حمید نوری آزادشد شهادتین در خیابان 204 و ماموریت سخت در چالش مهم مناظره

ماموریت سخت در چالش مهم مناظره پیش از مهدی خسروی مجری مناظره‌های انتخاباتی 1403، کدام مجریان مناظره نامزدها را اجرا کردند و چه عملکردی داشتند؟       مائده کاشیان-بالاخره پس از گمانه‌زنی‌های بسیار بالاخره روز شنبه 26 خردادماه، دو روز پیش از آغاز مناظره نامزدها، نام مجری این مناظره‌ها اعلام شد. قرار است مهدی خسروی گوینده شبکه خبر مقابل نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بنشیند و مناظره‌ها را اجرا و هدایت کند. پیشتر در گمانه‌زنی رسانه‌‎ها، از مجریانی مانند کامران نجف‌زاده، المیرا شریفی‌مقدم، محمدجعفر خسروی و مهدی مهدی‌قلی به عنوان گزینه‌های اصلی اجرای مناظره‌ها نام برده شده بود و حتی اخبار غیررسمی از مهدی‌قلی به عنوان مجری مناظره‌ها نام بردند، اما در نهایت اجرای برنامه «صف اول» که ویژه تبلیغات نامزدها و با حضور آن‌ها روی آنتن می‌رود، به این مجری سپرده شد و دیروز هم نام مهدی خسروی به عنوان مجری مناظره‌ها اعلام شد. به همین بهانه، مروری داشتیم بر مجریان دوره‌های قبلی مناظره نامزدهای ریاست جمهوری، ویژگی‌های لازم برای اجرای مناظره و سوابق مهدی خسروی، که در ادامه می‌خوانید.   آغاز مناظره با رضا پورحسین تلویزیون تا به حال چهار دوره مناظره با حضور نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، برگزار کرده است و امسال نیز در چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری، برای پنجمین‌بار برنامه‌ای با ساختار مناظره‌ را روی آنتن خواهد برد. اولین مجری تلویزیون که تجربه اجرای مناظره انتخابات ریاست جمهوری را از سر گذراند، رضا پورحسین مدیر وقت شبکه چهار بود. کمتر کسی است که مناظره‌های داغ و پرحاشیه سال 88 را به یاد نداشته باشد. پورحسین به عنوان اولین مجری مناظره‌ انتخاباتی، تجربه‌ای بسیار چالش‌برانگیز داشت. در آن سال مناظره‌ها با حضور دو نامزد و نه به صورت گروهی، برگزار می‌شد. عده‌ای به عملکرد پورحسین در هدایت مناظره‌های سال 88، به دلیل سکوت و دخالت نکردن در بحث نامزدها انتقاد کردند، عده‌ای نیز این شیوه را امتیاز کار او دانستند.   مرتضی حیدری گزینه ثابت اجرای مناظره پس از تجربه پرحاشیه سال 88، تلویزیون مناظره‌های دوره‌های بعدی انتخابات ریاست جمهوری را به صورت گروهی برگزار کرد و اجرای مناظره‌ها نیز به یک مجری یعنی مرتضی حیدری رسید. حیدری در سال‌های 92، 96 و 1400، سه دوره پیاپی مجری ثابت مناظره‌ها بود. حیدری پیش از پخش مناظره انتخاباتی، یعنی سال 84 نیز در گفت‌وگوی ویژه خبری که مختص انتخابات برگزار می‌شد، میزبان نماینده نامزدها بود. حیدری بیشتر با اجرای گفت‌وگو‌ی ویژه خبری نزد مخاطبان شناخته می‌شود، او در این برنامه عملکرد خوبی داشت. این مجری معمولا سعی می‌کرد که با احترام و آرامش مسئولان را به چالش بکشد، اما او موفق نشد در مناظره‌ها توقعات را برآورده کند. این مجری باسابقه در مناظره‌های نامزدها، قوانین و شرایط را توضیح می‌داد، سوالات را می‌خواند، پاسخ‌ها را می‌شنید، زمان نامزدها را اعلام و مدیریت می‌کرد. عملکرد حیدری از چنین وظایف بدیهی و اولیه مجری مناظره فراتر نمی‌رفت، بنابراین حضوری خنثی در مناظره‌‎ها داشت و مناظرات شبیه یک گفت‌وگوی ساده پیش‌ می‌رفت. در بازه تبلیغات انتخابات سال 84 تبدیل به چهره تلویزیون شد. مجری گفت و گوی ویژه خبری ویژه انتخابات بود و اجرای مناظره نماینده نامزدها را برعهده داشت.   