مرز تخیل و واقعیت در خلق رمان های دینی

صبح روز پنج‌شنبه هفته گذشته نشست نقد و بررسی رمان بلند، پیامبر (ص) نوشته نقی سلیمانی در سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی برگزار شد. به گزارش روابط عمومی انتشارات به نشر، نشست نقد و بررسی رمان پیامبر (ص) با حضور دکتر محمدحسین رجبی دوانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه، کارشناس تاریخ اسلام، مهدی سیم‌ریز مدیر تولید انتشارات به نشر و تعدادی از منتقدان ادبی به بوته نقد گذاشته شد. دکتر محمدحسین رجبی دوانی در ابتدای این نشست گفت: زمانه و ذائقه نسل‌ها باهم متفاوت است. در حال حاضر رمان‌نویسی و داستان‌نویسی جایگاه خاصی دارد و در قالب این آثار می‌توان دیدگاه‌ها و مکاتب مختلف و همچنین سیره ائمه معصومین (ع) را به مخاطب جوان انتقال داد.   شروط بهره‌گیری از تخیل در رمان های دینی وی با اشاره به توجه ویژه مقام معظم رهبری به قالب داستان و نوشتن تقریظ بر این آثار اظهار کرد: رمان «پیامبر»، جذاب نوشته‌شده و مخاطب را تشویق می‌کند داستان را تا پایان مطالعه کند. همچنین برای مخاطب نوجوان قابل ‌فهم است. بی‌تردید هر اثری عیب و ایراداتی دارد اما ایراداتی که بر این کتاب گرفته می‌شود در حدی نیست که بخواهد  از نظر شرعی یا اعتقادی مشکل ساز باشد. رجبی دوانی افزود:  باید به این نکته توجه داشت که هنگام خلق چنین آثاری، نمی‌توان هر سخنی را به ائمه معصومین (ع) نسبت داد و باید آنچه در رمان یا داستان بیان می‌شود، دارای استناد باشد؛ اما از طرف دیگر نمی‌توان داستانی نوشت که تخیل در آن وجود نداشته باشد. مسئله مهم این است که تا چه میزان می‌توان از تخیل در ارتباط با بزرگان دین بهره گرفت. اگر ما بخواهیم اثری عین تاریخ را بسازیم مخاطب را به خود جذب نمی‌کند. برخی برای جذب مخاطب در آثار داستانی تصویری از چاشنی عشق استفاده می‌کنند که به نظر من این روش ضعف فیلم‌سازی است. همچنین نباید با پرداختن به موارد غیرواقعی سریال یا داستان را جذاب کرد.   رمان پیامبر (ص) آمیزه‌ای از تخیل و استناد پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: نویسنده رمان «پیامبر» در کار خود احاطه داشته است و به‌خوبی شخصیت‌های تاریخی را در این اثر معرفی می‌کند. اساس کار این نویسنده در این اثر تخیل و استناد بوده است. آنچه از تخیل در این اثر بیان استفاده، خللی بر شخصیت پیامبر گرامی اسلام وارد نمی‌کند. اگر نقاط ضعف اثر گرفته شود این ظرفیت را دارد که یک تاریخ گویا از دوران رسالت حضرت محمد (ص) در مکه و مدینه باشد.   12 سال تحقیق و نگارش نقی سلیمانی نویسنده، رمان «پیامبر» که به‌صورت ویدئو کنفرانس در این نشست حضور داشت گفت: نسل امروز باید با فضا و کارکردهای تبیینی رمان آشنا شود. برای نگارش رمان پیامبر سعی کردم ضمن بهره‌گیری از قرآن، نهج‌البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی و استاد آیتی، از آثار عالمانی مانند علامه طباطبایی، استاد مطهری و استاد سید جعفر شهیدی بهره ببرم. همچنین تلاش کردم بر خطوط اصلی زندگی پیامبر که معمولاً مورد اتفاق‌نظر عالمان و استادان است تکیه کنم. 8 ترجمه از قرآن را اساس کار قراردادم و از کتاب 14 جلدی آشنایی با قرآن شهید مطهری هم بهره فراوان بردم. چون به زبان ساده مطالب را شرح می‌داد و برای نوجوانان مناسب‌تر بود. تحقیق و نگارش این رمان 12 سال طول کشید و خوشبختانه تا امروز از سوی خوانندگان کتاب مورد استقبال قرار گرفته و بارها تجدید چاپ‌شده است.   پرداخت های خوب و تحقیقات جامع  همچنین در این نشست مهدی سیم‌ریز، مدیر تولید انتشارات به نشر گفت: رمان بلند «پیامبر» به قلم نقی سلیمانی طی ۱۲ سال تلاش و پژوهش قرآنی نوشته‌شده است. مجموعه 9 جلدی رمان «پیامبر» از آثار شاخص انتشارات به نشر محسوب می‌شود که با تصویرگری رضا مکتبی در قالب «کتاب‌های پروانه» برای گروه سنی کودک و نوجوان از سوی به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) منتشرشده و تاکنون بارها تجدید چاپ‌شده است. این رمان به دلیل تحقیق گسترده و پژوهش عمیق و پرداخت های خوب و لطیف در جشنواره‌های مختلف خوش درخشیده است. تا امروز این اثر توانسته به موفقیت‌هایی ازجمله برگزیده دومین جشنواره کتاب سال «سبک زندگی» حوزه کودک و نوجوان، برنده لوح زرین و دیپلم افتخار (کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان)، برنده جشنواره قصه‌های قرآنی در بخش رمان، برگزیده هفتمین دوره کتاب سال شهید غنی پور، تقدیر شده، سومین دوره جشنواره خاتم و برنده بهترین کتاب در جشنواره کتاب سال مجله سلام بچه‌ها را از آن خود کند.