیس، فرانسه و آلمان در این نامه به‌صورت مستقیم ایران را به کلید زدن سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» تهدید نکرده‌اند، اما خاطرنشان کرده‌اند که قطعنامه 2231که برای تأیید برجام صادر شده 18اکتبر 2025به پایان می‌رسد. تروئیکای اروپایی در این نامه که 3ژوئن (14خرداد) ارسال شده به گزارش چند هفته پیش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استناد کرده و مدعی شده‌اند ایران با اقدامات مختلف، ازجمله توسعه ذخایر اورانیوم خود، مفاد توافق برجام را نقض کرده است. در بخشی از این نامه آمده است: «تنش‌آفرینی‌های هستهای ایران باعث تهی شدن برجام و کاهش ارزش منع اشاعه‌ای آن شده است.»
زمینه چینی برای کلیدزدن مکانیسم ماشه علیه ایران
خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌های غربی نوشته که هدف تروئیکای اروپایی تلاش برای افزایش فشار بر ایران در شورای امنیت و خرید زمان برای یک راهکار سیاسی قبل از اتمام اختیاراتشان برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از طریق کلید زدن مکانیسم ماشه است. «داریل کیمبال»، مدیر اجرایی انجمن کنترل تسلیحاتی آمریکا، که یک نهاد غیردولتی است ضمن تأکید بر اینکه رسیدن به راهکار دیپلماتیک هنوز امکان‌پذیر است گفته که نگارش این نامه ممکن است نوعی زمینه‌چینی برای کلید زدن مکانیسم ماشه علیه ایران باشد. وی گفت: «اشاره تروئیکای اروپایی به تاریخ اکتبر 2025که تاریخ انقضای مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل است به معنی این است که آنها دارند به سادگی تلاش می‌کنند زمینه‌های حقوقی بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران در یک مقطع آتی را فراهم می‌کنند.» وی اضافه کرد: «با وجود این، چنین گزینه‌ای به‌ویژه با توجه به خروج آمریکا از برجام احتمالاْ ایران را به سمت همکاری سوق نخواهد داد، بلکه به افزایش تنش‌ها ازجمله از طریق خروج از معاهده منع اشاعه هستهای (ان‌پی‌تی) منجر خواهد شد.»
پاسخ حقوقی ایران به ادعاهای جهت‌دار اروپایی‌ها
ایران در نامه روز گذشته خود تصریح کرده بود که تصمیم این کشور برای اتخاذ اقدامات اصلاحی کاملاً مطابق با حق ذاتی‌اش طبق بندهای 26و 36برجام در واکنش به خروج یکجانبه آمریکا از این توافق و همچنین عدم‌پایبندی سه کشور اروپایی به تعهدات خود صورت گرفته است. نمایندگی ایران در این نامه خاطرنشان کرد: «هدف این تصمیم ایران که یک سال کامل پس از خروج غیرقانونی ایالات متحده و شکست سه کشور اروپایی در اجرای تعهدات لغو تحریم‌ها اتخاذ شد، کاملاً واضح بود؛ بازگرداندن تعادل در تعهدات متقابل و منافع تحت برجام.» در این نامه همچنین آمده است: «این ادعا که تروئیکای اروپایی به‌طور مداوم به تعهدات خود در برجام پایبند بوده، نادرست است. برعکس، سه کشور اروپایی مکررا به تعهدات خود طبق بند 20ضمیمه V برجام عمل نکرده‌اند. این عدم‌انطباق قابل توجه هنوز ادامه دارد». نمایندگی ایران در این نامه با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران به‌طور مداوم به تعهدات خود ذیل موافقتنامه‌های پادمان جامع (CSA) ازجمله از طریق حداکثر همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای اجرای فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود در ایران عمل کرده، نوشت: «تا به امروز، ایران تحت قوی‌ترین راستی‌آزمایی‌ها و فعالیت‌های نظارتی آژانس بوده است.»