یک انتخاب تازه اکنون پس از چهار دوره، تلویزیون امسال سراغ مهدی خسروی گوینده شبکه خبر رفته است. این مجری نزد مخاطب عام چندان چهره شناخته‌شده‌ای نیست، اما او در حوزه خبر سابقه زیادی دارد و برای مخاطبان شبکه خبر چهره آشناتری است. خسروی در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه خبر، با مسئولان مختلف گفت‌وگوهای فراوانی داشته است و به تناسب بحث سعی می‌کند، مطالبات در زمینه‌های مختلف را با آرامش و به دور از هیجان مطرح کند، اما مشخص نیست این مجری در مناظره‌ نامزدهای ریاست جمهوری چه عملکردی خواهد داشت و فعلا برای قضاوت درباره عملکرد او زود است. باید دید مناظره‌ 1403 با حضور یک مجری جدید مانند خسروی، در مقایسه با دوره‌های گذشته چگونه پیش خواهد رفت.   لزوم حضور موثر مجری با آزادی عمل انتظار می‌رود مجری برنامه حساس و مهمی مانند مناظره، با تسلط نسبت به صحبت‌های نامزدها، اطلاعات کافی از موضوعات و همچنین نکته‌سنجی، درباره صحبت‌های آنان سوالاتی را مطرح و جریان مناظره را به سمت و سویی هدایت کند که مردم پاسخ سوالات احتمالی خود را دریافت کنند. به چالش کشیدن نامزدها و همچنین مداخله به‌موقع و به اندازه در صحبت‌های نامزدها نیز از ویژگی‌های مهم مجری مناظره‎هاست. مجری در این جایگاه باید با رعایت انصاف، عدالت و بی‌طرفی فرصت یکسان برای همه نامزدها را ایجاد کند و ناخودآگاه به سمت طرفداری از یک نامزد نیز نرود. ناگفته نماند فارغ از عملکرد و توانایی مجریان در هدایت و مدیریت جریان مناظره، ساختار مناظره‌ها نیز باید به گونه‌ای باشد که اختیار عمل کافی را به مجریان بدهد تا صرفا به عنوان گفت‌وگوکننده در مناظرات ظاهر نشوند و حضور موثری در جریان مناظره داشته باشند، در غیر این صورت آزادی عمل مجری نیز بسیار محدود می‌شود و نمی‌توان شاهد اتفاق ویژه‌ای در مناظرات بود.  
 
----------------------------------------
 


 
حمید نوری آزاد شد  پیام «حمید نوری» به منافقین پس از بازگشت به وطن: می‌گفتید خدا هم نمی‌تواند حمید نوری را آزاد کند اما توانست  هادی محمدی – دو روز پیش بود که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه اعلام کرد لویی آرنو، شهروند فرانسوی زندانی در ایران، آزاد شده و به زودی در فرانسه خواهد بود. همزمان با اعلام این خبر، در فرانسه پلیس این کشور ضمن حمله به مقر منافقین سه نفر را بازداشت کرد.  در کنار این تحولات روز گذشته کاظم غریب آبادی دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران از آزادی حمید نوری و بازگشت او به ایران خبر داد. اتفاقی که شب گذشته روی داد و نوری با استقبال خانواده و مسئولان ایرانی وارد خاک کشورمان شد. حمید نوری از سال ۹۸ در سوئد در بازداشت غیر قانونی به سر می‌برد. مجید نوری فرزند حمید نوری نیز که در این 5 سال تلاش زیادی برای آزادی پدرش داشت، در پیامی در ایکس (توییتر) با اشاره به آزادی پدرش نوشت: لیَومَ یَئِسَ الَّذینَ کَفَروا مِن دینِکُم. ‏ در آستانه اعیاد قربان و غدیر ‏بعد از ۱۶۸۰ روز اسارت، مجاهدت‌های مسئولین مقتدر و غیورمان نتیجه داد. وی نوشت که شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان عزیز، جایتان خالی است.از سوی دیگر خبرگزاری رسمی عمان نیز با انتشار خبر تبادل زندانی میان ایران و سوئد با وساطت عمان اعلام کرد که زندانیان دو کشور از تهران و استکهلم به مسقط انتقال داده شدند تا اقدامات لازم برای بازگشت آن‌ها به کشورهایشان انجام شود.حمید نوری پس از ورود به ایران گفت: پیام کوتاهی برای منافقین دارم، شما بدبخت‌ها الان کجا هستید؟ من حمید نوری هستم و در تهرانم و عید قربان پیش خانواده‌ام هستم، می‌گفتید خدا هم نمی‌تواند حمید نوری را آزاد کند؛ دیدید که توانست.    حمید نوری کیست؟ حمید نوری دادیار سابق قوه‌ قضاییه ۱۸ آبان ۱۳۹۸ (نهم نوامبر ۲۰۱۹) به محض ورود به فرودگاه آرلاندا در استکهلم سوئد  بازداشت شد. او به اتهام مشارکت در اعدام زندانیان امنیتی اعضای سازمان منافقین در تابستان سال ۱۳۶۷ طی جلساتی در دادگاه سوئد محاکمه و در نهایت به حبس ابد محکوم شد. وکلای حمید نوری و نیز بسیاری از وکلای بین‌المللی در اظهارات متعدد روند و اصل دادگاه حمید نوری را متاثر از سیاسی کاری و خارج از قواعد و موازین حقوقی بین‌المللی و حتی قوانین داخلی سوئد عنوان کردند. روند دادگاه تجدید نظر حمید نوری از ۱۱ ژانویه ۲۰۲۳ (۲۱ دی ۱۴۰۱) آغاز و در چند مرحله برگزار شد؛ آخرین دور از دادگاه تجدیدنظر حمید نوری در آبان گذشته بود و در نهایت این روند در روز ۱۷ آبان ۱۴۰۲ به پایان رسید. اسفند سال گذشته دادگاه عالی سوئد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که درخواست تجدیدنظر حمید نوری را رد و حکم حبس ابد وی را تایید کرد. پس از قطعی شدن حکم حبس ابد حمید نوری از سوی دیوان عالی این کشور، وی به یک سوئیت امنیتی منتقل شد. روز چهارشنبه گذشته نیز یک شهروند فرانسوی زندانی در ایران آزاد شده بود. امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه شامگاه چهارشنبه ۱۳ ژوئن (۲۳ خرداد) با انتشار پستی در توییتر از آزادی لویی آرنو از زندان در ایران خبر داد. مکرون نوشت که «لویی آرنو آزاد شد» و افزود: «او فردا بعد از مدتی طولانی در زندان ایران دوباره در فرانسه خواهد بود.» رئیس جمهوری فرانسه از عمان برای ایفای نقش در آزادی این شهروند فرانسوی تشکر کرد. او همچنین خواستار آزادی فوری «سیسیل، ژاک و اولیویه» سه شهروند دیگر زندانی این کشور در ایران شد.   بشیر بی آزار همچنان در زندان فرانسه  این ادعا و درخواست مکرون رئیس جمهور فرانسه در حالی بیان شده که حدود دوهفته قبل «بشیر بی‌آزار» آهنگ ساز ایرانی توسط پلیس فرانسه به جرم دفاع از مردم مظلوم فلسطین بازداشت شد. بشیر بی‌آزار استاد برجسته موسیقی، چهره فرهنگی، فعال رسانه‌ای و مدیر سابق دفتر موسیقی و سرود سازمان صداوسیما به دلیل دفاع از آرمان فلسطین در اعتراض به جنایات اسرائیل و جنگ نسل‌کشی علیه غیرنظامیان در غزه، بازداشت شد و همچنان در زندان فرانسه به سر می‌برد. او به «حمایت از تروریسم» و «ایجاد آشوب در جامعه» متهم شده است. وی پس از ورود به کلانتری دستگیر و به بازداشتگاه مهاجران غیرقانونی با فاصله بیش از 100 کیلومتر از محل سکونتش، منتقل شد و با وجود تماس‌های متعدد برای شفاف‌سازی در مورد اتهامات علیه بشیر بی‌آزار، دولت یا پلیس فرانسه هیچ اظهارنظر رسمی نکرده‌اند. «علی باقری کنی» سرپرست وزارت امور خارجه ایران نیز این موضوع را از مجاری رسمی پیگیری می‌کند.بشیر سه سال پیش برای ادامه تحصیل همسرش در مقطع دکترا به فرانسه رفت. همسرش در دانشگاه تدریس هم می‌کند و بنا به تاکید دوستان، خانواده و مقامات ایرانی، اقامت آن ها در فرانسه قانونی است.  از زمان آغاز تجاوز اسرائیل به غزه در اکتبر گذشته، بشیر در حمایت از مردم فلسطین پویشی به راه انداخت. مقامات فرانسوی از توضیح درباره دلایل واقعی دستگیری بشیر خودداری کردند. وزارت کشور فرانسه با متهم کردن بی‌آزار به «تبلیغ برای ایران، یهودستیزی و آمریکاستیزی» اقدام وی را «دخالت سیاسی-مذهبی» دانست. وی همچنین متهم به «شرکت در مناقشه خاورمیانه با ماموریت عملیاتی علیه مخالفان دولت ایران، اهداف یهودی یا اسرائیلی» است که به ادعای پلیس فرانسه، تهدیدی برای «ایمنی و امنیت فرانسه و روابط بین‌المللی آن» به شمار می‌رود. اتهام دیگر بشیر، انتشار پست‌هایی در حمایت از حماس و حزب‌ا... لبنان در رسانه‌های اجتماعی است که فرانسه را بدنام می کند. پلیس فرانسه مدعی است این اقدام تحریک‌آمیز بوده و می‌تواند منجر به حمله تروریستی شود. مقامات فرانسه این اقدام بشیر را تهدیدی جدی برای نظم عمومی و منافع دولت پاریس دانستند و خواستار اخراج او از فرانسه شدند.  
 
-----------------------------------------------------------
 
 
شهادتینم را در خیابان 204 خواندم
بازخوانی فاجعه تلخ منای سال 1394 در گفت‌و‌گو با «سیدسعیدرضا رضوی» که از لحظات اولیه در آن جا حاضر بوده  و بعد از چند دقیقه که تشنگی امانش را بریده بیهوش می‌شود و خاطرات آن روز هنوز قلبش را به درد می‌آورد
 
مجید حسین زاده  |  روزنامه‌نگار
 
 بعد از گذشت 10سال هنوز صدای مجری تلویزیون در گوش بسیاری از ما تازه است که بغض اجازه نداد خبرش را کامل بخواند. شنیدن صدای «المیرا شریفی‌مقدم» که وسط گفتن جمله «464 نفر از هموطنان‌مان را از دست دادیم...» بغضش ترکید و روی آنتن زنده شروع به گریه کرد، هنوز هم حال انسان را منقلب و غصه‌دار می‌کند. همزمان با عید قربان سال ۱۳۹۴ و در حالی که زائران خانه خدا به سوی منا حرکت می‌کردند، به دلیل بستن مسیرها و سوء مدیریت ها تجمع ایجاد شد و بسیاری از مسلمانان و حاجیان کشورهای مختلف مانند ایران، نیجریه، مصر، بنگلادش، اندونزی و ... قبل از رسیدن به رمی جمرات به شهادت رسیدند. «سیدسعیدرضا رضوی» یکی از شاهدان عینی از فاجعه منا و بازماندگان است که در آن روز، وسط سیل جمعیت بیهوش شده اما به لطف خدا زنده مانده است. در پرونده امروز زندگی‌سلام و به‌بهانه نهمین سالگرد فاجعه منا به سراغ او رفتیم تا برای ما از آن روز و حوادثی بگوید که کمتر گفته شده‌است. با ما همراه باشید.
اولین بار بود که به حج تمتع مشرف می‌شدم
از او می‌پرسم که سال 94 برای اولین بار به حج مشرف شده یا نه که می‌گوید: «بنده سال ۹۳ به حج عمره مشرف شده بودم و در سال ۹۴ به‌ عنوان عکاس و خبرنگار اعزامی از بنیاد شهید و امور ایثارگران به همراه کاروان جانبازان برای اولین بار به حج تمتع برای پوشش خبری اعزام شدم. آن زمان 30 ساله بودم.»                   سخت‌گیری‌ها از فرودگاه مدینه شروع شد از «رضوی» درباره لحظات اولیه ورودشان به عربستان و رفتارهای پلیس آل‌سعود با آن‌ها می‌پرسم که می‌گوید: «کاروان ما مدینه اول بود. پس از ورود به فرودگاه مدینه، سخت‌گیری‌های پلیس آل‌سعود آغاز شد. البته نسبت به ایرانی‌ها بیشتر بود. بعد از این که ما از گیت‌های بازرسی فرودگاه مدینه عبور کردیم، دیدیم که نمایندگان پلیس شرعی(وهابیون) آن جا هستند. آن‌ها تمام کتاب‌های همراه ما از جمله قرآن و کتابچه‌های دعایی را که همراه زائرین بود، هنگام بازرسی از کیف‌ها خارج می‌کردند و دور می‌انداختند. حتی در برخورد با کسانی که لپ‌تاپ همراه داشتند، لپ تاپ‌ها را گرفته و بازرسی و کنکاش می کردند. البته پس از ورود به مدینة النبی همه چیز بهتر شد. هرچند در قبرستان بقیع سخت‌گیری‌ها و تعصب‌های وهابیون به‌خصوص برای زائران ایرانی که از چهره‌ها شناسایی می‌کردند، بیشتر بود. یعنی به هر کسی که چهره‌اش بیشتر شبیه ایرانی‌ها بود، حساس‌تر بودند. کلا در قبرستان بقیع حساسیت زیادی داشتند و حتی گاهی توهین می‌کردند.»   زمان سقوط جرثقیل در آن جا نبودم عکاس و خبرنگار اعزامی ایران درباره حادثه سقوط جرثقیل در مکه که در همان سال و ایام اتفاق افتاد، می‌گوید: «بعد از مدینه به مسجد شجره و بعد به مکه رفتیم. اعمال حج را انجام دادیم. در مکه همه چیز خوب بود تا شب سقوط جرثقیل که قبل از عزیمت ما به خانه خدا از طرف بعثه مقام معظم‌رهبری تماس گرفتند و حادثه را شرح دادند و آن شب ما به خانه خدا برای زیارت نرفتیم.  خوشبختانه در کاروان ما هیچ کسی در آن حادثه حضور نداشت و آسیب ندید.»             به یکباره در راه منا، جمعیت خیلی زیاد شد به «رضوی» می‌گویم که حالا برویم سراغ شب قبل از فاجعه منا و این‌که شرایط در صحرای عرفات چطور بود؟ او می‌گوید: «برای مناسک و اعمال حج کاروان‌مان آماده شد. در هتل محرم شدیم و به سمت صحرای عرفات رفتیم. مراسم برائت از مشرکین و دعای عرفه را هم رفتیم و شرکت کردیم که در آن جا مشکل خاصی به وجود نیامد. بعد از نماز مغرب و عشا در شب حرکت کردیم و رفتیم به سمت مشعر. شب در مشعر بودیم تا صبح که روز عید قربان شروع شد. نماز صبح را خواندیم و بعد حرکت کردیم به سمت جمرات. وسایل اضافه را گذاشتیم در چادرهایی که در منا بود و سنگ‌های رمی جمره را که جمع کرده بودیم، برداشتیم و حرکت کردیم به طرف جمرات. رسیدیم به خیابان 204 منا. اول صبح وضعیت عادی بود اما به مرور وضعیت تغییر کرد و احساس کردیم که شرایط در حال خارج شدن از کنترل است. با گذشت زمان کمی، به یکباره جمعیت بسیار زیاد شد. ما هر چه جلوتر می‌رفتیم، هم جلوتر جمعیت زیادی بود و هم از پشت سر جمعیت به سرعت اضافه می‌شد. بعد به یک ناحیه‌ای رسیدیم که دیدیم یک سری‌ها دارند برمی‌گردند.»       ایرانی‌ها را مجبور کردند از خیابان 204 بروند از «رضوی» می‌پرسم که با شلوغ‌شدن خیابان 204 و افزایش ناگهانی جمعیت، پلیس و مسئولان سعودی چه تدبیری برای کنترل شرایط اتخاذ کردند که می‌گوید: «این نکته را اشاره کنم که از همان لحظات اولیه شلوغ‌شدن خیابان، بالگرد سعودی‌ از بالای سر ما مدام رد می‌شد و وضعیت را می‌دید. نکته بعدی این که در خیابان 204 پر از دوربین‌های مدار بسته است. می‌توانستند بی‌سیم بزنند و اطلاع‌رسانی کنند تا در‌ها را باز کنند و حادثه به این شدت رخ نمی‌داد. این را هم بگویم که مسیر حرکت ما اصلاً خیابان 204 نباید می‌بود. ایرانی‌ها مسیرشان یک خیابان دیگری بود اما این ها چپ و راست خیابان را با موانع آهنی بسته بودند و ایرانی‌ها را به این مسیر هدایت کردند.»   شهادتین خواندم و بی هوش شدم «سپس یک‌دفعه فشردگی جمعیت باعث شد کلا راه قفل شود و مثل موج دریا، همه این طرف و آن طرف کشیده می‌شدند». او درباره توصیف آن لحظات تلخ و ترسناک می‌گوید: «یک سری آدم‌ها و مأمورین پشت میله‌ها بودند اما کاری نمی‌کردند. هوا هم به شدت گرم شد و تشنگی امان همه را بریده بود. آن قدر با فشار جمعیت جلو رفتیم که فشردگی جمعیت باعث شد کلا راه قفل شود. یک سری از زائرهای کشورهای آفریقایی از دیوارها بالا می‌رفتند تا خود را نجات دهند. در این وضعیت وقتی یک نفر زمین می‌افتاد، دیگر نمی‌شد او را بلند کرد. صحنه وحشتناکی بود. یک‌دفعه دیدم که انبوهی از زائران همانند تپه‌های کوه روی هم ‌ریختند. اوضاع سخت بود و دردناک. بیشتر حوله‌های احرام افتاده بود، تشنگی امان همه را بریده بود و دیگر نایی در بدن‌ها نبود، بدن‌ها هم به شدت خسته و کوفته شده بود. من از آن جا تعدادی عکس گرفتم اما دیگر تشنگی هیچ توانی برایم باقی نگذاشته بود. چشم‌هایم سیاهی می‌رفت، به‌طوری که شهادتین خودم را خواندم و بیهوش شدم.»   فاجعه منا از 8:30 تا 9:30 طول کشید «رضوی» بعد از بیهوش‌شدن به بیمارستان منتقل شده است. او درباره رسیدگی به آسیب‌دیدگان در آن جا می‌گوید: «حادثه منا در ساعت 8:30 صبح یا 8:45 اتفاق افتاد. تا ساعت 9:30 صبح هم فاجعه و شهادت تعدادی از حاجی‌ها تمام شد. وقتی به هوش آمدم دیدم در بیمارستان تعدادی دکتر و  پرستار ترکیه‌ای دور من حلقه زدند. سُرم به دستم زده بودند. دیدم بالای سر ما دارند از ما فیلم برداری می‌کنند. چند لحظه بعد متوجه شدم که دوربین عکاسی‌ام نیست. پرس‌وجو کردم، گفتند این جا دوربین عکاسی نیست. وقتی بیرون آمدم، دیدم که تلفن‌های‌همراه زیادی را شکستند و روی زمین ریخته‌اند چون خرد شده بودند. همان جا حدس زدم که چه بلایی سر دوربین من هم آمده است.»   خانواده‌ام خیلی استرس کشیدند «رضوی» درباره مرخص شدن از بیمارستان هم می‌گوید: «نماینده بعثه، ساعت 3 یا 4 ظهر به بیمارستانی که ما در آن جا بستری بودیم، آمد. آمبولانس هم نبود که ما را به چادرهای‌مان انتقال دهد. ما ۳ نفر بودیم که در بیمارستان ارتش مکه بستری شده بودیم. خلاصه تا رسیدیم به چادرهای‌مان، ساعت 11 یا 12 شب بود. آمدم داخل چادر، هم کاروانی‌هایم با دیدن من به گریه افتادند چون فکر می‌کردند که شاید از دنیا رفته باشم. سجده شکر به‌جا آوردند و من را بوسیدند. سپس سریعا با خانواده‌ام تماس گرفتم و گفتم که سالم هستم. خانواده‌ام از صبح آن روز خیلی استرس کشیده بودند چون هیچ خبری از من نداشتند و من هم نتوانسته بودم با آن‌ها تماس بگیرم یا پیامی به آن‌ها بدهم.»   صبح بعد از حادثه متوجه شهادت 8نفر از کاروان‌مان شدیم از او درباره فردای آن روز می‌پرسم که چه اتفاقاتی برای کاروان‌شان افتاده که می‌گوید: «آن شب را خیلی از هم کاروانی‌های‌مان نخوابیدند چون یک تعدادی از اعضای گروه‌مان برنگشته بودند. صبح روز بعد از حادثه، همه نگران و ناراحت گریه و فقط دعا می‌کردند تا عزیزان و دوستان‌شان به چادرها برگردند. البته کم‌کم با اخبار ضدونقیض، متوجه شدیم از کاروان ما 8 نفر شهید شدند. آن هایی هم که شهید شدند یا جانباز بودند یا فرزند جانباز یا برادر جانباز و بستگان درجه یک بودند. در آن روز، اصلا وضعیت روحی خوبی نداشتیم و همه ناراحت و اندوهگین بودیم.»   با پای مجروح به رمی جمرات رفتم او درباره انجام اعمال حج و این که آیا بعد از این فاجعه، آن را نیمه تمام گذاشته یا نه، می‌گوید: «من آن روز رمی جمرات انجام نداده بودم چون بیهوش شدم و نتوانستم. از طرفی روحانی کاروان ما هم حاج آقا مرتضایی در فاجعه منا شهید شده بودند. روحانی کاروان دوم جانبازان از من سوال کرد که مقلد چه کسی هستی و من هم گفتم آیت‌ا... خامنه‌ای. ایشان هم با بعثه تماس گرفت و به ما گفتند بروید رمی جمرات، سنگ قضا بزنید. من هم پایم جراحت داشت اما دوستانم به من لطف و کمک کردند تا اعمال را انجام دادم و از احرام خارج شدم و موی سرم را تراشیدم. ما یک هفته بعد از آن حادثه تلخ، به کشورمان برگشتیم ولی وضعیت روحی کاروان ما خوب نبود و همه ناراحت بودند.»   یادآوری فاجعه مناقلبم را به درد می‌آورد به «رضوی» می‌گویم که 10 سال از آن روز و حادثه تلخ گذشته است. آیا هنوز هم گاهی یاد آن فاجعه و شرایط وحشتناکی که پشت سر گذاشته، می‌افتد یا نه؟ او در پاسخ به این سوال می‌گوید: «من واقعا با این که 10 سال از آن ماجراها و فاجعه بزرگ گذشته، اما هنوز هم هر وقت به یادش می‌افتم، واقعا ناراحت می‌شوم و قلبم به درد می‌آید. در آن‌جا عکس‌هایی گرفته بودم که می‌توانست روایتگر خیلی چیزها باشد و خیلی مسائل را شفاف کند اما دوربین عکاسی من را نابود کردند. هنوز با وجود گذشت چندین سال از فاجعه و تا این لحظه، ویدئوی دوربین‌های مداربسته یا هیچ گونه فیلم و عکسی از زمان وقوع آن فاجعه منتشر نشده است. یاد و خاطرات آن سفر حج در ذهن و قلبم و خاطراتم با دوستانم که شهید شدند، برای همیشه در ذهن من ماندگار شده و هیچ‌گاه از یادم نخواهد رفت. در پایان یاد و خاطره همه شهدای عزیز و شهدای منا را گرامی می‌دارم و امیدوارم روح‌شان شاد باشد.»